EBÜLFEZ ELÇĠBEY - "ÜLKÜCÜ BĠR POLĠTĠKACININ PORTRESĠ"Nuri GÜRGÜRTürk Ocakları Genel BaĢkanıPolitikayı bazı makam ve mevkilere ulaĢmak, siyasi sıfatlar kazanmak, topluma yukarılardanbakacak pozisyonlar sağlamak Ģeklinde algılarsak, Ebülfez Elçibey hayatı boyunca hiçpolitikacı olmadı. Bu anlamda O siyasete de uzaktı; siyaset de ondan hep uzak kaldı. Ġnce,uzun boylu, gözleri içine batmıĢ, sakallı ve melankolik bakıĢlı bu insanın yüreğini kaplayanTürklük sevdası yaĢadığı sürece içinde alev alev yanıp durdu.Sovyetler Birliği‟nin en güçlü döneminde, Gagarin‟in uzaydan el salladığı yıllarda sisteme kafatutmaya, milletinin bağımsızlığı ve özgürlüğü için çalıĢmaya baĢlamıĢtı. Merdin dayanıpnâmerdin Moskova ile uzlaĢıp iĢbirliğine koĢuĢturduğu günlerdi. Elçin‟in “Ölüm Emri”romanında anlattığı teslimiyet döneminin istisnalarından inançlı, kararlı ve cesur seslerindenbiri, hatta baĢlıcasıydı. Takibata uğradı, tutuklandı, hapiste yattı; asla yılmadı. Tam tersinerejimin baskısı Ebülfez‟in azmini daha da artırdı. Sovyet emperyalizminin sonunun geldiğine,Azerbaycan‟ın özgürlüğüne kavuĢacağına yürekten inanıyordu. Nitekim yanılmadı. SovyetlerBirliği‟nin dağılma iĢaretleri giderek güçlenirken, Ebülfez Elçibey‟in sesi gürleĢiyor, bütünAzerbaycan‟ı kaplıyordu. Doksanlı yıllara girilirken Bakü‟nün Azadlık Meydanı‟nı dolduran vegiderek çoğalan kalabalıkların özgürlük ve bağımsızlık taleplerinin sözcülüğünü Halk Cephesiadına Elçibey yapıyordu. Türkiye bu yiğit Azerbaycan‟lı mücahidi o sıralarda görüp tanıdı.Tarihin karĢı durulmaz akıĢı Sovyetler Birliği‟ni önüne katmıĢ, hızla tarihin çöplüğüne taĢırken,can Azerbaycan, Resulzâde‟nin yıllar önce yaptığı tesbiti hızla hayata geçiriyor, “bir kereyükselen bayrak, bir daha inmez” ifadesinin anlamını tescil ediyordu.Bağımsız Azerbaycan‟da Türkiye‟nin dıĢında Türk dünyasında ilk defa yapılan serbest seçimlerneticesinde Elçibey devlet baĢkanı oldu. Geldiği makamı davasına, fikir ve inançlarına hizmetaracı olarak görüyordu. Büyük idealleri vardı; bunlar Azerbaycan ile sınırlı değildi. ÇünküElçibey milletine sevdalı, milli Ģuur sahibi, meseleleri Azerbaycan‟la sınırlı düĢünmeyen, enginufuklara sahip bir ülkücüydü. Ġlk hedefi Ermeni baskısını ve Rus tehditlerini bertaraf eden,bağımsız politikalar izleyebilen güçlü bir Azerbaycan‟dı. Bunun hemen ardından, GüneyAzerbaycan ile birleĢmeyi geciktirilmemesi gereken bir süreç olarak düĢünüyordu. Ancak, buhedefleri ideallerinin gerçekleĢmesi açısından yeterli görmüyor, esas hedefin Türkiye ileAzerbaycan‟ın siyasi beraberliğinin sağlanması olduğuna inanıyordu.Elçibey projelerini saklamayı hiç düĢünmedi. Haklılığının ihtiyacı olan gücü kendisinesağlayacağına inanıyordu. BaĢta Türkiye olmak üzere Türk dünyasından umduğu ilgiyigörmemesi, çevresinde yeterli anlayıĢ ve beceriye sahip kadroların bulunmayıĢı onu hiçyıldırmadı. Ancak açıkladığı amaçlar gerek Ģahsına, gerekse bağımsız Azerbaycan‟a karĢıamansız düĢmanlar ve keskin düĢmanlıklar doğurmuĢtu. Rusya, Ġran ve Ermenistan ilanedilmemiĢ bir ittifak çerçevesinde dört bir yandan yüklenmeye baĢladılar. Yıllar boyunca RusuĢaklığını meslek ve meĢrep edinenler bu husumet cephesinin gönüllü ve coĢkulu iĢbirlikçilerioldular. Ermeniler Rus desteği ile Karabağ‟a saldırırken, cephede görev yapmak yerine,Elçibey‟e karĢı plânlanan komploda yer almayı tercih eden Suret Hüseyinov ve ortakları,Bakü‟ye karĢı ayaklandılar. Elçibey bir yol ayrımındaydı. Ya isyancılara karĢı silahlı direniĢe
yönelecek ve bir iç savaĢın kaçınılmaz sonuçlarına katlanacak; ya da makamından ayrılacaktı.O sıralarda önemli bir askeri gücü elinde bulunduran Afganistan‟daki Türklerin lideri RaĢitDostum, kendisine yardıma hazır olduğu haberini iletmiĢti. Ancak bir iç savaĢ Ruslarabekledikleri fırsatı vermek olacaktı. Elçibey yakınlarına “Ġktidardan el çektirilsek bile,Ermenilerle savaĢ halinde, binbir emekle kurduğumuz bu devleti iç savaĢın içineçekmeyeceğiz” dedi.Bakü‟den sessizce ayrılıp Keleki‟de ki köyüne çekildi. Ne o günlerde ne de daha sonra,Türkiye‟den gerekli yardımı görmediğinden yakınmadı. Hatta Karabağ‟daki yaralıları taĢımakiçin yana yakıla istediği helikopterlerin verilmeyiĢini bile dile getirmedi. Köyünde yıllarca cangüvenliği sağlanmadan, büyük maddi imkansızlıklara katlanarak, sessiz ve mütevazi yaĢadı.Nice zamandan sonra Bakü‟ye dönmesine ve Azerbaycan dıĢına çıkmasına izin verildi. Geçenyıl Sivas milletvekili Mehmet Ceylan‟ın Ģahsen sağladığı imkânla Türkiye‟ye gelmiĢ ve sağlıkkontrolünden geçmiĢti. Rahatsızlığı açıklanmıyordu, ama durumu ciddiydi. Ancak Elçibey bunuhiç önemsemiyordu. Kendisine Türk Ocakları ġeref Armağanı verildiği Nisan ayındakiKurultay‟da, salonu dolduran Ocaklı‟ların ayakta dakikalarca süren alkıĢlarına, coĢkulutezâhüratına teĢekkür ederken her zamanki gibi mütevâzi, alçak gönüllü ve alabildiğineduygusaldı. Kasım ayında yapılacak Azerbaycan seçimlerine katılacağını, sonuçlardan çokümitvar olduğunu söylüyor, davasına, ideallerine sarsılmaz inancını ortaya koyuyordu;milletine güvenini hiç kaybetmemiĢti. Gerek Kurultay‟da gerekse baĢka yerlerde yaptığıkonuĢmalarda onu zevkle dinlerken hastalığının kısa sürede vahim bir seyir izleyeceğini veölümcül olduğunu hiç düĢünmedik. Bu sımsıcak gönüllü, imanlı ve azimli dava adamınınvarlığının baĢta Azerbaycan olmak üzere bütün Türk dünyası için ne büyük anlam taĢıdığınıbiliyor ve O‟ndan Türklük için daha nice hizmetler bekliyorduk. Elçibey Türk dünyasının birlikve beraberliğinin, milli uyanıĢın, millete hizmet ülküsünün canlı bir abidesiydi. Daha daönemlisi Türk dünyasında onun Ģuur ve idrak ufuklarına sahip siyasi liderlerin adedi ne yazıkki fazla değildi.Esenboğa‟da tabutu baĢında yapılan mütevâzi tören sırasında yanı baĢımda hıçkırarakağlayan Azerbaycan‟lı delikanlının saçlarını okĢadım; Elçibey‟in içimizi dolduran sevgisiylegöğsüme bastırdım ve “ağlama” dedim “Ģimdi Elçibey sizlersiniz, onun fikirlerini, ideallerini,amaçlarını siz gerçekleĢtireceksiniz. Her biriniz birer Elçibey olmaya hazır mısınız”?Delikanlının cevabını bulunduğumuz ortamda duyabilmem imkansızdı. Ancak bu sorununbütün milliyetçi çevreler için geçerli olduğuna ama en çok ülkücü gençlik için hayatiyettaĢıdığına inanıyorum. Elçibey‟lerin Ģanla ve Ģerefle taĢıdıkları hizmet bayrağı Ģüphesiz hiçsahipsiz kalmadı. Ama gene de sormadan edemiyorum: “Var mısınız, hazır mısınız; hodrimeydan” !Türk Yurdu Dergisi. Eylül 2000 Sayı: 157
- Page 1:
SÖZ BAġIYavuz Bülent BAKĠLEREbu
- Page 4 and 5:
ELÇĠBEY ĠLE YÜZYÜZE KONUġMALA
- Page 7 and 8:
Zeki Velidi Togan'ın 1971'de Türk
- Page 9 and 10:
Pantürkizm değil-Temel ideolojini
- Page 11 and 12:
Gorbaçov'un danıĢmanları, bilha
- Page 13 and 14:
Biz iktisadî model konusunu demokr
- Page 15 and 16:
dünyası bize böyle yapamaz mı?
- Page 17 and 18:
Cephesi gibi Özbekistan halkı bir
- Page 19 and 20:
-Dede Korkut'ta sağ ve sol mu?-Ded
- Page 21 and 22:
Bakü'de onikibin asker ve polis va
- Page 23 and 24:
Elçibey: Evet!.. Ruslar'ın siyase
- Page 25 and 26:
demokrasi? SanayileĢme, nasıl bir
- Page 27 and 28:
Elçibey: Türkiye'deki tedrisat di
- Page 29 and 30:
Kemal ÇAPRAZTÜRK DÜNYASININ BÜY
- Page 31 and 32:
Ġmparatorluğu döneminde 4 büyü
- Page 33 and 34:
Baku'de Atatürk Akademisi kurmalı
- Page 35 and 36:
verecek devletlerden birisi olacakt
- Page 37 and 38:
Elçibey: Ġsyancı Albay Suret Hü
- Page 39 and 40:
Ayhan KATIRCIKARAELÇĠBEY'ĠN TALE
- Page 41 and 42:
Muhammet KUTLU"AZERBAYCAN'LA TÜRK
- Page 43 and 44:
AZERBAYCAN CUMHURBAġKANI EBÜLFEZ
- Page 45 and 46:
ELÇĠBEY ÜZERĠNE KONUġMALARAhme
- Page 47 and 48:
Cevap: Türk dünyasına inanmıĢ
- Page 49 and 50:
istese Bakü'den gitmeyebilirdi. Bi
- Page 51 and 52:
Atilla Kaya: Çok doğru, ayıptır
- Page 53 and 54:
ziyaret etmek suretiyle uzun uzun s
- Page 55 and 56:
Türkiye, Ayaz Muttalibov idaresini
- Page 57 and 58:
"oy vermek" karĢılığında kulla
- Page 59 and 60: Elçibey'in Ġsa Yusuf Alptekin ile
- Page 61 and 62: -"Ermenilerle aramızdaki savaĢ de
- Page 63 and 64: Dost elinden esen yellerBana Ģiir,
- Page 65 and 66: olmalıyım ki önce beni teskin et
- Page 67 and 68: efahı ise Türkiye'yle mümkün. A
- Page 69 and 70: "Namertler! Guldurlar! (EĢkıyalar
- Page 71 and 72: Pilot mecburen Ermenistan üzerinde
- Page 73 and 74: Sağ elini avucumun içine aldım.
- Page 75 and 76: FATĠH KISAPARMAK ĠLE ELÇĠBEY SO
- Page 77 and 78: musikiĢinasları Batıyı taklitte
- Page 79 and 80: - "ġimdi beni iyi dinleyin! Bundan
- Page 81 and 82: Tevazuu, kendi Ģahsında, bu kadar
- Page 83 and 84: BAġSAĞLIĞI DĠLEKLERĠAzerbaycan
- Page 85 and 86: ELÇĠBEYProf.Dr. Turan YAZGANElçi
- Page 87 and 88: ELÇĠBEY'ĠN VEFATIBülent AKARCAL
- Page 89 and 90: ELÇĠBEY'ĠN ARDINDANFuat BOLSiyas
- Page 91 and 92: ELÇĠBEY'ĠN ARDINDANM.Necati ÖZF
- Page 93 and 94: Ömrünün en değerli yıllarını
- Page 95 and 96: Ancak hedef insanları sağlıklar
- Page 97 and 98: Sovyetler Birliği döneminde, 1975
- Page 99 and 100: ONUN GÜCÜ HALKTA, KESERĠ HAKTAEb
- Page 101 and 102: Güney SIDDIKOĞLUO BĠR BOZKURT'TU
- Page 103 and 104: vatan derdine sığmazsınız. Ne m
- Page 105 and 106: ölünmesi için adını, dilini un
- Page 107 and 108: ELÇĠBEY ÇAĞDAġ TÜRKÇÜLÜĞ
- Page 109: Y.Oğuz'un, C.Beydilli'nin, A.Rehim
- Page 113 and 114: lehçemizi düzeltelim. Türkiye'de
- Page 115 and 116: terk etmek mecburiyetinde bırakıl
- Page 117 and 118: Tabii Halk Cephesi Azerbaycan'ın y
- Page 119 and 120: Cemil ÜNALULU BĠR TÜRK'Ü KAYBET
- Page 121 and 122: Senin için makamların en yücesi,
- Page 123 and 124: miktarda para vererek iĢbaĢına g
- Page 125 and 126: Türkleri'nin yaĢadığı toprakla
- Page 127 and 128: yürüttü. 7 Haziran 1992'de de De
- Page 129 and 130: kavrayıp Azeri gençliğini de (bu
- Page 131 and 132: düĢünce ve hatıralarımdan gele
- Page 133 and 134: O'nu yeniden rahmetle anıyorum. B
- Page 135 and 136: Turgut bey, ölümünden tam iki g
- Page 137 and 138: Elçibey, Türk siyasetçilere güv
- Page 139 and 140: Öldükten sonra Türkiye'de lâyı
- Page 141 and 142: Türkiye onu yalnız bıraktı.Yazg
- Page 143 and 144: kadar önemli mi' diye sorup 'Evet
- Page 145 and 146: Bahtiyar Vahapzade ile beraber hapi
- Page 147 and 148: Politikanın içyüzündeki yüzsü
- Page 149 and 150: -Biz Kumuk Türkleriyiz. (Ben Kumuk
- Page 151 and 152: topraklarıydı. Bu söylemi Ġran'
- Page 153 and 154: Elçibey'in Azerbaycan Türk Cumhur
- Page 155 and 156: Yoksa, Tanrı biliyor, hayallerimde
- Page 157 and 158: Emin Resulzade'yi, Müsavat Partisi
- Page 159 and 160: ama Azerbaycan kazanılırdı. Petr
- Page 161 and 162:
ġimdi ben de diyorum ki, toprak ü
- Page 163 and 164:
Binaenaleyh, milliyetçilik ideali,
- Page 165 and 166:
TÜRK DÜNYASININ ACI KAYBIHasan Me
- Page 167 and 168:
DÜNYAYI ġAġIRTAN LĠDER: EBULFEZ
- Page 169 and 170:
O, Azerbaycan'ın ilk CumhurbaĢkan
- Page 171 and 172:
Bize göre, Azerbaycan'ın azadlık
- Page 173 and 174:
çalıĢıyordu. Bütöv Azerbaycan
- Page 175 and 176:
ELÇĠBEY'DEN SONRA AZERBAYCANDr.Ga
- Page 177 and 178:
Bütün bunlara rağmen, Elçibey'i
- Page 179 and 180:
YOKLUĞU HAZMEDEMEMEKAliĢan SATILM
- Page 181 and 182:
verdim, ne var bunda" mantığı bu
- Page 183 and 184:
BĠR YEL ESĠYOR, BAKIYORSUN, BENDE
- Page 185 and 186:
Milletlerde dalgalanıyor. Halefler
- Page 187 and 188:
kalakaldım. Telefon devamlı çal
- Page 189 and 190:
Elçibey ya sen! Gülhane Askerî H
- Page 191 and 192:
Bedelim kan ve can ile ödedikleri
- Page 193 and 194:
ELÇĠBEY'ĠN VASĠYETĠYavuz Büle
- Page 195 and 196:
Tebriz'e, hürriyetine kavuĢtuktan
- Page 197 and 198:
Elçibey'i iyi tanımalı vasiyetin