Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie - Nederlandse Vereniging ...

Titel: Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie (1.0)zieke mensen die anders in een ziekenhuis opgenomen zouden moeten worden. Het betreft eenopnamevoorkomende behandeling, waarbij overigens wel een bed-op-recept beschikbaar moet zijn. Deinhoud van de behandeling is gevarieerd. De nadruk ligt op structuur en helpen bij praktische oplossingenvoor problemen.Het effect van psychiatrische intensieve thuiszorg bij symptoomexacerbatiesKenmerkend voor schizofrenie is dat patiënten lange perioden zonder symptomen kunnen hebben, maar datbij de meesten toch psychotische terugvallen voorkomen. De ambulante zorg functioneerde redelijk tijdens destabiele perioden, maar schoot ernstig tekort tijdens de psychotische terugvallen, waardoor een aantalmensen herhaaldelijk opgenomen moest worden in een ziekenhuis. Naar aanleiding daarvan is decrisisinterventie aan huis ontstaan. De psychiatrische intensieve thuiszorg dan wel crisisinterventie wordtgeleverd door een multidisciplinair en speciaal getraind team. Deze teams zijn 24 uur per dag in touw. Eensnelle onderkenning van een crisis wordt gevolgd door snelle, in tijd beperkte intensieve interventie die aanhuis plaatsvindt. De interventie bestaat gewoonlijk uit een combinatie van medicatie, counseling/therapie,praktische hulp bij de huishouding en andere vaardigheden om zelfstandig te blijven, en ondersteuning vanfamilieleden en andere betrokkenen. Na het bestrijden van de crisis wordt de cliënt weer overgedragen aanandere vormen van ambulante begeleiding. De doelen van deze crisisinterventie zijn: het voorkomen vanziekenhuisopname, het voorkomen van verdere toename van symptomen en verminderd functioneren, hetverminderen van stress bij de familieleden en andere betrokkenen. In de afgelopen periode zijn verschillendeprogramma's ontwikkeld, zoals mobiele crisisteams, crisisunits in ziekenhuizen,crisisdagbehandelingsziekenhuizen en andere varianten. In Nederland is vooral de PIT-variant (psychiatrischeintensieve thuiszorg), ook wel SPITS (Substituerende Psychiatrische Intensieve Thuiszorg Service genoemd,tot ontwikkeling gekomen.Het effect van dagactiviteitencentraDoordat steeds meer patiënten ambulant behandeld werden en de werkgelegenheid erg klein was, zijn er inde tachtiger jaren dagactiviteitencentra ontwikkeld. Deze centra bieden geen medische en psychosocialeinterventies, maar voorzien in dagstructuur en hobbyactiviteiten. Deze voorzieningen moeten onderscheidenworden van dagbehandeling.Conclusies met betrekking tot de zorgorganisatieDe zorg voor mensen met schizofrenie kan het beste georganiseerd worden als assertive communitytreatment (ACT), dat wil zeggen in multidisciplinaire teams met een kleine caseload, waarbij de hulpverlenersverantwoordelijk zijn voor het voortbestaan van de zorgrelatie. De zorg moet niet alleen gecoördineerd, maarjuist door het team zelf aan huis geleverd worden, met een 7x24-uursdekking.ACT is vooral geïndiceerd bij de groep met een instabiel psychiatrisch toestandsbeeld en een matigebetrokkenheid bij de zorgverlening, waardoor terugval, werkloosheid en dak- en thuisloosheid steeds dreigenop te treden. Naar schatting betreft het zo'n twintig procent van alle patiënten met schizofrenie. Voor verrewegde meeste patiënten die lijden aan schizofrenie geldt dat zij psychisch stabiel zijn met behulp vanonderhoudsmedicatie en mantelzorg. Voor deze groep is geen wekelijkse contactfrequentie geïndiceerd, nochwekelijkse psychiatrische thuiszorg. Toch is het een voordeel om de zorg voor deze groep ook uit te bestedenaan een integraal team, zodat als de zorgbehoefte plotseling toeneemt, deze geleverd kan worden door deeigen hulpverleners. Bij deze laatste groep zal de nadruk sterk liggen op samenwerking met de huisarts enandere ketenzorg.De zorg moet niet in een instituut geleverd worden. Casemanagement, intensief casemanagement, nazorg indagbehandeling en multidisciplinaire ambulante teams zijn niet in staat de psychische toestand te verbeteren,de maatschappelijke participatie te bevorderen of de kwaliteit van leven te vergroten. Deze zorgvormendienen te worden vervangen door ACT en meer doelgerichte interventies op indicatie (zie andere interventieshierna).In geval van crisis moet een opnameplaats in een ziekenhuis beschikbaar en toegankelijk zijn, maar kan acutedagbehandeling het aantal ziekenhuisdagen reduceren. In veel gevallen is acute dagbehandeling te verkiezenboven opname, temeer daar betrokkenen en de familie daar de voorkeur aan geven. Ditzelfde geldt mogelijkvoor psychiatrische intensieve thuiszorg. De familie verkiest deze vorm van zorg omdat de draaglastvermindert. Vijfenveertig procent van de acute crises blijft te moeilijk om aan huis te behandelen. In dat gevalkan een ziekenhuisopname mogelijk voorkomen worden met behulp van acute dagbehandeling.GGZ-Richtlijnen - Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie (1.0) - 08-08-2008 42