Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie - Nederlandse Vereniging ...

Willets & Leff ( 734 ) concludeerden uit onderzoek dat de problemen van hulpverleners in het contact metpatiënten met schizofrenie niet veel anders zijn dan die van familieleden. In de relatie tussen patiënten en hetbehandelteam werden EE-niveaus (expressed emotions) gevonden die gelijkenis vertoonden met die vanfamilieleden met als uitzondering dat emotionele overbetrokkenheid beduidend minder voorkwam. Zijconcludeerden ook dat het kritische gedrag van het behandelteam lijkt toe te nemen vanaf het moment dat derelatievorming met de patiënt moeizamer verloopt. Het kritische gedrag van het behandelteam is in hetbijzonder gericht op de negatieve symptomen van de patiënt, minder op de positieve symptomen. Dit hangtmogelijk samen met het feit dat de positieve symptomen eerder aan de ziekte worden toegeschreven, terwijlde negatieve symptomen eerder gekoppeld worden aan de persoonlijkheid en/of negativistisch gedrag.Ook uit onderzoek van Frank & Gunderson ( 224 ) wordt duidelijk dat er een verband bestaat tussen de kwaliteitvan de relatie en de uitkomsten van de behandeling. Naar hun oordeel is de beginperiode van desamenwerkingsrelatie cruciaal. Het merendeel van de goede relaties kwam tot stand in de eerste zesmaanden van de samenwerking. Patiënten die een goede relatie hadden met hun hulpverlener maakten meeren beter gebruik van de behandelvoorzieningen en hun medicatietrouw lag hoger dan bij patiënten die geengoede relatie met hun behandelaar hadden. In een follow-upperiode van twee jaar was het ziektebeloop vande patiënten met een goede relatie gunstiger, bij een lager medicatiegebruik. Ook Appelo ( 1 ) stelt dat eenkwalitatief goede therapeutische alliantie bij mensen met schizofrenie de basis vormt voor alle andere vormenvan interveniëren.Een ander belangrijk aspect van een goede therapeutische relatie is niet alleen gelegen in de gunstigeeffecten voor de patiënt, maar ook in de gunstige effecten voor de hulpverlener. Bevredigende relaties metpatiënten leiden naar alle waarschijnlijkheid tot een hogere arbeidssatisfactie en kunnen preventief werken tenaanzien van burn-out (Van den Berg e.a., 1994).Op basis van bovenstaande worden de volgende kenmerken van goede hulpverlening geformuleerd:• De hulpverlener behandelt de patiënt met schizofrenie met respect en is in staat een houding aan tenemen die aansluit bij het toestandsbeeld van de patiënt en de omgeving waarin hij zich bevindt.• De attitude is empatisch en kan variëren van luisterend tot directief en handelend optreden. In derelatie patiënt-hulpverlener is samenwerking het leidende principe. Het welzijn en het welbevinden vande patiënten vormen het perspectief binnen deze samenwerking.• De hulpverlener hanteert de principes van afstand en nabijheid op een zodanige wijze dat de patiëntzich veilig en geaccepteerd voelt.• De hulpverlener is zich bewust van het verschil dat tussen de eigen waarden en normen en die vaneen patiënt en zijn omgeving kan bestaan. De hulpverlener dient als die verschillen aanmerkelijk zijnde eigen grenzen in het contact op een duidelijke en respectvolle wijze kenbaar te maken aan depatiënt.• De hulpverlener neemt verantwoordelijkheid voor het welzijn van de patiënt in situaties waarin depatiënt in gevaar is of dreigt te komen. Dit geldt in het bijzonder voor situaties waarin de patiënt inslechte leefomstandigheden verkeert en dreigt te verkommeren. De hulpverlener blijft deze patiëntactief benaderen, ook als deze hulp afwijst (bemoeizorg en Assertive Community Treatment).• De hulpverlener is betrouwbaar in de afspraken die binnen de samenwerking met de patiënt tot standzijn gekomen.• De hulpverlener bewaakt en respecteert de privacy van de patiënt conform de modelregeling‘Betrokken Omgeving, Modelregeling relatie GGZ-Instelling-naastbetrokkenen'.• De hulpverlener erkent het belang van goede informatie aan naastbetrokkenen.• Bij dreigend gevaar is zorgvuldige afweging van de voor- en nadelen van dwangtoepassing binnen dekaders van de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ) geboden; zowelhet afgeven van een geneeskundige verklaring als het besluit daarvan af te zien, kunnen gezienworden als interventies met werking én bijwerkingen.Methodisch handelenTitel: Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie (1.0)Bij patiënten met schizofrenie én bij mensen in hun omgeving bestaat de behoefte aan een overzichtelijke eninzichtelijke organisatie van de zorg. Dit vereist van de hulpverlener een werkwijze die gestoeld is opmethodisch handelen en houdt in dat er tijdens het behandelproces bewust, doelgericht, procesmatig ensystematisch te werk wordt gegaan. De hulpverlener expliciteert de eigen werkwijze op een zodanige manierdat deze overdraagbaar en toetsbaar wordt voor patiënten en andere direct betrokkenen, collega's en andereprofessionals met wie samengewerkt wordt.Methodisch handelen komt in de volgende punten naar voren:• De diagnose, de behoeften, wensen, mogelijkheden, overtuigingen en waarden en normen van deGGZ-Richtlijnen - Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie (1.0) - 08-08-2008 11