Kitap10 - Prof. Dr. Ebülfeyz ELÇİBEY - turan-sam

"ROMANTĠK BĠR MĠLLĠYETÇĠNĠN ÖLÜMÜ"Semih ĠDĠZEbulfez Elçibey'le tanıĢmam 1992 yılının baĢlarında oldu. Dostum gazeteci Murat Yetkin ilebirlikte bizi Bakü'deki Halk Cephesi binasında kabul etmiĢti.Mütevazı odasındaki üç hilalli bayrak ve çerçevelenmiĢ uluyan kurt resmini hatırlıyorum. Birde merhum Alparslan TürkeĢ'in imzalı fotoğrafını.Rahmetli TürkeĢ'e büyük saygısı olduğu hemen anlaĢılıyordu. Odasındaki simgeler de tam bir"Türk dünyası sevdalısı" olduğunu gösteriyordu. Ancak söylemi bu dünya uğruna silahasarılma söylemi değildi. Daha çok Ghandivari "pasif direniĢ" anlayıĢını yansıtıyordu. Amacınabu yoldan ulaĢmak istediği belliydi. Zaten siyasi kariyeri de silahla pek arasının olmadığınıgösterdi.Azerbaycan'ın bağımsızlığını ilan etmesinin üzerinden sadece birkaç ay geçmiĢti. 1970'liyıllardan baĢlayarak Azeriler'in hakları için aralıksız mücadele etmiĢ, bu yüzden Sovyetzindanlarını boylamıĢ biri olarak, büyük sevinç içindeydi. Gerçi mizacı bunu açıkçayansıtmasına olanak verecek türden değildi. Ama coĢkusu sözlerinden okunuyordu. Bunarağmen daha yapılacak çok iĢ olduğunu da biliyordu. Çünkü iktidarda hala "Komünistpolitbüro kalıntısı" Ayaz Muttalibov ve Ģurekası vardı. Yani bağımsızlığa rağmen Elçibey'inmücadelesi daha bitmemiĢti. Kendisi de bu yüzden zaten hala polis tarafından takipediliyordu. Ancak ülkedeki gidiĢat belliydi ve Elçibey de o dönemde tek baĢına muhalefetitemsil ediyordu. Mart 1992'de Ermeniler'ce gerçekleĢtirilen Hocalı katliamı halk için son damlaolmuĢtu. Bu felaket karĢısında pasif kalmakla suçladıkları eski siyasetçilerden kurtulmakisteyen Azeriler, Haziran 1992'de yapılan ilk bağımsız seçimlerde Elçibey'i ezici çoğunlukluCumhurbaĢkanı seçtiler. Seçilmesi Türkiye'de de coĢkuyla karĢılanmıĢtı.Ancak ne olduysa bundan sonra oldu. Ġlk karĢılaĢmamızda yansıttığı romantik dünyagörüĢünden pek sıyrılamayan Elçibey, "realpolitik" denen siyasi olguya ne denli yabancıolduğunu gösterdi. Zaten realpolitikanın müdavimlerinden olsaydı 1970'lerdan baĢlayarakkoskoca Sovyetler Birliği'ne direnemezdi. Çünkü bu tür direniĢler çoğu kez hayalperestülkülerden güç alır. Realpolitikadan değil.Ermeniler'in Karabağ'dan çıkarak Azerbaycan topraklarını da iĢgal etmeye baĢlamalarıkarĢısında fazla bir Ģey yapamayan Elçibey'in halk arasındaki itibarı sarsıntıya uğradı. Buarada attığı bazı adımlar ve kimi açıklamaları da belirli güçlerin, aleyhinde hareketegeçmelerine neden oldu. Bunların baĢında, Azeri petrolleri için kurulacak uluslararasıkonsorsiyumda aslan payını TPAO'ya vermesi geliyordu. BaĢta Rusya olmak üzere Hazarrezervlerine göz dikmiĢ olan çokuluslu petrol Ģirketleri böyle bir Ģeyi asla kabuletmeyeceklerini kısa sürede gösterdiler. O zaman iĢin ayrıntılarını bilen bazı Türk yetkilileribile Elçibey'in bu adımını "gerçekçilikten yoksun" diye değerlendirmiĢlerdi.Elçibey'in ikinci temel hatası ise sık sık "Güney Azerbaycan'dan" bahsederek "oradakiAzerilerin haklarının gaspedilmesinden" Ģikayet etmesiydi. "Güney Azerbaycan" dediği Ġran