Vademecum van het transversaal stedenbeleid

Grondslagen voor een transversaal federaal stedenbeleid
PREVENTIE EN VEILIGHEID
Preventie en veiligheid zijn twee domeinen die nauw verbonden zijn met het stedenbeleid. In de eerste
stadscontracten van het federaal Grootstedenbeleid was ‘de bevordering van de veiligheid’ nog één van de
vier strategische doelstellingen. Later werd meer op sociale cohesie gefocust en werden verscheidene veiligheidsprojecten
overgeheveld naar de veiligheids- en preventiecontracten van Binnenlandse Zaken. Het aantal
beleidsmaatregelen inzake veiligheid en preventie met impact op de steden is aanzienlijk. We behandelen
er enkele in vogelvlucht.
De basis voor het veiligheidsbeleid in ons land is het Nationaal veiligheidsplan (2008-2011). Het geeft de prioriteiten
inzake veiligheid en justitie voor de komende jaren aan. De bedoeling is dat dit op een globale en
geïntegreerde wijze gebeurt. Het plan somt 12 fenomenen van criminaliteit en onveiligheid op, waarbij de
milieucriminaliteit, de jeugddelinquentie en de overlast en straatcriminaliteit in belangrijke mate op steden
betrekking hebben. Zoals criminaliteit en overlast evolutieve gegevens zijn, is ook een aanpassing van het
veiligheidsplan in de tijd noodzakelijk. Vier jaar is dan ook een lange tijdspanne, flexibiliteit en het vermogen
om antwoorden te bieden op nieuwe problemen moeten het plan kenmerken. De betrokkenheid van het federaal
Grootstedenbeleid bij de opstelling van het nationaal veiligheidsplan is, zeker na de oprichting binnen
de dienst Grootstedenbeleid van een Task Force inzake overlast, zeer wenselijk.
Een voor de steden belangrijk federaal beleidsdomein betreft de organisatie van de politie, met de 196 politiezones
en een onderscheid tussen lokale en federale politie.
De bevolkingsconcentratie en de migratiestromen in de grote steden brengt voor de politie extra omkaderingsnoden
met zich. Daarenboven vormen zij regelmatig het terrein van grote manifestaties, sportieve en
andere evenementen. De politiehervorming heeft er niet toe bijgedragen dat de federale politie hiervoor
voldoende manschappen heeft. Het zijn dan ook meestal de steden zelf die met hun lokale politie deze overlast
moeten opvangen. Aanpassingen aan de KUL-norm, rekening houdend met de stedelijke specificiteiten,
lijken dan ook aangewezen.
Belangrijk voor de aanpak van kleine criminaliteit en overlast zijn de preventie- en veiligheidscontracten die
vanaf 1992 met 12, in 2006 met 102 steden en gemeenten werden afgesloten. In 2006 besliste de regering om
de contracten te vervangen door ‘Strategische Plannen voor Veiligheid en Preventie’ waarin ook de ‘drugplannen’
worden geïntegreerd. De strategische plannen hebben een duur van vier jaar.
Tijdens de eerste jaren van de contracten Grootstedenbeleid was er nogal wat overlapping met de veiligheids-
en preventiecontracten. Enerzijds was veiligheid één van de centrale doelstellingen van de eerste
stadscontracten en anderzijds bevatten de V&P-contracten een sociaal luik dat dicht in de buurt kwam van
de sociale cohesie-projecten van de stadscontracten. Overleg tussen de dienst Grootstedenbeleid en het Vast
Secretariaat voor Veiligheid en Preventie van Binnenlandse Zaken, heeft geleid tot een onderlinge overdracht
van gesubsidieerde projecten naar gelang zij aansluiten bij de respectievelijke programma’s. In het kader van
het transversaal stedenbeleid is verder overleg zeker aangewezen.
Verder zijn er inzake veiligheid en preventie nog een aantal doelgerichte maatregelen die in grote mate in de
steden van toepassing zijn.
Zo zijn er de gemeenschapswachten die de stadswachten, parkwachters, stewards enz. onder één naam brengen.
Voor alle niet-politionele, publieke veiligheidsfuncties bestaat er sinds 1 januari 2008 één overkoepelende
naam: gemeenschapswacht. Zij zijn ook beter herkenbaar aan hun uniforme werkkledij met hetzelfde
embleem. Zij hebben geen politionele bevoegdheid, maar verhogen door hun ontradende aanwezigheid in
de wijken het veiligheidsgevoel van de burger.
INL 20