16.11.2012 Views

TURK MITOLOJI ANSIKLOPEDISI

TURK MITOLOJI ANSIKLOPEDISI

TURK MITOLOJI ANSIKLOPEDISI

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

D e n i z K A R A K U R T<br />

S a y f a | 266<br />

karamsar sanrılarıyla Salur Kazan’ın korkusunu arttırır. Salur Kazan avı bırakıp çadırına döner,<br />

olanları görür ve ailesini aramaya başlar. Hikâyede Dede Korkut’un diğer hikâyelerinde de<br />

olduğu gibi dönemin göçebe Türk kültürünün öykünün tamamında çok belirgin olduğu<br />

görülebilir. Hikâyenin karşılaştırmalı yapısı, barışçı aile kültürü ile savaşçı toplumsal eğilimler<br />

arasındaki zıtlaşmaları gösterir. Toplum genelinde savaşçı özelliğiyle saygı gören Salur Kazan’ın<br />

savaşçılığının yansıması olan merakı ile aile içinde felakete sebep olması, toplumsal düzeyde<br />

kültürle aile düzeyinde kültürün tam anlamıyla örtüşmediğini bize göstermektedir.<br />

Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek<br />

Dede Korkut Kitabı’nın bölümlerinden birini oluşturan öykü. Bamsı Beyrek ve Banıçiçek beşik<br />

kertmesidir, ancak birbirlerini tanımazlar. Ayrı ayrı avlanırlarken karşılaşılar, aralarında bir<br />

anlaşmazlık yüzünden güreşe tutuşurlar, ancak ikisi de güçte denk olduğu için birbirlerine<br />

üstünlük kuramazlar. Bamsı Beyrek kendisini izleyen kırk yiğidin kendisini ayıplamaması için<br />

Banıçiçek’e yumruk atar ve kazanır. Banıçiçek ile Bamsı Beyrek’in esir düşmesi sonucunda on altı<br />

sene ayrı kalırlar. Bu sürede Banıçiçek mecbûren evlenmek zorunda kalır. Düğün günü Bamsı<br />

Beyrek gelerek Banıçiçek’i geri alır. Yıllar sonra Aruz, Bamsı Beyrek’i obasına dostça çağırır.<br />

Ancak ona pusu kurmuştur ve onu yakalatıp sağ kolunu keser. Hikâye, Türk kültüründe<br />

kadınların da erkeklerle eşit görüldüğünü göstermektedir.<br />

Kazan Bey Oğlu Uruz’un Tutsak Olması<br />

Türk kültürü hakkında önemli bir kaynak teşkil eden ve 15. Yüzyılda yazıya geçirildiği düşünülen<br />

Dede Korkut Hikâyeleri içerisinde yer alan hikâyelerden biridir. Kazan Bey, oğlunun henüz bir<br />

kan akıtıp, baş kesip isim sahibi olamayışına üzüldüğünü bildirir. Oğlu da babasından nasıl savaş<br />

edildiğini, kan döküldüğünü kendisine öğretmesini ister. Kazan Han bunun üzerine oğlunu ava<br />

çıkarır, bu sırada düşman gelir ve Kazan Han savaşmaya başlar. Oğluna sadece izlemesini<br />

söylemesine rağmen oğlan babasına fark ettirmeden savaşır. Babası, oğlunu bulamaz; evde de<br />

göremeyince düşmanla savaşılan yere gelir. Oğlunun kılıcını görünce onun esir düştüğünü anlar.<br />

Düşmanla tek başına savaşa giden Kazan Bey, yenilir. Bunun üzerine Hatun kırk kızla ve diğer<br />

Oğuz beyleriyle kâfirleri yener. Oğuzlar yurtlarına dönerler. Yedi gün yedi gece yemek yerler,<br />

oynarlar. Dede korkut dua eder ve hikâye biter.<br />

Duha Koca Oğlu Deli Dumrul<br />

Dede Korkut Kitabı’nın bölümlerinden birini oluşturan öykü. Deli Dumrul isminde bir er vardır.<br />

Deli Dumrul kuru bir çayın üstüne köprü yaptırmıştır. Geçeninden 30 akçe geçmeyeninden döve<br />

döve 40 akçe alırdı. Bir gün köprüsünün yayına bir bölük oba yerleşir. Bu obada bir yiğit ölür ve<br />

feryatlar üzerine Deli Dumrul atıyla oraya gelir. Feryatların nedenini sorar bir yiğidin öldüğünü<br />

öğrenir. Azrail’e kızar ona meydan okur. Onunla dövüşmek için Tanrıya yalvarır. Sonra evine<br />

döner. Deli Dumrul bir toy düzenler ve bu toyda Azrail gelir. Deli Dumrul kılıcını Azrail’e savurur<br />

ve 266zrail güvercin olup kaçmaya başlar. Deli Dumrul atına binip Azrail’i kovalarken Azrail<br />

birden ata gözükür, at ürker ve Deli Dumrul attan düşer. Azrail Deli Dumrul’un üzerine gelir Deli<br />

Dumrul Azrail’e yalvarmaya başlar bunun üzerine Azrail kendisine değil Tanrı’ya yalvarmasını<br />

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!