TURK MITOLOJI ANSIKLOPEDISI

Hikâyeler
12 öyküden oluşur (Parantez içindekiler Vatikan nüshasındaki adlardır):
1. Dirse Han Oğlu Boğaç Han (Hikâyet-i Han Oğlu Boğaç Han)
2. Salur Kazan’ın Evi Yağmalanması (Hikâyet-i Salur Kazan’ın Evi Yağmalanduğudur)
3. Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek (Hikâyet-i Bamsı Beyrek)
4. Kazan Bey Oğlu Uruz’un Tutsak Olması (Hikâyet-i Kazan Begün Oğlu Uruz)
5. Duha Koca Oğlu Deli Dumrul
6. Kanlı Koca Oğlu Kanturalı
D e n i z K A R A K U R T
S a y f a | 265
7. Kazılık Koca Oğlu Yegenek (Hikâyet-i Kazılık Koca Oğlu Yegenek Bey)
8. Basat’ın Tepegöz’ü Öldürmesi
9. Begin Oğlu Emren
10. Uşun Koca Oğlu Segrek
11. Salur Kazanın Tutsak Olup Oğlu Uruz’un Çıkarması
12. İç Oğuz’a Taş Oğuz Asi Olup Beyrek Öldüğü (Hikâyet-i Taş Oğuz İç Oğuz’a Asi Olup)
Dirse Han Oğlu Boğaç Han
Dede Korkut Kitabı’nın bölümlerinden birini oluşturan öykü. Bayındır Han’ın sohbetine giden
Dirse Han’ın Kara Otağa oturtulması ile Dirse Han’ın karşılanması sırasındaki duygu ve
düşünceleri ile oğlu Boğaç Han’ın kahramanlıklarını anlatan Dede korkut hikâyesi. Bayındır Han
hükmettiği halka her sene büyük şölen düzenler, yine bir sene gelecek konukların üç ayrı
çadırda ağırlanmasını emreder. Bunlar Ak, Kızıl ve Kara çadırlardır. Ak çadır oğlan çocuğu
olanlara, Kızıl kız çocuğu olanlar için, Kara çadır ise hiç çocuğu olmayanlar içindir. Bayındır Han
çocuğu olmayanları, üremeyenleri Tanrı’nın lânetledikleri olarak görür. Dirse Han’ın ise çocuğu
yoktur yanındaki 34 adamıyla geldiğinde bu davranışı hoş karşılamaz ve hanımına hesap
sormaya karar verir. Hanımından hesap sorarken kendini öğüt dinlerken bulur, ama öğüdü de
tutar ve büyük yemek düzenler. İnsanlara yardım eder hayır duası alır ve sonunda sağlıklı bir
oğlu olur. Oğlan büyür ve Bayındır Han’ın büyük boğasıyla güreşir, kuvvetli yumruğuyla boğayı
dizginler ve yener. Şan kazanır Dede Korkut’un iltifatlarına nail olur, babası tarafından da
ödüllendirilir. Bunu kıskanan babasının 34 adamı fesatlık düşünürler ve babasını Boğaç Han’a
karşı doldururlar. Bir av düzenlerler ve o sırada türlü oyunlarla oğlanı babasına vurdururlar.
Boğaç Han mûcizevi şekilde annesinin yardımıyla kurtulur ve babasına eziyet eden, kaçıran 34
adamı yener. Halkına barış getirir.
Salur Kazan’ın Evi Yağmalanması
Dede Korkut hikâyeleri arasında yer alan Salur Kazan’ın Evi Yağmalanması, bir şölen sırasında
sarhoş olan Salur Kazan ava gitmek istemesiyle başlar. Dayısının karşı çıkmasına rağmen, oğlu
Uruz’u çadırını koruması için bırakıp ava gider. Salur Kazan’ın yokluğunu fırsat bilen düşmanları
evini basar, ailesinden olmayan Saru Kulmaş adlı kişi çadırı savunurken, Karaçuk Çoban’ın iki
kardeşi de koyunlarını savunurken ölür, karısı Burla, oğlu Uruz ve annesi tutsak edilir. Av
sırasında kötü bir düş gören Salur Kazan, kardeşi Kara Göne’ye başvurur, ancak Kara Göne
TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ