16.11.2012 Views

TURK MITOLOJI ANSIKLOPEDISI

TURK MITOLOJI ANSIKLOPEDISI

TURK MITOLOJI ANSIKLOPEDISI

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

D e n i z K A R A K U R T<br />

S a y f a | 508<br />

Kurgan [Azəricə: Kurqan]<br />

Kurgan – Türk ve Altay kültüründe kutsal mezar, türbe. Korgan olarak da söylenir. İçinde ulu ve<br />

kutlu kişilerin yattığı dikkat çekici gömüt.<br />

Eski Türk geleneklerinde genellikle yığma tepeler ve höyükler şeklindedir. Genelde devlet<br />

yöneticisi olanlar için yapılmışlardır. Ceset odasının döşemesi genelde ağaç kütükleri ve kalastan<br />

yapılır. Cesetlerin başı doğuya çevrilmiş olur ve eşyaları ile birlikte gömülürler. Kurganların farklı<br />

bölgelerinde at cesetlerine de rastlanabilir. Örneğin Esik Kurganı M.Ö.5Yüzyıla ait olup<br />

Kazakistan’ın başkenti Almatı’nın yaklaşık 50 kilometre doğusunda yer alır. Esik Kurganı<br />

dünyada içerisinde en çok altın bulunan ikinci mezardır. Yazının Göktürk kitabelerinin alfabesine<br />

benzerliği ve eserlerin özelliklerinin Hun sanatına çok uygun oluşu nedeniyle Hun eseri olarak<br />

nitelendirmişlerdir. Ancak eldeki veriler Türklerle iç içe yaşayan ve Türkleşmiş bir kavim olan<br />

İskitlere de ait olabileceğini göstermektedir. Esik Kurganda 18-25 yaşları arasında bir Tekin/Tigin<br />

(Prens)’in mezarı ve ona ait ait elbise bulunduğu için bu prense "Altın Tigin" (Altın Prens) adı<br />

verilmiştir. Kurgan İyesi veya Kümbet İyesi türbenin koruyucu ruhunu ifâde eder. Orada yatan<br />

kişinin ruhu değildir. Orayı koruyan başka bir varlıktır. Kurganları soyanların başına bu iyenin<br />

felaket getireceğine inanılır. Kurgan sözcüğü komşu kültürlere de geçmiş ve bazı slav dillerinde<br />

Anıt anlamı kazanmıştır (Örneğin; Mamayev Kurgan). Zaman zaman Kümbet kavramı ile eşdeğer<br />

kullanılır.<br />

Etimoloji<br />

(Kur/Kor) kökünden türemiştir. Kurulmuş yapı demektir. Korumak anlamı vardır. Korugan (kale)<br />

sözcüğü ile de bağlantılıdır.<br />

Höyük<br />

Höyük – Çoğu zaman yığma tepe şeklindeki mezar (tümülüs) anlamında da kullanılır. Hüyük,<br />

Öyük veya Üyük şeklinde de söylenir. Çok eski bir yerleşme yerinin zamanla toprakla örtülüp<br />

tepe biçimine gelmiş halidir. Höyükler genelde üst üste gelmiş çok evreli yerleşim yeri<br />

birikimleridir. 1-40 metre yükseklikte ve 1000-1500 metre genişlikte olurlar. Uygarlıkların<br />

araştırılmasında önemli referanslardır. Höyükler, günümüze göre en yakını en üstte olmak üzere<br />

eskiye doğru uzanan bir katmanlaşma gösterirler.<br />

Taşlardan sembolize edilmiş biçimine Moğollar Ovo (Öbö, Övö, Ovoğ), Kazaklar ise Oba derler.<br />

İçerisinde genellikle Hakan (İmparator) Tigin (Prens) gibi kişilerin mezarları ve değerli eşyaları<br />

bulunur. Höyükler tahtalarla, bazen de taşlarla çevrili mezar odalarının üstüne bir metre ile<br />

yetmiş metre arasında toprak yığılmasıyla oluşturulur. Ayrıca bugün Çin sınırları içerisinde yer<br />

alan Uygur Özerk Devleti topraklarında Türk yapımı devâsa üçgen yapılar (piramitler)<br />

keşfedilmiştir ve bunların Mısır ve aztek piramitleriyle büyüklük ve nitelik itibariyle yarışacak<br />

seviyede olduğu söylenmektedir.<br />

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!