Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie - Nederlandse Vereniging ...

Overige overwegingen:Het effect van arbeidsrehabilitatie en het inzetten ervanEr is bewijs dat supported employment superieur is aan stapsgewijze arbeidsvoorbereiding training in deVerenigde Staten. Training en coaching vinden ter plekke plaats, zodat generalisatieproblemen voorkomenworden. De effecten zijn groot en de culturele verschillen en arbeidsmarktverschillen relatief gering, zodatverwacht mag worden dat deze vorm van begeleiding ook in Nederland tot betere resultaten zal leiden.Effectiviteitonderzoeken zijn in ons land noodzakelijk om de effecten ook hier te bevestigen. Aangezien ergeen effectieve alternatieven zijn voor de groep mensen met schizofrenie, is supportive employment deaanbevolen interventie.Het effect van begeleid lerenBij schizofrenie is in de schoolsituatie een complex van belemmerende factoren aanwezig. Het gaat hier omaandachts- en geheugenproblemen waar leerbeperkingen het gevolg van zijn, problemen bij het kunneninschatten van groepsprocessen in de klas, misverstanden op basis van problemen bij sociale waarneming eninschatting, snelle cognitieve vermoeibaarheid; en mogelijk spelen periodiek stemmen horen en achterdochtop. De supported-education-aanpak heeft hiervoor nog geen specifieke interventies ontwikkeld. In hetgenoemde onderzoek is niet specifiek ingegaan op hoe de leerproblemen van mensen met schizofrenieeruitzien en op de vraag of daarvoor een andere wijze van onderwijs aanbieden nodig is. In Nederland zijn opdiverse plaatsen samenwerkingsverbanden tussen onderwijsinstellingen, GGZ en reïntegratie- ofrehabilitatieorganisaties opgesteld die met wisselend succes verlopen ( 388 ). Deze bieden supported educationaan bij uiteenlopende diagnostische groepen en het is niet duidelijk wat dit betekent voor mensen metschizofrenie.Tijdens behandeling en rehabilitatie is het belangrijk regelmatig na te gaan of mensen met schizofrenie eeneventuele studie weer willen starten of afronden en wat daarvoor nodig is.Het effect van integrale dubbeldiagnoseprogramma'sTitel: Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie (1.0)Behandeling van psychose en verslaving nà elkaar is geen werkzame strategie. Ook gelijktijdige behandelingbij twee instanties biedt geen uitkomst. Daarom zijn integrale programma's ontwikkeld. Er is op dit momentechter geen bewijs voor de effectiviteit van middelenmisbruikprogramma's bij mensen met ernstigepsychiatrische aandoeningen. Er is evenmin evidentie die geïntegreerde dubbeldiagnoseprogramma'sondersteunt of ondergraaft. Het is niet ondenkbaar dat in de komende jaren de effectiviteit aangetoond gaatworden. Op dit moment worden verschillende trials uitgevoerd.Het effect van stigma op patiënten en familie en de bestrijding ervanEr is geen financiering voor het bestrijden van stigma. Stigma valt als maatschappelijk fenomeen buiten degezondheidszorg. Toch belemmert stigmatisering de maatschappelijke participatie. De zorg moet patiëntenbeter introduceren bij werkgevers, verhuurders en andere deelnemers in de zorgketen voor mensen metschizofrenie, om op deze wijze meer bereidwilligheid en mantelzorg te realiseren in plaats van afwijzing enminachting.De effecten van beschermd, beschut,en begeleid wonenIedereen woont, en ook mensen met schizofrenie wonen. De cliënten uiten een sterke wens zelfstandig tewonen buiten het ziekenhuis, in kwalitatief goede huisvesting in een omgeving die niet afwijzend staattegenover mensen met schizofrenie. De effecten van zulke huisvesting op de gezondheid en het welbevindenzijn onderzocht door middel van correlatieonderzoeken. Het is daardoor onbekend wat oorzaak en wat gevolgis. Bijvoorbeeld: leidt het hebben van minder symptomen tot zelfstandig wonen, of leidt zelfstandig wonen totminder symptomen?Voor gerichter onderzoek moet eerst een model worden ontworpen over welke woonfactoren van invloed zijnop welke gezondheidsaspecten. Vooralsnog is er geen theoretisch kader, waardoor er geen hypothesengetoetst worden. Er is nog geen overeenstemming over de meest geëigende manier waarop de effectiviteitvan huisvesting geconceptualiseerd en gemeten kan worden. Professionals hebben wel een duidelijke meningover wat wel en niet effectief is ( 77 ). Deze visie komt echter niet in de onderzoeken terug als een theoretischkader.Newman geeft aan dat het doen van onderzoek op het gebied van effectiviteit van beschermd en beschutwonen enorm complex is, door de grote hoeveelheid variabelen ( 526 ). Er zal meer duidelijkheid moetenkomen hoe effectieve huisvesting eruit moet zien, pas dan wordt het mogelijk om aan gemeenten en overheidte zeggen wat het op sociaal en financieel gebied op kan leveren.GGZ-Richtlijnen - Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie (1.0) - 08-08-2008 57