Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie - Nederlandse Vereniging ...

isico voor personen geboren in de randstad ongeveer 50% hoger dan voor personen geboren daarbuiten(451). Nader onderzoek in Denemarken heeft aannemelijk gemaakt dat het hier niet gaat om de plaats vangeboorte, maar op de plaats van opgroeien (550).Prenatale en perinale risicofactorenEr zijn geen onomstreden prenatale risicofactoren voor schizofrenie. Er zijn aanwijzingen dat bepaaldeaandoeningen of gebeurtenissen tijdens de zwangerschap (zoals diabetes, rubella, toxicose,resusantagonisme, bloedverlies, ernstige ondervoeding, psychosociale stress van de moeder) de kans opschizofrenie vergroten, maar zeker is dit niet (80 98 324 541 620 653). Griep van de zwangere moeder iswaarschijnlijk geen risicofactor (618).Twee meta-analysen vonden een significant verband tussen diverse obstetrische complicaties en de kans opschizofrenie, maar het relatief risico is doorgaans niet hoger dan 2 en een causaal verband is onzeker (238239). Men heeft geopperd dat zuurstoftekort een gemeenschappelijke noemer van deze obstetrischecomplicaties is.Een risicofactor die men met de huidige kennis niet kan indelen als een pre-, peri- of postnataal, is hetjaargetijde van de geboorte. Op het noordelijk halfrond is geboorte in winter of lente geassocieerd met een5-8% verhoogd risico, terwijl het risico in de zomermaanden verlaagd is (688). Zo is in Nederland het risicovoor personen geboren in de maanden mei en juni ongeveer 14% hoger dan voor personen geboren in demaanden augustus en september (619).Overige risicofactorenTitel: Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie (1.0)Het gebruik van cannabis (Andreasson e.a., 1987; 751) is geassocieerd met een verhoogd risico opschizofrenie. Het latere risico voor Zweedse rekruten die vóór de militaire keuring meer dan 50 joints haddengebruikt, was ongeveer 6 keer hoger dan dat voor niet-gebruikers. Een causale relatie is echter omstreden,omdat het gebruik van cannabis en het ontstaan van schizofrenie beide het gevolg kunnen zijn van anderefactoren.In West-Europa is een relatie gevonden tussen schizofrenie en een voorgeschiedenis van migratie. InNederland zijn verhoogde risico's gevonden bij eerste- en tweede-generatie-Surinamers, bijeerste-generatie-Antillianen, bij eerste- en tweede-generatie Marokkaanse mannen en bij migranten uit andereniet-westerse landen (617; 621; 624). De relatieve risico's ten opzichte van autochtonen varieerden van 2 tot 8en de verklaring is onzekerConclusies:Overige risicofactorenNiveau 1Niveau 1Niveau 2Niveau 2Niveau 2Niveau 1De risico's zijn het hoogste voor de eeneiigetweelingbroer/zus van een patiënt met schizofrenie(40-48%), voor andere eerstegraads verwanten vanschizofrene patiënten (6-17%) en voor patiënten methet 22q11-deletiesyndroom (ongeveer 25%).De belangrijkste andere risicofactoren zijn:Mannelijk geslacht.Hoge urbanisatiegraad van de plaats van opgroeienVoorgeschiedenis van migratie (van persoon of zijnouders) uit niet-westers land naar EuropaGebruik van cannabisObstetrische complicatiesOverige overwegingen:Het is voor de diagnostiek belangrijk te weten dat ook personen die aan geen enkele bekende risicofactorhebben blootgestaan wel degelijk een schizofrene stoornis kunnen ontwikkelen. Op basis van de huidigekennis is niemand door een bepaald kenmerk, zoals leeftijd of sociale status, a priori van de stoornisgevrijwaard. Men stelt de diagnose op het klinisch beeld, niet op de aan- of afwezigheid van bepaalderisicofactoren.GGZ-Richtlijnen - Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie (1.0) - 08-08-2008 34