journal of turkology research tubar volume_31

158
TÜBAR-XXXI-/2012-Bahar/Burcu KARAKAYA
Yaklaşma hâli eki “-A”, bulunma hâli eki “-dA”, ayrılma hâli eki
“-dAn”, eşitlik hâli eki “-cA”dır:
ùaşına (693), deveye (696), vücÿdumda (864), düşde (907),
ùaşından (1229), irenkden (1236), gümişden (1238)
Eski Türkçenin ayrılma hâli eki olan “-dIn”, eserde şu bir kelimede
kalıplaşmış olarak görülmektedir: öñdin (228, 1575, 2267, 2710)
Vasıta hâli “-IlA/-(y)IlA/-lA” ve “-(I)n” ekleriyle karşılanmaktadır:
òulú-ıla (609), ayaà-ıla (668), èizzet-ile (724), er-ile (756),
Zelòa’yıla (2031), sulùānla (944), odıyla (1025), anuñla (1148), ayaàın
ùurup (211), degin (532), bir kezin (839), añsuzın (1267)
Şahıs zamiri kökenli teklik 1. şahıs eki “-Am/-In”, teklik 2. şahıs
eki “-sIn”, çokluk 1. şahıs eki “-Uz/-vUz”, çokluk 2. şahıs eki “-sIz”
şeklinde olup eserdeki kimi örnekleri şöyledir:
úorúaram (221), olmışam (323), ürkerem (221), virmezem (472),
bilmezin (457), yiñemězin (934), úorúarın (1460), umarın (1743), bilesin
(64), olasın (109), gülersin (318), aàlarsın (517), úorúaruz (626),
alamazuz (626), úıruluruz (702), dilerüz (908), olavuz (187), oúuyavuz
(1219), çekersiz (206), ùutasız (333), úorsız (470), bilesiz (1378)
Görülen geçmiş zaman kipi olan “-dI”, teklik ve çokluk 3. şahıslarda
düz, diğer şahıslarda yuvarlak olup eserdeki kimi örnekleri şöyledir:
uàradum (674), bilmedüm (711), yaúduñ (863), gördüñ mi (871),
sevindi (875), oldı (877), uyduú (1486), yidürdük (2341), olmaduñuz
(363), gördüñüz mi (464), baàladılar (536), gördiler (562)
Öğrenilen geçmiş zaman kipi “-mIş/-UpdUr” ekleriyle kurulmuştur:
almışam (641), olmışsın (893), olmış (1195), itmişsiñiz (2408),
atmışsıñız (2408), ùoylamışlar (30), yazmışlar (1255), döküpdür (24),
gelüpdür (62), úalupdur (62), yanupdur (231), büküpdür (1655),
ùolupdur (2513), buyurupdur (2918)
Geniş zaman kipi “-r/-Ar/-Ur” ekleriyle kurulmuştur:
aluram (585), iderem (962), aàlarsın (517), dirsin (518), ùurursın
(1123), ùaparsın (1155), ãaçar (1248), alur (1259), sürür (1304), umaruz
(192), úatlanmazuz (582), çekersiz (206), añarsız (238), sürersiz (355)