ardahanicd2004.pdf 23396KB May 03 2011 12:00:00 AM

D.2. Doğal Drenaj Sistemleri :
Kura Nehri Havzası ile Ardahan İl idari sınırları içindeki alan, su ayırım çizgileri
boyunca örtüşmektedir. Kura Nehri, havzadaki bütün küçük dere ve çayları toplayarak,
Posof Havzasındaki yüzeysel sular da Posof Çayında toplanarak ülke dışında Kura Nehri ile
birleşerek Hazar Denizi’ne dökülür.
Göle Havzasında drenaj sistemi yetersiz kaldığından bataklık oluşumları gözlenmekte
olup, bu havzada da suni drenaj hendekleri açılarak bataklık oluşumlarına sebep olan durgun
sular drene edilmelidir. Böylece havzanın tarımsal kullanım alanı arttırılmış olacaktır.
D.3. Su Kaynaklarının Kirliliği ve Çevreye Etkileri :
D.3.1. Yer altı Suları ve Kirlilik :
Yüzeysel sularda, özellikle akarsularda, akış sırasında su, toprağın üst tabakalarında
bulunan organik maddeleri bünyesine alır. Bu organik maddelerin suda çözünmüş halde
bulunan oksijenle yükseltgenmesi sonucunda, sudaki çözünmüş oksijen miktarı azalır.
Reaksiyonun son ürünü olarak karbondioksit oluşur ve sudaki karbondioksit miktarı artmaya
başlar. Bu olay olurken, suyun oksijen kazanımı (özellikle atmosferden) devam ettiği ve
paralelinde de üretilen karbondioksitin atmosfere verilmesinden dolayı, suda önemli bir
değişim meydana gelmemektedir.
Ancak, olay yer altı sularında farklı cereyan etmektedir. Yeraltına doğru sızan sularda
da aynı olay oluşmakta, toprağın üst tabakalarında bulunan organik maddeler nedeniyle,
yükseltgenme sonucu sudaki çözünmüş oksijen miktarı azalmakta ve karbondioksit miktarı
artmaktadır. Yalnız, buradaki farklılık yer altına doğru sızan bu sular, oksijen kazanma
şansına sahip olmadığından, öyle bir an gelir ki sudaki oksijen miktarı sıfıra düşer, bunun
paralelinde karbondioksit miktarı artar. Böylece ortam, aerob şartlardan anaerob şartlara
dönüşür. Anaerobik şartlardaki reaksiyonlar sonucunda ise, suda karbondioksitin yanı
sıra amonyak, metan, hidrojen sülfür ve diğer birçok uçucu organik bileşik ortaya çıkar.
Yer altındaki basınç nedeniyle, bu gazlar suda doygunluk değişimlerinin çok üstündeki
miktarlarda çözünmüş halde kalırlar. Bu sular, sonuçta yüzeysel sulara karışırlar. Yüzeysel
suların oksijen kazanımları mümkün olduğundan, böyle bir durumda yüzeysel sulara karışan
suların kalitesi ne olursa olsun, oluşmuş olan gazlar atmosfere uçarken, çözünmüş oksijen
miktarında artışlar gözlenecektir.
İl Merkezinin katı atıklarının toplandığı Kartalpınar mevkisindeki katı atık depolama
sahasına düşen yağış suları yer altı suyuna karışmaktadır. Karışan bu sızıntı suları, insan
ve diğer canlıların sağlığını tehtid etmektedir. Ardahan İlinde ve köylerinde kanalizasyon
şebekesi yok denecek kadar azdır. Bu durumda yer altı suları bakımından büyük bir risk
oluşturmaktadır. Özellikle köylerde insan ve hayvan atıkları (gübre yığınları) yüzeysel
suları ve yer altı sularını olumsuz yönde etkilemekte olup, su kaynaklarının kirlenmesine ve
kullanılmaz hale gelmesine neden olmaktadır. Özellikle Merkez İlçe başta olmak üzere
ildeki bütün ilçe ve köylerde bir an önce kanalizasyon şebekesinin yapılması yer altı
suları açısından oldukça yararlı olacaktır. Kanalizasyon şebekesi yapılırken heyelanlı
bölgelerde yapılacak olan kanalizasyon çalışmalarında rijit olmayan atık su boruları
kullanılmasına da özen gösterilmelidir.
79