Vademecum van het transversaal stedenbeleid

Grondslagen voor een transversaal federaal stedenbeleid
De budgettaire impact: gemeenrechtelijke kredieten
Als men het heeft over het federaal budget voor de (grote) steden dan spreekt men enkel over de ‘specifieke
kredieten’ van het begrotingsprogramma Grootstedenbeleid waarmee vooral de stadscontracten worden
gefinancierd.
Daarnaast zijn er uiteraard nog tal van andere financieringsbronnen vanuit de verschillende federale departementen
(mobiliteit, veiligheid, maatschappelijke integratie…) waarvan de steden kunnen genieten. We
spreken hier van ‘gemeenrechtelijke kredieten’, al dan niet met specifieke stadsgerichte bepalingen.
Bij gebrek aan een transversaal stedenbeleid ontbreekt het nog aan een duidelijke identificatie van deze kredieten.
Binnen de POD Maatschappelijke Integratie werd voor wat betreft de verschillende uitgavenposten
bestemd voor de OCMW’s wel reeds een berekening gemaakt voor het aandeel van de steden. Hieruit blijkt
dat de 36 grootste steden van ons land, die samen één derde van de Belgische bevolking uitmaken, zowat
tweederde van de kredieten ontvangen (waaruit blijkt dat het aantal steuntrekkers er dubbel zo groot is dan
in de andere gemeenten).
Het is belangrijk dat naast de specifieke kredieten van het Grootstedenbeleid ook de gemeenrechtelijke kredieten
goed worden geïdentificeerd en gemobiliseerd in het kader van globale programma’s van stads- en
wijkontwikkeling. Ook de Europese en regionale financieringsstromen worden daarbij best betrokken.
Essentieel is ook dat de specifieke kredieten voor de programma’s van het federaal Grootstedenbeleid of het
Vlaams Stedenfonds niet in de plaats komen van de gemeenrechtelijke financieringen. De specifieke kredieten
moeten vooral worden beschouwd als een aansporing, een impuls gericht op innovatie projecten die
(nog) niet binnen de reguliere kaders vallen.
In zijn aanbevelingen voor duurzaam federaal Grootstedenbeleid geven Prof. B. Francq e.a. 1 de voorwaarden
waaraan deze mobilisering van gemeenrechtelijke beleidsvoeringen moet voldoen: ‘Het is noodzakelijk de
nodige voorwaarden te bestuderen voor een effectieve mobilisering van gemeenrechtelijke beleidsvoeringen:
opstelling van een inventaris van de bepalingen van gemeenrecht vatbaar voor mobilisering; in werking stellen
van een methodologische begeleiding van de actoren op het terrein; concrete articulatie tussen het proces van
programmering en beslissing van de specifieke interventies en de bepalingen van gemeenrecht; uitwerking van
een analysemethodologie van de effecten van substitutie tussen specifieke kredieten en gemeenschappelijke
kredieten op basis van een stedenpanel; presentatie van een jaarlijkse balans van deze werken voor een inter-
Ministeriële conferentie.’
Prof. Francq benadrukt in zijn studie ook het multiplificator-effect van de integratie van de gemeenrechtelijke
financieringsstromen in de programma’s van stadsontwikkeling. In Frankrijk bijvoorbeeld zou de ratio
gemeenrechtelijke - specifieke kredieten vijf tegen één liggen. We kunnen hier ook nog verwijzen naar het
Zweeds voorbeeld (zie hoger hfst.. 2) waar de verschillende departementen elk de nodige financiële inspanningen
leveren om een gecoördineerd programma rond gezamenlijke doelstellingen voor de achterstandswijken
te ontwikkelen.
In ons land ligt de coördinatie van de mobilisatie van de verschillende beleidsdomeinen op federaal niveau
best in handen van de Minister van Grootstedenbeleid.
1 ‘Een beleid voor een duurzame stad. 25 aanbevelingen’ Prof. B. Francq e.a. juli 2008 p. 46-47
INL 26