745b601f10

MAKALE
rüklenerek boğulmuşlardır. Trenler raylardan
çıkarak devrilmiştir.
Depremin kendisi uzak olması nedeniyle
çok yıkmamış, ancak süprüntü dalgalarının
yıkımı çok daha büyük olmuştur. Gelen 7
ile 10 gün içinde olacak artçı deprem büyüklükleri,
odaktan 150-200 km yarıçaplı
alanda 7-8’e varabilir. Kaldı ki ilk gün sonra
biri 7,4 olmak üzere 50’nin üzerinde artçı
oluşmuştur. Bu depremlerde yeni ardışık süpürtü
dalgaları üretmiştir.
Deprem ile onlara doğru uçak tezliğiyle gelen
süpürtü dalgaları; Rusya-Kamçatka, Alaska
Elutian Adaları, Kanada’nın batısı, ABD’nin
batı kıyıları ile San Andreas, Orta Amerika,
Güney Amerika, Yeni Zelanda, Filipinler,
Çin, Malezya, Endonezya, Kore’de korku
yaratmış, toplum uyarılmıştır. Güney Pasifik
yayı boyunca depremden sonra onlarca
büyüklüğü 5 ile 6,5 arasında değişen depremler
olmuştur.
Deprem ile birlikte yaklaşık 400 bin kişi süpürtü-deprem
sığınaklarına girmiştir. Oradakiler
de içinde olmak üzere yaklaşık 1
milyon 450 bin kişi susuz, 4 milyon kişi yiyeceksiz
kalmıştır. Deprem sonrası yardımlar,
deprem öncesi bilimsel araştırmalar konusunda
Japonya “sınıfta kalmıştır”.
Yerin serbest salınımları
Deprem olmadan önce bir
Japon jeofizik bilimci, o
bölgede 8,0 büyüklü¤ünde
bir deprem beklendi¤ini
belirtmifl, ancak t›pk›
‹talya’daki gibi ona inanan
olmam›flt›. Depremden
1 dakika önce sars›nt›
uyar›s› canavar düdükleri
çal›narak, örüflüm a¤›ndan,
ündeklerle, yap›lm›flt›r.
Depremden 4 dakika sonra
süpürtü uyar›s› yap›lm›flt›r.
Ancak araçlar›na binerek
kaçmaya çal›flanlar›
çarçabuk gelen süpürtü
dalgalar› önünde
yuvarlayarak yutmufltur.
Çekirdek Güre Üretimliğinde Patlama
(Nükleer Santral): Japonya kıvıl (elektrik)
güresinin (enerjisinin) yüzde 30’unu Çekirdeksel
Güre Üretimevlerinden (Nükleer
santral) sağlıyor. Toplam 55 ÇGÜ tepkiri ile
yeryüzünün en çok ÇGÜ’sü olan üçüncü ülke.
Toplam tepkirlerin üretimi 28 000 MW
dolayında. Deprem odağından yaklaşık 250
km uzakta, kuzeydoğu kıyısındaki Fukuşima
Daiçi (1970 de yapılmış, toplam 3 tane
tepkir üretimi 5 000 MW) ile Daini yeğnisu
çekirdeksel güre üretimevinde depremden 1
gün sonra patlama olmuştur. Oysa ÇGÜ
depremle birlikte ivedilikle durdurulmuş olmasına
karşın soğutulmasının sürdürülmesi
gerekiyordu. Depremle birlikte kıvıl (elektrik)
kesilmiş, yedek kıvıl üreteçlerinin de
kesintiye uğramasıyla, soğutucular durmuş,
böylece üretimevi tepkiri (reactor) içi yavaş
yavaş ısınmaya başlamıştır. Soğutma için
kullanılan suyun buharlaşmasıyla, tepkirin
(reactor) içinde ıslatkı (H-hidrojen) birikmiştir.
Bunun sonucunda içerde basınç yükselmiş,
içinde belli oranda ışınım bulunan
buğunun bir bölümü dışarıya boşalmıştır.
Bu işleyiş sırasında içerdeki ıslatkı paslatkıyla
(O2- oksijen) karşı karşıya gelince patlama
oluşmuştur. Çekirdek bölümü aşırı
kızgınlaşma sonucu erimiştir. Tepkirdeki
ışınım olağanın 1000 katına çıkmıştır. Üretimevinin
üzerinde 15 santim kalınlığında
koruyucu bir kapağın olması aşırı sızıntıyı
önlemiştir. Özek dışında ışınır sezyum ile
iyot uçunu ölçülmüştür. Japonların açıklamadığı
gerçek şudur ki; depremle birlikte
soğutucu borular kırılmıştır. Onlar kırılınca
çekirdek kızgınlaşmıştır. Ayrıca en az 30 yıl
dinlendirilmesi gereken çekirdeksel ışınır
(radioactive) özdek gölmeci, süpürtü dalgalarının
baskını altında taşarak tüm çevreye
süpürülerek dağıtılmıştır. Böylece ışınır özdekler
ülkenin 10 km içine dek yayılmıştır.
Olan olmuş, işi anlayıncaya dek, önlem olarak
üretievinden 20 km uzaklık içinde olan
170 bin kişi uzaklaştırılmıştır. Ancak bunların
çoğu ışınım salgısının etkisi altında sorunu
gelecek günlere taşıyacaktır. Bunun
dışında ÇGÜ’de aşırı ışınıma uğrayan 160
görevli kişide troid yiyilcesi (kanseri), kan
yiyilcesi, anemi, deri yanığı yaraları, gözde
körlükler, kısırlık, kalıtımsal bozukluklar,
görülebilir. Etki eşik değeri 50 rem’dir. 100-
200 rem arası kusma, yorgunluk, yeme isteksizliği,
300 rem’i geçince saç dökümleri,
400 rem’e çıkınca ise ölümler görülüyor.
Kurulması düşünülen Sinop ÇGÜ, M