You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
spekülatif alanlara ve verimsiz işlemlere gitmesini<br />
ve kayıt dışılığı önlemek suretiyle faydalar sağlamaktadır.<br />
Ekonominin canlanmasına aracılık ve hizmet<br />
ederler. Faizli ve alkollü içecek sektörüne kredi<br />
vermez ve yatırım yapmazlar. Haram sayılan faaliyetlerde<br />
bulunmazlar.<br />
Katılım bankaları, kambiyo işlemleriyle, ithalat ve ihracatın<br />
finansmanını sağlar ve gayri nakdi krediler<br />
(teminat mektubu gibi) de kullandırırlar.<br />
Ekonomimizin doğrudan desteklenmesi ve projelerin<br />
reel olarak finanse edilmesini sağlayan Katılım<br />
Bankaları, bu sektörde bankalara oranla daha öne<br />
çıkmaktadır. Sektörde daha eski olan faizli bankalar<br />
ise faiz getirisi ve karlılığı yüksek alanlara yönelmek,<br />
kullandırılan fonların amaç doğrultusunda kullanılıp<br />
kullanılmadığına bakmamak ve ülkenin içinde bulunduğu<br />
ekonomik durumundan çok uluslar arası<br />
piyasa ve koşullara göre davranan bir yapıya sahiptir.<br />
Daha açık belirtmek gerekirse bankalar: elinde<br />
topladığı kaynakları plase ederken, Devlet Tahvili gibi<br />
faiz getirisi yüksek olan ve tüketimi/enflasyonu<br />
yükselten/körükleyen bireysel tüketici kredilerine<br />
ağırlık veren ve ekonomik kriz dönemlerinde de tüm<br />
kaynak ve yatırımlarını yurtdışına yönlendiren, spekülatif<br />
amaçlarla hareket eden kuruluşlardır.<br />
Kredilendirmedeki bu yapısal farklılıklar, bankaların<br />
ve katılım bankalarının mevduatlarının yapısı ile ilgilidir.<br />
Nedeni ise bankalardaki mevduat/kredi ilişkisi<br />
ile katılım bankalarındaki mevduat/kredi ilişkisi ters<br />
orantılıdır. Şöyle ki bankalar mevduata verilecek faizi<br />
en baştan belirlerken, katılım bankaları ise mevduatlara<br />
verilecek karları, toplanan mevduatları ticari<br />
işlemlerde kullandıktan ve karları elde ettikten<br />
sonra belirlemektedirler. Yani bankalardaki kredinin<br />
maliyeti, mevduata peşin olarak verilen faizden ötürü<br />
hem yüksektir ve hem de bellidir. Katılım bankalarındaki<br />
mevduatın elde edeceği kar getirisi baştan<br />
belli değildir, dönem sonunda, yani vade bitiminde<br />
belli olur. Bu uygulama, bankaların projelerin finansmanına<br />
olumsuz, katılım bankalarınınkine ise<br />
olumlu etkide bulunmaktadır. Zira, katılım bankaları<br />
mevduatı topladıklarında, havuzlarda toplanan<br />
kaynaklarla direkt olarak ticareti sanayiyi finanse<br />
ederken, bankalar ise maliyeti önceden belli olan<br />
elindeki kaynakları plase ederken, piyasanın içine<br />
direkt olarak girmez, daha temkinli ve önyargılı yaklaşırlar.<br />
Bankalar Kanunu’nda sınırları belirlenmiş,<br />
rantı yüksek olan ve spekülatif yatırımlara yönelir ve<br />
yüksek getirili projeleri finanse ederler.<br />
Bankalar kredi politikalarını, Bankalar Kanunu’nun<br />
sınırları içerisinde ve esneklik/katılık oranlarını kendi<br />
lehlerine kullanmak suretiyle oluşturur ve yoğun<br />
rekabet ortamından en karlı biçimde çıkmayı amaç<br />
edinirler. İşte bu yüzden kredi piyasasında birçok<br />
olumsuz izlerle anılmakta ve müşterilerin de bankalara<br />
temkinli yaklaşımda bulunmalarına neden olmaktadır:<br />
“Bu yaklaşımlarını şu söylemlerle dile getirmektedirler.<br />
Bankalar, yağmurlu günde müşterisinin<br />
elinden şemsiyesini elinden alırlar. Bankaların<br />
önünden ve gölgesinden geçilmez. Bankaların kulağına<br />
kar suyu kaçırılmaz, yoksa hemen haciz gönderir.<br />
Banka kredisi ile iş yapılmaz, aksi takdirde bir<br />
gün batarsın. Altından su ve hava geçen sektörlere<br />
kredi verilmez vb.”<br />
Bu olumsuz bakış açısına neden olan gerekçeler ve<br />
gerçekler şunlardır:<br />
1- Faiz oranları, finanse edilecek kredilerin projelerini<br />
realize edecek seviyeden yüksektir. Bu da piyasaya<br />
olumsuz yansımakta ve maliyetleri yükseltmekte/enflasyonu<br />
azdırmaktadır.<br />
2- Firmaların en az 3 yıllık bilançoya sahip olmaları<br />
ve bu dönemleri karlı olarak geçirmiş bulunmaları<br />
Bankacılık sektörünü,<br />
projelerin finansmanı<br />
ile ilgili talepleri<br />
karşılamada ve sonuçlandırmada<br />
aralarında<br />
farklılıklar bulunması<br />
nedeniyle bankalar ve<br />
katılım bankaları<br />
açısından ayrı ayrı<br />
değerlendirmek zorundayız.<br />
Katılım<br />
Bankalarının, enstrümanlarının<br />
çeşitliliği,<br />
piyasalara yaklaşım<br />
tarzı ve ekonomiye<br />
fayda sağlamadaki<br />
etkinliği ile faizli<br />
bankalardan daha öne<br />
çıktığı, çok net olarak<br />
söylenebilir.<br />
MART-N‹SAN 2011 45
Change language