ardahanicd2004.pdf 23396KB May 03 2011 12:00:00 AM

Tablo 2. Ardahan İlinde Çıkan Kömürlerin Analiz Sonuçları
Kısa Analiz
Kükürtler
Koklaşma ISO
Yöntemiyle
Isı Değeri
Analiz Tipleri %
Orijinal Kömürde
Havada Kuru
Kömürde
Kuru Kömürde
Su % 10,29 9,29 -
Kül % 32,97 33,34 36,75
Uçucu Madde % 29,15 29,58 32,50
Sabit Karbon % 27,59 27,79 30,75
TOPLAM 100,00 100,00 100,00
Yanar Kükürt % 1,02 1,40 1,14
Külde Kükürt % 0,45 0,45 0,50
Toplam Kükürt % 1,47 1,49 1,64
Kok % 60,56 61,13 67,50
Gaz % 39,44 38,87 32,50
Koklaşma Özelliği %
Siyah Toz Halinde
Aşağı Kalori Kcal/kg 3210 3252 3646
Yukarı Kalori Kcal/kg 3440 3478 3834
Kaynak: KARAKÖSE,vd., 1994, Ardahan-Posof Dolayının Jeolojisi, MTA Gnl. Md. Rapor No:
9962, 117 s. (yayımlanmamış)
Tabloda görüldüğü gibi aşağı kalorisi 3646 Kcal/kg ve yukarı kalorisi 3834 Kcal/kg
olan kömür, yöre için çok önemli bir enerji kaynağıdır. Diğer taraftan, Pala Mahallesindeki bu
kömür bulgusunun 2-3 km kuzey-kuzeydoğusunda Gürcistan topraklarında (Vale yakınında)
1931-1986 yılları arasında kömür ocağı işletildiği bilinmektedir. Bu kömür 1-20 m. arasında
değişen kalınlıkta, 350 m. derinlikte, Oligosen (?) yaşta iki ana damardan oluşmaktadır.
Sonuç olarak, her iki kömür göz önüne alındığında, Türkiye’deki volkanik örtünün
altında yer alan (bizdeki kömür bulgusunun altında), muhtemelen Oligosen yaştaki çökeller
içinde, ekonomik bir kömür varlığını düşünmek mümkündür. Bu nedenle, söz konusu alanda
yapılacak bir sondaj, bu soruya kesin bir cevap getirecek ve sonuç olumlu olursa, Doğu
Anadolu’nun enerji sıkıntısına çok önemli katkı sağlayacaktır.
Ayrıca Dağyaran (1976)’ya göre, Ardahan-Çamlıçatak Köyü yakın dolayında,
volkano-sedimanterler içinde 90 cm. kalınlık veren ve ekonomik değeri olmayan bir diğer
kömürün varlığı da bilinmektedir (KARAKÖSE,vd., 1994).
B.1.4. Doğalgaz :
Ardahan İlinde, TPAO tarafından 2004 yılında iki boyutlu sismik veri toplama
yöntemi ile Ardahan ve Göle Havzasının petrol ve doğalgaz rezervine ilişkin bir ön çalışma
yapılmıştır. Bu çalışma sondaj öncesi yapılan ve verilerin toplandığı yaklaşık 60 km’lik bir
ön çalışma olup, bu çalışmadan alınan veriler değerlendirme aşamasında olduğundan İlin
doğalgaz rezervine ilişkin bir sonuç elde edilememiştir.
B.1.5. Rüzgar :
Bu konu ile ilgili ayrıntılı bilgi C.1.1.1 Rüzgar bölümünde verilmiştir.
34