Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie - Nederlandse Vereniging ...

More documents

Recommendations

Info

• Hoe kunnen (de risico's van) bijwerkingen zo goed mogelijk verdisconteerd worden in de keuze vanbehandeling met antipsychotica?• In hoeverre beïnvloedt het patiëntenperspectief een gewogen keuze voor een antipsychoticum bij debehandeling van schizofrenie en schizofreniforme stoornis?• Welke antipsychotische middelen verdienen de voorkeur wanneer antipsychotische effectiviteit,effectiviteit qua terugvalpreventie, acute bijwerkingen, chronische bijwerkingen, subjectieveverdraaglijkheid en kosten worden gewogen?• Welke gezaghebbende behandelingsalgoritmen verdienen de voorkeur?• Welke adjuvante medicamenteuze behandelingen kunnen een bijdrage leveren bijtherapieresistentie?• Welke medicatie kan worden toegepast bij psychiatrische co-morbiditeit zoals verslaving aan alcoholen andere middelen; agressie; depressie; suïcidaliteit; angstsymptomen (paniek, obsessievecompulsieve symptomen); agitatie.• Welke medicatie kan worden toegepast bij somatische co-morbiditeit met (potentiële) invloed op demedicamenteuze behandeling: leverfunctiestoornis; nierfunctiestoornis; diabetes mellitus; epilepsie.• Welke aanpassingen in het farmacotherapeutisch handelen zijn geïndiceerd bij speciale groepenpatiënten: mannen/vrouwen; zwangeren en zogenden; kinderen/adolescenten; ouderen; verstandelijkgehandicapten; etnische subgroepen.• Welke rol dienen therapiemanagement, waaronder eventuele plasmaspiegelbepalingen te spelentijdens behandeling met antipsychotica?• Welke psychometrische meetinstrumenten zijn goed bruikbaar bij therapie-evaluatie in de praktijk vanalledag?• Welke preventieve en somatisch-diagnostische maatregelen zijn geïndiceerd om somatischecomorbiditeit tijdens behandeling zoveel mogelijk te beperken?• Farmaco-economische overwegingen bij medicamenteuze behandeling van schizofrenie.Ervaringen van cliënten (en familie) met schizofrenieWat zijn de ervaringen met de behandeling in het algemeen?• Wat zijn de ervaringen met psychologische en met psychotherapeutische interventies?• Wat zijn de ervaringen met praktische ondersteunende interventies?Samenstelling van de werkgroepTitel: Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie (1.0)De volgende organisaties participeerden in de werkgroep:• Federatie Verpleegkundigen Geestelijke Gezondheidszorg• Institute for Medical Technology Assessment• Nederlands Huisartsen Genootschap• Nederlands Instituut van Psychologen• Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers• Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers• Nederlandse Vereniging voor Creatieve Therapie• Nederlandse Vereniging voor Ergotherapie• Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie• Nederlandse Vereniging voor Psychomotorische Therapie• Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie• Vereniging voor Verslavingsgeneeskunde Nederland• Patiëntenvereniging Anoiksis• Familieledenvereniging YpsilonDe Stuurgroep en het Trimbos-instituut hebben de deelnemende verenigingen verzocht leden aan te wijzenom zitting te nemen in de werkgroep die deze conceptrichtlijn heeft voorbereid. Zij heeft daarbij getracht eenevenredige vertegenwoordiging van het hele scala in Nederland voorkomende opinies en belangen te krijgen.Door ‘in het algemeen‘ via internet commentaar te vragen op het, voor iedereen toegankelijke, concept van derichtlijn, werd vervolgens nog in een groter verband inhoudelijk commentaar gevraagd op de richtlijn.Daarnaast is op deze manier ook getracht eenzijdige belangen(vertegenwoordiging) in de richtlijn zo goedmogelijk te voorkomen.GGZ-Richtlijnen - Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie (1.0) - 08-08-2008 5
Werkwijze werkgroepTitel: Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie (1.0)De werkgroep werkte gedurende 26 maanden (13 plenaire vergaderingen en 10 subgroepbijeenkomsten) aande totstandkoming van de conceptrichtlijn. De werkgroepleden verrichtten op systematische wijzeliteratuuronderzoek en beoordeelden de kwaliteit en inhoud van de aldus verkregen literatuur. Vervolgensschreven de werkgroepleden een paragraaf of hoofdstuk voor de conceptrichtlijn, waarin de beoordeeldeliteratuur werd verwerkt. Tijdens vergaderingen lichtten zij hun teksten toe, dachten mee en discussieerdenover andere hoofdstukken. Zoals reeds aangegeven, heeft de werkgroep bij de beantwoording van deuitgangsvragen - de inhoud van de richtlijn - zich vooral gericht op de inhoud van de zorg en doorgaans‘interventies' als uitgangspunt genomen, zonder daarbij uitgebreid in te gaan op wié die interventies doet. Inenkele specifieke situaties is de zorgverlener echter wél als uitgangspunt genomen.De uiteindelijke teksten vormden de conceptrichtlijn die ter discussie openbaar is gemaakt. Op basis van debinnengekomen commentaren is door een redactiecommissie een aangepaste versie gemaakt van de richtlijn,die op een plenaire werkgroepbijeenkomst is besproken. Na het doorvoeren van op deze bijeenkomstvoorgestelde wijzigingen is de definitieve richtlijn aan de stuurgroep aangeboden. Hierop volgen autorisatiedoor de beroepsverenigingen en druk en verspreiding.Wetenschappelijke onderbouwingDe richtlijn is voor zover mogelijk gebaseerd op bewijs uit gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek(evidence). Relevante artikelen werden gezocht door het verrichten van systematische zoekacties. Er isgezocht naar tot juni 2003 verschenen publicaties in de databases van Medline (PubMed), Cochrane, enEmbase. Daarnaast werden artikelen verkregen uit referentielijsten van opgevraagde literatuur. Ook werdenandere richtlijnen aangaande schizofrenie geraadpleegd. De geselecteerde artikelen zijn vervolgens door dewerkgroepleden beoordeeld op kwaliteit van het onderzoek en gegradeerd naar mate van bewijs. Hierbij isonderstaande indeling gebruikt. Na selectie door de werkgroepleden bleven de artikelen over die alsonderbouwing bij de verschillende conclusies staan vermeld.De beschrijving van de gebruikte artikelen vindt u in de verschillende teksten terug onder het kopje‘wetenschappelijke onderbouwing'. Het wetenschappelijk bewijs is vervolgens kort samengevat in een‘conclusie', met het niveau van bewijs. Voor het formuleren van een aanbeveling zijn naast hetwetenschappelijk bewijs vaak nog andere aspecten van belang, bijvoorbeeld: patiëntenvoorkeuren, kosten,beschikbaarheid (in verschillende echelons) of organisatorische aspecten. Deze aspecten worden, waar naarhet oordeel van de werkgroep relevant, vermeld onder het kopje ‘overige overwegingen', als er geenwetenschappelijk bewijs voor is. De ‘aanbevelingen' zijn het resultaat van het beschikbare bewijs en deoverige overwegingen en zijn gebaseerd op informele consensus.Het volgen van deze procedure heeft de transparantie van de richtlijn vergroot. Er werd zo ruimte gebodenvoor een efficiënte discussie tijdens de werkgroepvergaderingen en bovendien is de bruikbaarheid van derichtlijn hierdoor vergroot. De werkgroep heeft in de aanbevelingen expliciet aangegeven wanneer eeninterventie op basis van de evidence en overige overwegingen niet wordt aanbevolen. Wanneer eronvoldoende evidence is om een interventie aan te bevelen, bijvoorbeeld omdat de evidence te oud is ofonvoldoende van toepassing op de Nederlandse situatie, maar de werkgroep van mening is dat de interventietoch bruikbaar is, dan wordt de interventie niet afgeraden.Tabel: Indeling van de literatuur naar de mate van bewijskrachtVoor artikelen betreffende interventie, preventie of therapieA1systematische reviews die ten minste enkele onderzoeken van A2-niveau betreffen, waarbij de resultatenvan afzonderlijke onderzoeken consistent zijn;A2 gerandomiseerd vergelijkend klinisch onderzoek van goede kwaliteit (gerandomiseerde, dubbelblindgecontroleerde trials) van voldoende omvang en consistentie;B gerandomiseerde klinische trials van matige kwaliteit of onvoldoende omvang of ander vergelijkendonderzoek (niet-gerandomiseerd, vergelijkend cohortonderzoek, patiënt-controleonderzoek);C niet-vergelijkend onderzoek;D mening van deskundigen, bijvoorbeeld de werkgroepleden.Voor artikelen betreffende: diagnostiekA1 onderzoek naar de effecten van diagnostiek op klinische uitkomsten bij een prospectief gevolgde goedgedefinieerde patiëntengroep met een tevoren gedefinieerd beleid op grond van de te onderzoekentestuitslagen, of besliskundig onderzoek naar de effecten van diagnostiek op klinische uitkomsten, waarbijresultaten van onderzoek van A2-niveau als basis worden gebruikt en voldoende rekening wordt gehoudenGGZ-Richtlijnen - Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie (1.0) - 08-08-2008 6
Page 1 and 2: MULTIDISCIPLINAIRE RICHTLIJN SCHIZO
Page 3 and 4: InhoudsopgaveDiagnostiek van Schizo
Page 8 and 9: Specifieke inleidingRichtlijntekst:
Page 12 and 13: met onderlinge afhankelijkheid van
Page 14 and 15: Titel: Multidisciplinaire richtlijn
Page 16 and 17: Willets & Leff ( 734 ) concludeerde
Page 20 and 21: gezondheidszorg, maatschappelijke o
Page 22 and 23: Ervaring van patiënten (en familie
Page 26 and 27: Omdat mensen met schizofrenie mogel
Page 28 and 29: Hulpverleners realiseren zich dat o
Page 30 and 31: Praktische ondersteunende intervent
Page 36 and 37: fout-positieve bevindingenTitel: Mu
Page 40 and 41: Het 22q11 - deletiesyndroomTitel: M
Page 46 and 47: Casemanagement (CM) en assertive co
Page 50 and 51: Cochrane-meta-analyse werd de opnam
Page 52 and 53: herhalingsopnames (OR = 0,63; 95%-B
Page 56 and 57: training vooraf, maar recent gaat d
Page 60 and 61:
Titel: Multidisciplinaire richtlijn
Page 62 and 63:
Overige overwegingen:Het effect van
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
gezondheid gedurende een periode va
Page 70 and 71:
Het effect van psycho-educatieTitel
Page 72 and 73:
MedicatietrouwVolgens de Cochrane-r
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
interventies leidt tot een verbeter
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
FarmacotherapieRichtlijntekst:Dit h
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
patiënten die géén antipsychotic
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
olanzapine zijn het beste onderzoch
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Schema's uitgangspunten behandeling
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
een rol, waaronder de ziektelast (
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
is best? Schizophrenia Bulletin, 20
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
732 - WiersmaWiersma, D., Giel, R.,
Page 190 and 191:
Bijlagen1. OrganisatiestructuurGGZ-
Page 192 and 193:
SecretarisMw.drs. C. van der Veen (
Page 194 and 195:
NotitiesIndeling van de literatuur
show all

Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie - Nederlandse Vereniging ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?