16.11.2012 Views

TURK MITOLOJI ANSIKLOPEDISI

TURK MITOLOJI ANSIKLOPEDISI

TURK MITOLOJI ANSIKLOPEDISI

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

D e n i z K A R A K U R T<br />

S a y f a | 741<br />

Toybadım [Azəricə: Toybadım]<br />

Toybadım Irmağı – Türk ve Altay mitolojisinde ve efsânelerde adı geçen Yeraltı Nehri. Toybodım<br />

da denir. Anlamı “Doymadım” demektir. Açgözlülük ve Hırs Irmağıdır. İnsanın gözü doymazlığını<br />

simgeler. İnsanın dokuz hırsını simgeleyen dokuz yer altı nehrinin kavuşarak Toybodım<br />

Irmağı’na dönüştüğü yerde Erlik Han’ın Demir Sarayı vardır. Bu ırmak insanların gözyaşlarından<br />

oluşmuştur. Üzerinde at kılından yapılmış bir köprü vardır. Bu ırmağın içinde su ejderleri yaşar<br />

ve kaçmak isteyen ruhları tekrar yeraltına gönderir.<br />

Türk kültüründe Açgözlülük<br />

Türk efsâne ve hikâye kahramanları olağanüstü bir biçimde ve aşırı yerler. Ve bu durum<br />

övünülecek bir özelliktir. Bu, mitolojik kahramanlar için bir ayncalıktır. Bir Azerbaycan<br />

hikâyesinde, tılsıma düşmüş bir kahramanın ne kadar yerse yesin doymadığı yazılıdır. Bu<br />

kahramanın açlığı sadece tılsımın etkisinden kurtulunca sona erer. Örneğin Köroğlu çok yer ama<br />

geç doyar. Freydenberg'e göre, açgözlülük, mecâzî anlamda ölümü ifâde eder. Karaçay-Balkar<br />

dilinde Açgöz, "geleceği gören ve bilen" mitolojik oburun adıdır. Bu yaratık, Başkurd ve diğer<br />

Türk halklarının mitolojilerinde de yer alır. Altay inancında, diğer dünyada akmakta olan ırmağın<br />

adının "Doymadım" (Toymadım) olması da bu durumun en güzel örneğidir. 1<br />

Kan Irmağı [Azəricə: Qan Çayı]<br />

Kan Irmağı – Türk ve Altay mitolojileriyle halk inancında Yeraltı Nehri. Yeraltında akar. İçindeki<br />

sıvı su değil kandır. Kan ölümü, ateşi, öfkeyi simgelediği gibi aslında yaşamın da sembolüdür, bu<br />

nedenle yaşam ve ölüm arasındaki sınırı simgeler. Bu ırmak masallarda bazen uçan atlarla<br />

geçilir.<br />

Kaynakça<br />

� Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt PDF<br />

1. ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi<br />

Toybadım<br />

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!