Vademecum van het transversaal stedenbeleid

INITIATIEFNEMER
FOD Binnenlandse Zaken
MAATREGEL
Civiele veiligheid
SOORT
Beheer
01 | Omschrijving
In België heeft de Algemene Directie van de Civiele Veiligheid van de FOD Binnenlandse Zaken als opdracht
om toe te zien op de veiligheid van de bevolking, met de hulp van de brandweerdiensten en de operationele
eenheden van de Civiele Bescherming.
De Algemene Directie van de Civiele Veiligheid vormt de kern van de niet-politionele hulpdiensten. De
Directie houdt zich bezig met de reglementering voor de brandweer, de aankoop van materieel, de opleidingen,
de inspectie en de coördinatie van de operaties op het terrein. Ze stelt bovendien veiligheidsnormen
op voor gebouwen en beheert rechtstreeks de operationele eenheden van de Civiele Bescherming.
De operationele eenheden worden bemand door agenten van de Civiele Bescherming. Deze federale agenten
verlenen, uitsluitend op vraag van de brandweer en van de overheid, hulp aan de bevolking bij schade, een
ongeval of ramp.
De zes operationele eenheden zijn gevestigd in: Brasschaat (bij Antwerpen), Crisnée (bij Luik), Ghlin (bij
Bergen), Jabbeke (tussen Brugge en Oostende), Libramont (in de provincie Luxemburg) en Liedekerke (in de
provincie Vlaams-Brabant, bij Brussel).
De operationele eenheden van de Civiele Bescherming vervullen allerhande opdrachten: versterking van de
brandweer, technische hulpverleningswerkzaamheden, strijd tegen vervuiling, hulp bij overstromingen, telecommunicatie
en coördinatie, preventieve opdrachten, alarmering van de bevolking, logistieke steun, internationale
opdrachten en waterverdeling.
De brandweer is als eerste ter plaatse bij een ongeval, brand of ramp. De brandweer wordt georganiseerd op
gemeentelijk niveau en houdt zich ook bezig met preventie.
België telt vandaag 251 brandweerkorpsen die snel en efficiënt werken. Er zijn er 165 in het Vlaams Gewest,
85 in het Waals Gewest en 1 in het Brussels Gewest.
De brandweerdiensten zijn onderverdeeld in 4 categorieën. Categorie X bestaat uitsluitend uit beroepspersoneel.
Zo’n beroepskorps vinden we in Charleroi. De korpsen in categorie Y bestaan ofwel uitsluitend uit
beroepspersoneel, ofwel uit beroepspersoneel en vrijwilligers. We spreken daarom van ‘gemengde diensten’.
Categorie Z omvat de korpsen die hoofdzakelijk uit vrijwilligers bestaan. Doorgaans is er ook één beroepsbrandweerman
(korporaal monteur). Het diensthoofd kan tevens een beroepsagent zijn. De brandweerdiensten
van Categorie C worden ook wel ‘autonome centra’ genoemd. Het betreft een speciale brandweerdienst
die slechts één gemeente bedient.
De diensten van Categorie X, Y en Z hebben meerdere gemeenten onder hun hoede. De gemeente waaraan de
brandweer verbonden is, wordt groepscentrumgemeente genoemd. De beschermde gemeenten betalen een
vergoeding aan de groepscentrumgemeente. Zo dragen ze bij tot de financiering van de brandweerwerking.
De opdrachten van de brandweer zijn vastgelegd in het koninklijk besluit van 7 april 2003 en zijn zeer uiteenlopend.
Ze beperkingen zich niet louter tot het blussen van branden, maar omvatten tal van andere noodinterventies:
interventies bij brand en ontploffing, technische hulpverleningswerkzaamheden, dringende
medische bijstand, preventie, vervuiling, overstromingen, telecommunicatie, internationale opdrachten, preventieve
opdrachten, ondersteuning van politie en justitie.
HFDST 2 23