05.12.2012 Views

Klik her for at se PDF'en - Air Greenland

Klik her for at se PDF'en - Air Greenland

Klik her for at se PDF'en - Air Greenland

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

NEWS<br />

erik aappalaartoq<br />

puikkarnermik<br />

uukapa<strong>at</strong>inneqarsimavoq<br />

Toqutsisutut pillagaq Erik Aappalaartoq<br />

ukioq 982-imi Islandimit qimaalluni<br />

Kalaallit Nunaannut ingerlagami nammineq<br />

umiarsuillu malitsiisa immaqa qimaaffik<br />

allarluinnaq ujarsimava<strong>at</strong>. Tassalu qeqert<strong>at</strong><br />

Gunnbjørns Øer-imik taaneqartut, oqaluttu<strong>at</strong>oqqani<br />

arlalinni oqaluttuarineqarsimasut,<br />

oqa<strong>at</strong>igineqartullu Kalaallit Nuna<strong>at</strong>a Islandillu<br />

akornanni Danmarksstræde-miittut.<br />

Tamaanili qeqertaqanngisaannarsimavoq,<br />

a<strong>at</strong>saallu ukiualunnguit m<strong>at</strong>uma siorn<strong>at</strong>igut<br />

qeqert<strong>at</strong>, 1600-ukkut angullugit oqaluttuarineqartarsimasut,<br />

nassuia<strong>at</strong>issarsineqarput.<br />

Qarasaasiakkut modellit <strong>at</strong>orlugit Canadami<br />

ilisim<strong>at</strong>uut takutissimava<strong>at</strong> nun<strong>at</strong>ta sineriaani<br />

puikkarnernik pilersitsisoqarsinnaasoq<br />

Islandimit takuneqarsinnaasunik.<br />

Danmarksstrædimi puikkarnerit pilersarput<br />

silaannaap allersaa silannarmit qullasinnerusumit<br />

nillerneruleraang<strong>at</strong>. Pisartoq tamanna<br />

issittumi sumiiffinni tamani nalinginnaasuuvoq,<br />

immap sikua nillertorujussuanngorsinnaalluni<br />

silaannaallu allersa<strong>at</strong>a kissarnera<br />

noqillugu, qullasinnerusumi silaannaap<br />

kissassusia allanngorani. Puikkarneq pilersarpoq<br />

silaannaap allersaani silaannaap<br />

nillertup qaamaneq unikaall<strong>at</strong>sittarmagu.<br />

Qaamanerup sangutiallanner<strong>at</strong>igut nun<strong>at</strong>ta<br />

sineria<strong>at</strong>a assing<strong>at</strong>a titarneq najungasoq<br />

malittarpaa.<br />

6<br />

røde <strong>for</strong>ført af luftspejling<br />

Da den morddømte Erik den Røde<br />

stak af fra Island i år 982 med kurs<br />

mod Grønland, jagtede han og de medfølgende<br />

skibe måske et helt andet fristed.<br />

Nemlig de såkaldte Gunnbjørns Øer, der er<br />

beskrevet i flere sagaer, og som angiveligt<br />

skulle ligge i Danmarksstrædet mellem<br />

Grønland og Island.<br />

Men øerne har aldrig eksisteret, og først <strong>for</strong><br />

få år siden kom der en <strong>for</strong>klaring på øerne,<br />

som figurerede i beretninger helt op til<br />

1600-tallet.<br />

Via computermodeller har en <strong>for</strong>sker fra<br />

Canada vist, <strong>at</strong> der kan dannes luftspejlinger<br />

af den grønlandske kyst, som er synlig på<br />

Island.<br />

Luftspejlingerne i Danmarksstrædet opstår,<br />

når den nederste del af <strong>at</strong>mosfæren bliver<br />

koldere end luften højere oppe. Det er et<br />

almindeligt fænomen i arktiske egne, hvor<br />

havi<strong>se</strong>n kan blive meget kold og trække varmen<br />

ud af den nederste del af <strong>at</strong>mosfæren,<br />

mens temper<strong>at</strong>uren højere oppe ikke ændres.<br />

Luftspejlingen dannes, <strong>for</strong>di den kolde luft<br />

nederst i <strong>at</strong>mosfæren brem<strong>se</strong>r ly<strong>se</strong>t en lille<br />

smule. På samme måde som en bil vil dreje<br />

mod den side, hvor hjulene brem<strong>se</strong>r mest.<br />

Afbøjningen betyder, <strong>at</strong> billedet af den grønlandske<br />

kyst kommer til <strong>at</strong> følge en krum<br />

linje.<br />

kAl Erik Aappalaartoq, 982-imi nun<strong>at</strong>sinnut<br />

pisoq eqqarlinilu peq<strong>at</strong>igalugit qalluna<strong>at</strong>sia<strong>at</strong><br />

kulturiannik tunngaviliisoq,<br />

Islandimit aallarami immaqa allarluinnarmut<br />

ingerlaniaraluarpoq.<br />

Dk Erik den Røde, der ankom til Grønland i<br />

982 og grundlagde nordbokulturen med<br />

sine frænder, havde måske et helt andet<br />

sigte, da han begav sig ud fra Islands<br />

kyst.<br />

GB Erik the Red, who came to <strong>Greenland</strong><br />

in 982 and founded the Nor<strong>se</strong> Culture<br />

with his friends, may have had anot<strong>her</strong><br />

destin<strong>at</strong>ion in mind, when he left the<br />

coast of Iceland.<br />

red <strong>se</strong>duced by mirage<br />

When convicted murderer Erik the<br />

Red fled from Iceland in 982 and <strong>se</strong>t<br />

cour<strong>se</strong> towards <strong>Greenland</strong>, he and the accompanying<br />

ships may have been <strong>se</strong>eking<br />

a completely different refuge, i.e. the Gunnbjørn<br />

Islands. The<strong>se</strong> have been described<br />

in <strong>se</strong>veral sagas and they were suppo<strong>se</strong>dly<br />

loc<strong>at</strong>ed in the Straits of Denmark, between<br />

<strong>Greenland</strong> and Iceland.<br />

However, the<strong>se</strong> islands have never existed<br />

and it was not until a few years ago, th<strong>at</strong> an<br />

explan<strong>at</strong>ion was given regarding the islands,<br />

which were included in stories up until the<br />

1600s.<br />

Using computer models, a scientist from<br />

Canada has shown th<strong>at</strong> mirages of the<br />

<strong>Greenland</strong>ic coast are visible on Iceland.<br />

The mirages in the Denmark Straits occur<br />

when the lowest part of the <strong>at</strong>mosp<strong>her</strong>e<br />

becomes colder than the air hig<strong>her</strong> up. This<br />

is a common occurrence in Arctic regions,<br />

w<strong>her</strong>e the <strong>se</strong>a ice can be very cold and<br />

draw warmth from the lower part of the <strong>at</strong>mosp<strong>her</strong>e,<br />

while the temper<strong>at</strong>ure hig<strong>her</strong> up<br />

remains unchanged. The mirage is <strong>for</strong>med<br />

becau<strong>se</strong> the cold air lowest in the <strong>at</strong>mosp<strong>her</strong>e<br />

slows the light a little. In the same way<br />

as a car will pull to the side w<strong>her</strong>e the wheels<br />

brake most heavily. The diffraction means<br />

th<strong>at</strong> an image of <strong>Greenland</strong>’s coast follows a<br />

curved line.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!