You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
DOSYA: F‹NANSMAN MAKALE<br />
DOĞRU FİZİBİLİTE, VERİMLİ PROJE<br />
PROJENİN İÇERİĞİ NE OLURSA OLSUN, YATIRIMCI, DANIŞMAN VEYA FON SAHİBİ AYNI<br />
NOKTADA BULUŞABİLMELİDİR. AKSİ TAKDİRDE KAZANÇ OLMAYACAKTIR. İŞTE BU NEDENLE<br />
BU SAC AYAĞINI TAMAMLAYAN TÜM TARAFLARIN, FİZİBİLİTENİN KENDİLERİ İÇİN NE İFADE<br />
ETTİĞİNİ TAM OLARAK İDRAK ETMELERİ GEREKMEKTEDİR.<br />
İnan Ulaş ŞAHİN<br />
Proje Geliştirme<br />
Uzmanı<br />
Öncelikle küçük bir hatayı düzelterek başlamak<br />
isterim; fizibilite ve iş planı farklı şeylerdir. Fizibilite<br />
kısaca anlatmak gerekirse, planlanmakta<br />
olan yatırımların yasal, ekonomik ve yapılabilir<br />
olup olmadığı konularında bilgi verir. İş planı ise<br />
bir planlama aracıdır, fizibilite çalışmasında yapılmasına<br />
karar verilen projenin, fikir düzeyinden gerçek<br />
yaşama geçişini sağlar ve bu yolda yapılması gerekenleri<br />
belirler. Bu noktaya bir ayraç koyarak devam<br />
edelim; fizibilite çalışmaları genellikle, kapsamlı<br />
iş planları üzerinden gerçekleştirilir ve yatırım<br />
projelerinin farklı varsayımlar altında gerçekleştirilebilir<br />
olup olmadığını belirler.<br />
Fizibilite çalışmaları daha ziyade yatırımcılar tarafından<br />
oluşturulan iş planlarıyla var olurlar. Bir fizibilite<br />
çalışmasının başarısı, bu çalışmada kullanılan iş<br />
planının, hedef yatırımı doğru bir şekilde yansıtabilme<br />
yeteneğine bağlıdır. Bu nedenle fizibilite statik<br />
değil, dinamik bir süreçtir. Toplumsal kamu projeleri<br />
dışında, her yatırımcı optimal fayda ve maksimum<br />
kar elde etmek ister. Bu durum hedefi belli ancak<br />
yolu belirsiz bir paradoks gibidir. Yatırımcı ve planlayıcının<br />
sürekli hedefe giden yolu revize etmelerini,<br />
en azından teyit etmelerini gerektirir.<br />
Kendinizi bir yatırımcı olarak hayal edin; size sunulan<br />
proje üzerine düşünüyorsunuz… Aklınızdan geçenler<br />
“Acaba bu anlattıkları iş yapılabilir mi?”, “Varsayalım<br />
yaptık, ne kadar kazandırır?”, “Peki elime<br />
geçecek olan kar, benim için optimal kazanç mı?”<br />
gibi düşünceler olacaktır. Dikkat! Daha ilk sorunuz<br />
sizi fizibilite çalışmasına götürüyor. “Acaba bu anlattıkları<br />
iş yapılabilir mi?” İşte bu soruya yanıt arayan<br />
bir araştırma çeşididir fizibilite. Herhangi bir fikrin<br />
“olurunu” araştırır ve bu fikrin olup olmayacağı konusunda<br />
karar verilmesine yarayacak verileri bir<br />
araya getirir. Bunu yaparken de o işin başarıya ulaşması<br />
için değişik alternatif senaryoları inceler, bu alternatif<br />
senaryolar içinden en başarılı olması muhtemel<br />
görüneni belirler. Diğer bir anlatımla, fizibilite<br />
çalışması, proje aşaması öncesinde, projeye başlanıp<br />
başlanmaması kararının verilmesini sağlar.<br />
Genelde yeni yatırım fikirleri, proje evresine dönüşürken<br />
tekrar tekrar fizibilite çalışmasına tabii tutulurlar.<br />
Bilinçli veya bilinçsiz. Asıl olan karlı bir proje<br />
üretmek değil, yatırımdan maksimum karı elde etmektir.<br />
İşte bunu ayırt edebilen yatırımcı, muhtemelen<br />
bilinçli bir şekilde fizibilite yaptıran kişidir. Hatta<br />
öyle ki “yeni yatırım fikri” tabirini kimileri, ilham olarak<br />
algılarken, bilinçli yatırımcı için bu tabir, ön fizibilite<br />
çalışmasından ibarettir. Her şey planlanmadan<br />
önce aklın süzgecinden geçirilmeli ve elimizde kalanlar,<br />
getiri oranlarına göre sıralanmalıdır. İşte yatırımcıyı,<br />
karar verme aşamasına götüren yolun başlangıcı<br />
burasıdır. Fizibilite…<br />
Ancak unutmayalım ki her proje, kendisine özel bir<br />
fonlama sistemi ister. Fizibilite çalışmasının finansal<br />
ayağı işte bu nedenle çok önemlidir. Projenin finansal<br />
analizi ve buna uygun olarak yapılacak finansal<br />
fizibilite çalışması yatırımcı açısından son derece<br />
önemlidir. Finansal fizibilite analizde yatırımcılar bir<br />
taraftan, minimum sermaye riske edip maksimum<br />
karlılık yakalamaya çalışırken diğer taraftan da kalan<br />
sermaye açığını finanse edebilecek uygun maliyetli<br />
“fonlama” arayışında olacaklardır. Peki, işin diğer<br />
boyutundan yani finans kuruluşları tarafından<br />
bakarsak durum nasıl görünür? Her fon yöneticisi<br />
veya finans kurumu olaya kendi boyutundan yaklaşacak<br />
ve projenin borç ödeme kabiliyetini sorgulayacaktır.<br />
Kısacası fon sahibi; güvenilir, optimal kazanç<br />
sağlayacak ve yatırımcısına borç karşılama yeteneği<br />
verecek bir proje arayacaktır. Haliyle fonladığı projenin<br />
geri ödemesini bekleyen finans kurumu içinde<br />
önemlidir “fizibilite”. Böylece, yapılacak analizler<br />
projenin hangi denge noktasında, hem yatırımcıyı<br />
64 M‹MAR VE MÜHEND‹S
Change language