Kitap10 - Prof. Dr. Ebülfeyz ELÇİBEY - turan-sam

ELÇĠBEY ĠLE YÜZYÜZE KONUġMALARTaha AKYOL. ĠġTE LĠDER!Totoliter, bir çok milletli imparatorlukta millî ve demokrat bir lider nasıl yetiĢir? Bu sorununcevabı, Azerî Türkleri'nin lideri Ebulfez Aliyev'in (Elçibey) hayatındadır.Önce ismini sordum: Türkiye Türkçesiyle telaffuz edersek "Ebulfeyz" mi, yoksa "Ebulfazl" mı?"Ebulfazl" dedi. Azerî lehçesindeki telâffuz kurallarına göre "Ebulfez" deniliyor. Vurguyubelirtmek için ben hep "Ebulfez" olarak yazdım.Kendisiyle bir akĢam yemeğinde buluĢarak beĢ saat görüĢtük. Bizden Halil Açıkgöz ileAzerbaycan Kültür ve YardımlaĢma Derneği BaĢkanı Nihat Çetinkaya da vardı. Azerîdostlarımızdan Ġtibar Mehmedov ile ünlü Ģair Samet Vurgun'un oğullarından Vâgıf Sametoğluda oradaydı. Ebulfez Bey, son derece mütevazı, fakat kararlı bir insan... ġark kültürü hayretverici biçimde derin. Dünyanın bugünkü ahvâlini de çok yakından takip ettiği anlaĢılıyor.1938 yılında Keleki adlı, yoksul bir dağ köyünde doğmuĢ. Kendini, hapishanelerden geçen birdâvaya adadığı için uzun süre bekâr kalmıĢ. ġimdi, evli, kızı Çilenay, oğlu Erturgut, iki çocuğuvar. "Çilenay"ı Ģöyle anlattı:"Ben hapisteydim. Bacımın bir gızı doğdu. Haber ettim ki, adını Çilenay goyun. KGB bu ismemüsaade etmemiĢ. Ay, Türk'tür. Yani Türk çile çekerek olgunlaĢacak anlamında. Sonra kendigızım olanda ona Çilenay adını verdim. Ġnanıram ki, gızlarımız ve oğullarımız daha ıĢıklı birTürk dünyasında yaĢayacaktır."Ot kökünün üstüneBenim bütün merakım, hangi sosyolojik süreçlerin böyle bir uyanıĢı ve onun liderinidoğurduğu idi. Evet, öteki ziyalılarda gördüğümüz gibi "Ot kökünün üstünde bitiyor": Ailemuhiti, halk destanları, millî edebiyat, tarih Ģuuru.Babası çoban... 2. Dünya Harbi'ne gitmiĢ, harpte ölmüĢ ve Ebulfez, "Anasının ellerinde"büyümüĢ. Köyde "âĢık musikisi" geleneği çok kuvvetlidir ve çocuk Ebulfez ilk kültürünü bubinlerce yıllık Oğuz geleneğinin ürünü olan âĢık (ozan) türkülerinden ve anasından dinlediğidestanlardan almaktadır:"Dede Gorgut hekayeleri bizim evde çok anlatılırdı. Anamdan çok nakiller (menkıbeler)dinledim. Öyle bir köylü ailesinde ne olur? AkĢam oturunca uĢaklara (çocuklara) destanlar,nakiller anlatılır, Dede Gorgut hekayeleri söylenirdi. Mesalâ anamdan dinlediğim MelikMehmet Destanı gibi... Köyümüzde bütün Azerî Türkleri'nde olduğu gibi kurban bayramı,ramazan bayramı, nevruz bayramı yapılır, ramazanda oruç tutulur. Böylece ben müselmanTürk medeniyetini (kültürünü) anamdan, baba ocağımdan, köyümden aldım."