745b601f10

e TÜBİTAK-TEYDEB destek programlarına yapılan proje başvuru
sayısı 3,5; başvuru yapan firma sayısı yaklaşık 4 ve ilk kez proje
başvurusunda bulunan yeni firma sayısı ise 3,2 kat artmıştır.
Destek verilerine baktığımızda ise; 2004 yılına kıyasla, 2010 yılında
desteklenmeye değer görülen proje sayısı 3 kat artmış; destek
tutar miktarı ise yaklaşık 4 kat artarak 288,3 milyon TL (2010
sabit fiyatlarıyla) olmuştur. 2010 yılı içerisinde firmaların desteklenen
projelerinin Ar-Ge faaliyetleri çerçevesinde sundukları toplam
harcama tutarı 612,2 milyon TL olup 465,2 milyon TL’lik bölümü
TÜBİTAK tarafından uygun bulunmuş ve karşılığında 288,3
milyon TL hibe desteği sağlanmıştır. Son yıllarda TÜBİTAK özel
sektör destekleri kapsamındaki bir başka dikkat çeken gelişme
de KOBİ’lerin Ar-Ge projelerine artan ilgisidir. 1995-2010 yılları
arasında önerilen toplam 11,916 projenin yüzde70'i ve bu dönemde
proje sunan toplam 5487 firmanın yüzde 91'i KOBİ ölçeklidir.
2004-2010 yıları arasında KOBİ proje başvuru sayısı ve proje başvurusu
yapan firma sayısı 4 kat, KOBİ Hibe Destek Tutarı ise 3,8
kat artmıştır. TÜBİTAK özel sektör programlarından yararlanan
illerimize baktığımızda ise; 1999-2004 yılları arasında 81 ilden
35’inin TÜBİTAK-TEYDEB desteklerinden faydalandığı; 4 ilimizin
10 milyon TL’nin üzerinde destek alırken 46 ilimizin TÜBİTAK-
TEYDEB desteklerinden faydalanmadığı görülmektedir. 2005-
2010 yılları arasında ise desteklerden faydalanan il sayısı 54’e, 10
milyon TL’nin üzerinde destek alan il sayısı ise 12’ye çıkmış; desteklerden
faydalanmayan il sayımız ise 27’ye düşmüştür.
TÜBİTAK’ın özel sektör firmalarına yönelik destek programlarının
başvuru ve değerlendirilme süreçlerine bakacak olursak;
proje başvuruları yalnızca http://eteydeb.tubitak.gov.tr adresinde
bulunan Proje Değerlendirme ve İzleme Sistemi (PRODİS) uygulama
üzerinden online olarak yapılmaktadır. İnternet üzerinden
TÜBİTAK’a iletilen proje önerileri, ön değerlendirme sonrasında
elektronik ortamda hakemlere gönderilmektedir. Hakemler, Ar-
Ge faaliyetinin yapılacağı firmayı ziyaret ederek, başvuruda bulunan
firma ile projeye ilişkin görüşmekte ve değerlendirme raporlarını
internet üzerinden doldurarak TÜBİTAK’a iletmektedir.
Proje önerisi, ilgili Teknoloji Grubu Komite toplantısında hakem
görüşleri de dikkate alınarak görüşülmekte ve son karar oluşturulmaktadır.
Proje önerilerinin değerlendirilmesinde OECD tarafından
hazırlanmış olan Oslo ve Frascati Kılavuzlarındaki tanımlar
ve kavramlar esas alınmaktadır.
Bilim İnsanı Destekleri
TÜBİTAK bünyesinde yer alan bir diğer kritik birim de ülkemizin
bilim ve teknoloji alanında gelişmesinde en önemli rolü oynayan
insan gücünün yetiştirilmesini destekleyen Bilim İnsanı Destekleme
Daire Başkanlığı’dır (BİDEB). TÜBİTAK-BİDEB tarafından,
bilim ve teknoloji üretebilen, ürettiği bilim ve teknolojiyi toplumsal
ve ekonomik faydaya dönüştürebilen bir Türkiye'nin yaratılması
için vazgeçilmez bir öneme sahip olan bilim insanlarının sayı
ve niteliğinin artmasına yardımcı olmak amacıyla; ödüller verilmekte
öğrenim ve öğrenim sonrasında üstün başarısıyla kendini
gösteren gençleri izleyerek onların yetişme ve gelişmelerine yardım
edilmesi amacıyla burslar verilmekte, yarışmalar düzenlenmektedir.
TÜBİTAK-BİDEB bilim insanı destekleri kapsamında
desteklenen toplam kişi sayısı 2010 yılında 2003 yılının 12 katına
çıkarak 18.841’e ulaşırken; 2010 yılında bilim insanlarına verilen
destek tutarı ise 2003 yılının 20 katına çıkarak 61,55 Milyon TL
olarak gerçekleşmiştir.
Bilim ve Toplum Destekleri
TÜBİTAK bünyesinde tüm bu destek programlarının yanı sıra, bilim
okuryazarlığını yaygınlaştırarak toplumun her kesimine ulaşmasına
yardımcı olmak ve bu sayede toplumsal bir farkındalık ve
özgüvenin oluşmasına destek olarak toplumun bilim, teknoloji ve
yenilik kültürünü özümsemesini sağlamak amacıyla Bilim ve
Toplum Daire Başkanlığı çatısı altında faaliyetler sürdürülmektedir.
Bu kapsamda, halkımızın yakından tanıdığı üç popüler bilim
dergisi yayımlanmaktadır. 1967’den bu yana aylık olarak yayımlanan
Bilim ve Teknik dergisi, 13 yaş ve üzeri herkese hitap ederken;
Bilim ve Çocuk dergisi ise 7-12 yaş ilköğretim öğrencilerini
hedeflemekte ve aylık ortalama 150.000’i aşan tirajı ve 100.000’i
aşan net satışıyla, Türkiye’de tüm dergiler arasında en çok satan
dergi sıfatını taşımaktadır. Okul öncesi yaş grubuna yönelik yayınlanan
Meraklı Minik dergisi de yine minikler tarafından ilgiyle
takip edilmektedir.
Popüler bilim dergilerine ek olarak, TÜBİTAK 1993 yılında bilimi
yaygınlaştırmak ve geniş kitleler tarafından okunur kılmak amacıyla
Popüler Bilim Kitapları yayımlanmaya başlamış ve kitap sayısı
2010 yılı sonu itibariyle 342’ye ulaşmıştır. Daire Başkanlığı
bünyesinde faaliyet gösteren Akademik Yayınlar Müdürlüğü’nde
ise uluslararası indekslerce taranan 12 farklı dalda akademik
dergi yayınlanmaktadır. Yayınların yanı sıra, Bilim ve Toplum
Daire Başkanlığı tarafından 2007 yılında başlatılan Bilim ve Toplum
Projeleri Destekleme Programı ile bilginin mümkün olduğunca
görselleştirilerek etkileşimli uygulamalarla desteklenmesi
ve bu yolla topluma anlaşılır bir biçimde aktarılmasını sağlayacak
projeler desteklenmektedir. Şu ana kadar destek verilmiş
olan Bilim ve Toplum projeleri sayesinde toplamda 25.000 kişiye
ulaşılmıştır.
MART-N‹SAN 2011 39