journal of turkology research tubar volume_31

199
TÜBAR-XXXI-/2012-Bahar/Metin Neşrinin Ana Esasları
gidilmediği gibi orijinal metindeki eksiklik veya yanlışlığa dipnotuyla
dahi temas edilmemektedir:
Çü MÿsÀ bigi söz geldi elinden
Yed-i BeyøÀ görindi Ùat dilin
Bir mesneviden alınan bu beyitte anlam, gramer, kafiye ve vezin
karinelerinin hepsi birden bize son kelimenin “dilin[den]” olması, bir
başka deyişle metin tamirinin zaruri olduğunu gerektiğini söylemektedir.
Keza aynı mesnevideki;
Óaúìúì óikmet ıssı òºÀce èAùùÀr
MeèÀnì genci mest ol pìr-i dìn
beytinin son kelimesinin de aynı karinelerle “dìn[dÀr]” olması gerektiği
açıktır.
III. OKUYUCU KILAVUZU: YÖNTEM AÇIKLAMASI
Tenkitli metnin hazırlanmasında gösterilen gayret, özen ve dikkat
kuşkusuz ortaya konulacak metnin sağlamlığı sonucunu doğuracaktır.
Fakat bir metin istenildiği kadar sağlam olsun, sistemi muhatapları tarafından
anlaşılırlığı ölçüde amaca hizmet edecektir. Arap harfli metinlerin
Lâtin harflerine aktarılmasında “transkripsiyon alfabesi” başta olmak
üzere pek çok farklı işaret ve özel anlamlı yazılımlar (koyu, italik, altı
çizili karakterler) kullanılabilir. Kuşkusuz bunların her birinin yüklendiği
görevler, karşıladığı anlamlar vardır. Gerek ülkemizde gerekse dünyada
bu hususta herkes tarafından kabul edilen ortak bir “işaret ve uygulamalar
sistemi” bulunmadığına göre metin boyunca yapılan bu tür işaret uygulamaların
ne manaya geldiğinin açıklanması çok önemli ve gereklidir.
Sadece işaretler sistemi değil, nüsha farklılıklarının ne suretle gösterildiğinden
başlıkların yazımına, vezinle ilgili türlü hususlardan Arapça ve
Farsça ibarelerin yazımında nasıl bir usul benimsendiğine kadar metinde
okurun zihninde soru işareti bırakacak hiçbir nokta kalmayacak tarzda
neşirde uygulanan bütün hususlar açıkça izah edilmelidir.
Bu açıklamaların “Tenkitli Metnin Kuruluşunda Đzlenen Yöntem”,
“Metin Neşrinde Takip Edilen Yol” vb. bir başlık altında verilmesinde
büyük yarar vardır. Bazı çalışmalarda “Ön söz” içinde yapılan kimi açıklamaların
çoğunlukla bahis konusu soru işaretlerini gidermeye yetmediği
gözlenmektedir. Bunun yanı sıra ön söz dâhil, hiçbir yerinde metin neş-