Kitap10 - Prof. Dr. Ebülfeyz ELÇİBEY - turan-sam

TARĠHĠ SIÇRATMAK ĠSTEYEN "BEY"Fatih KĠRĠġÇĠOĞLUAZERBAYCAN'ın son yüz yıllık tarihine baktığımızda bu ülkenin kötü kaderini değiĢtirmekisteyen iki devlet adamı görürüz. Bunlardan birincisi asrın baĢında ilk bağımsız TürkCumhuriyetini -Azerbaycan Türk Cumhuriyeti'ni kuran ve ilk devlet baĢkanı olan MehmetEmin Resulzâde, diğeri ise Ebulfez Elçibey'dir. Kurulan ilk cumhuriyet, ne yazık ki iki yıllık birsüreden sonra 1920 Nisan'ında Azerbaycan'ın Kızılordu birlikleri tarafından iĢgal edilmesiyleyıkıldı. Mehmet Emin Resulzâde de Türkiye'ye geldi. Tarihin yeniden yazıldığı, Kafkaslar'da,Balkan Yarımadası ve Ortadoğu'da yeni bir bölüĢümün yaĢandığı, küçük küçük sun'idevletlerin kurulduğu, koca bir Türk Cumhuriyeti'nin Anadolu yarımadasına sıkıĢtırıldığı birdönemde kaderin Türklere hiç de güleryüzle bakmadığı Ģüphesizdir.Uzun savaĢlardan yorgun çıkan yeni Türkiye Cumhuriyeti bir taraftan kendi coğrafyasındakaderini örerken, kardeĢleri de Sovyetler Birliği'nin baskıcı ve sömürgeci siyaseti altındahayatlarını devam ettirmeye çalıĢıyorlardı. ĠĢte Sovyetlerin en baskıcı dönemlerinde 1938'deNahçivan'ın Keleki köyünde dünyaya gelen Ebulfez Kadir Güloğlu Aliyev adındaki bu çocuk,1946'da Ġran'dan kaçan Azerilerin kendi köylerine sığındıklarını, gerek kendilerinin, gereksebütün dünyadaki Türklerin zor hayat Ģartları içinde yaĢadığını da çocukluğundan itibarenzihnine yerleĢtirmiĢti.Elçibey, öğrencilik yıllarından itibaren Azerbaycan'ın bağımsızlığı uğrunda verilen mücâdeleniniçinde yer aldı. Üniversite öğrenci ve öğretim görevlileri ile birlikte teĢkilâtlar oluĢturdu. Siyasîfaaliyetlerinden dolayı 1965 yılının Ocak ayında Devlet Güvenlik Komitesi tarafındantutuklandı. 1975-76 yıllarında yeniden mahkûm oldu. Atatürk'e "Ben Atatürk'ün askeriyim "diyecek kadar inanmıĢtı. Bu yüzden Sovyetler'in bir gün yıkılacağını görüyor ve hep bunagöre hazırlık yapıyordu. Nihayet tarih O'na bu fırsatı verdi. 1988'de "Açıklık" ve "YenidenYapılanma" politikalarının sonucu, önce 3 Baltık ülkesinde -Litvanya, Latviya, Estonyabağımsızlıkyanlısı halk cepheleri kurulmaya baĢlandı. Bunu fırsat bilen Elçibey ve arkadaĢlarıda 16 Temmuz 1989'da Azerbaycan Halk Cephesi'ni kurdular. Ġlk baĢkan halktan biri olanNimet Penahlı idi. Bu büyük iĢi onunla götüremeyeceğini anlayan Cephenin 16 kiĢilik yönetimkurulu Elçibey'i baĢkan seçti.Elçibey'in 4 ana hedefi vardı:1. Azerbaycan'ın tam bağımsızlığı,2. Karabağ'ın kurtarılması,3. Ġran'daki Azerilerle birleĢme,4. Türkiye'yle bir konfederasyon kurulması ve buradan da Türk birliğine geçiĢ.Fikirleri ve hedefleri emperyalistler için ürkütücüydü. Tarih kozasını örerken Berlin duvarıyıkılmıĢ, iki Almanya birleĢmiĢti. Güney ve Kuzey Azerbaycan neden birleĢmesindi? Arada telörgüler ve Aras nehri vardı. 89'un sonunda binlerce insan tel örgüleri parçaladı ve kendiniAras'ın soğuk sularına attı. Rusya'nın yanında Ġran da ürkütülmüĢtü. 8 Ekim 1991'deAzerbaycan bağımsızlığını ilân edince devlet baĢkanlığını kısa bir müddet Ayaz Muttalibov