Vademecum van het transversaal stedenbeleid

Grondslagen voor een transversaal federaal stedenbeleid
Belangrijk in de context van dit rapport over het transversaal stedenbeleid is de samenwerking tussen een
aantal Ministeries op Bondsniveau bij de bepaling van de prioriteiten van het programma ‘Soziale Stadt’ en
het bundelen van diverse financieringsstromen naar de steden op basis van dezelfde doelstellingen. Het evaluatierapport
2008 spreekt van een toenemende samenwerking tussen de Ministeries voor ‘verkeer, bouw
en stadsontwikkeling’, ‘gezin, senioren, vrouwen en jeugd’, ‘arbeid en sociale zaken’ en ‘gezondheid’. Ook een
aantal ondersteuningsprogramma’s op Bondsniveau, al dan niet in cofinanciering met Europese fondsen
(o.m. ESF-programma ‘Bildung, Wirtschaft, Arbeit in Quartier’) sluiten aan bij het programma ‘Soziale Stadt’.
Sedert 2006 evolueert het programma steeds meer in de richting van geïntegreerde stadsontwikkeling. Het
Deutsches Institut für Urbanistik (Difu), dat ook instond voor de wetenschappelijk onderbouw van het Charter
van Leipzig, speelt hierbij een stimulerende en sturende rol. Een toenemend aantal steden tracht hun
verschillende acties op het vlak van huisvesting, opleiding, integratie, lokale tewerkstelling enz. in het kader
van het programma ‘Soziale Stadt’ in te passen in een globale, geïntegreerde aanpak. Ook de bewonersparticipatie
krijgt hierbij steeds meer aandacht.
Uit een gesprek dat wij hadden met Thomas Franke van het Difu bleek dat de deelstaten Bremen en Nordrhein-Westfalen
op dit vlak baanbrekend werk hebben geleverd. In de meeste andere Länder staat men nog
in de kinderschoenen en blijkt het zeer moeilijk te zijn om verschillende Ministeries, beleidsmakers en instellingen
rond één gezamenlijk project te verenigingen.
Zweden
Ondanks de hoge welstand, met ook in de minder gegoede wijken vrij behoorlijke woonomstandigheden en
een goed uitgebouwde gezondheidszorg, worden de Zweedse steden geconfronteerd met een hoge werkloosheid,
inzonderheid bij de migrantenpopulatie. Tewerkstelling vormt, samen met opleiding en veiligheid,
de kern van het programma voor de versterking van de achterstandswijken. Het programma is gericht op 38
wijken in 21 steden en gemeenten.
Specifiek aan het Zweeds programma voor de heropleving van de probleemwijken is de ‘holistische’ aanpak.
In tegenstelling tot de meeste Europese landen heeft Zweden geen specifiek financieel ondersteuningfonds
voor de probleembuurten. Er wordt uitsluitend met reguliere middelen gewerkt.
De nationale overheid brengt de diverse departementen en instellingen samen om, in overleg met de lokale
overheden, een gecoördineerd programma rond gezamenlijke doelstellingen voor de achterstandswijken te
ontwikkelen. De verschillende partners leveren de nodige financiële inspanningen om het programma te
realiseren. Ook private investeerders worden via PPS-formules bij de programma’s betrokken.
Denemarken
In 1996 ging op initiatief van de regeringscommissie voor Stedelijk Beleid, een samenwerkingsverband
waarin afgevaardigden zaten van zes verschillende Ministeries, het ‘KvarterlØft’-programma van start. Het
programma kent subsidies toe aan 12 wijkprojecten (wijk = Kvarter) die o.m. betrekking hebben op de verbetering
van het woningpark, stedelijke inrichting, mobiliteit, integratie van immigranten, vermindering energieverbruik.
Essentieel daarbij is de geïntegreerde aanpak die wettelijk werd verankerd.
De nationale overheid stelt per project een basisbedrag ter beschikking, de overige middelen komen van de
stad, privé-partners, fondsen, … Voor de eerste KvarterlØft-projecten nam de overheid ongeveer 58 % voor
haar rekening, de steden 20 % en de rest van privé-partners en andere fondsen.
INL 9