ardahanicd2004.pdf 23396KB May 03 2011 12:00:00 AM

güneyindeki şapel, Akyaka (Koduzhara) Şapeli, Yalnızçam yaylasında iki ayrı şapel, Sarme
Köprüsü yakınındaki şapel, Çakıldere Köyü yakınındaki şapel, Uğurlutaş’ta (Dört Kilise)
üç ayrı şapel, Budaklı (Cicor) Şapeli, Kotanlı (Sikheref) Şapeli, Gülyüzü (Pekreşen) Şapeli,
Şeytan Kalesi Şapeli, Kurtkale beldesinin güneyindeki Kurtkale Şapeli, Börk Köyü Şapeli,
Çak Kalesi yakınında iki ayrı şapel, Çambeli Şapeli, Alköyü Şapeli.
Yukarıda isimlerini verdiğimiz şapellerin hemen hepsi tamamen harap haldedir.
Günümüze çok az olmakla birlikte yine de kalıntıları kalmıştır.
Kaynak: Serhat Şehri Ardahan, 2002
Şekil 72. Ardahan’da Şapel Kalıntısı ve Dedeşen Köyü Camisi
Camiler
Tarihi kaynaklardan geçmişte Ardahan ve çevresinde ayrıca çok sayıda caminin
varlığı da bilinmektedir. Bu kaynaklarda sadece Çıldır ve çevresinde (Çıldır Eyaleti) XIX.
yüzyıldan itibaren 240 cami (sancak sınırları içinde 240 cami) bulunduğu ifade edilmektedir.
Ancak bugün Çıldır’da çok az cami örneği kalmıştır. XIX. yüzyılda, kaynaklara göre Çıldır
Sancağı sınırları içinde 240 cami ve mescit, 1 medrese, 1 rüştiye, Türkler için 49, Hıristiyanlar
içinse 13 ilkokul ve 15 lise, ayrıca 5 hamam, 9 han ve 564 işyeri bulunmaktaydı.
Ardahan Merkez İlçe Halil Efendi Mahallesi’nde kalenin yaklaşık 150-200 m.
kuzeybatısında bulunan Arap Camii 1915 yılında içerisinde insanlarla birlikte yakıldığından
günümüzde bu camiye Arap (Yanık) Camii denilmektedir. Arap (Yanık) Camii olarak bilinen
bu yapının tahrip edilmesiyle temel seviyesinde kalan kısmı ile birlikte günümüzde park
olarak değerlendirilmektedir.
Ardahan Merkez Mevlid Efendi Camii:
Ardahan İl merkezinde Halil Efendi Mahallesi’nde, kalenin yaklaşık 150-200 m.
doğusunda yer almaktadır. Giriş kapısında bulunan kitabeye göre, ilk yapının 1701 tarihinde
kesme taşlardan inşa edildiği anlaşılmaktadır. Ancak bu caminin yakın tarihlerde gövde
duvarlarının yarıdan yukarısı ve üst örtüsü yenilenmiştir.
172