Harita Dergisi - Harita Genel Komutanlığı

Harita Dergisi Temmuz 2010 Sayı 144Türkiye İzostatik Gravite Anomali Haritası(Isostatic Gravity Anomaly Map of Turkey)Ali KILIÇOĞLU 1 , Onur LENK 1 , Ahmet DİRENÇ 1 , Mehmet SİMAV 1 , Hasan YILDIZ 1 ,Bahadır AKTUĞ 1 , Ali TÜRKEZER 1 , Cemal GÖÇMEN 2 , Eşref PASLI 2 , Meliha AKÇAKAYA 21 Jeodezi Dairesi Başkanlığı, Harita Genel Komutanlığı, Ankara2 Jeofizik Etütleri Dairesi Başkanlığı, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankaraali.kilicoglu@ hgk.msb.gov.trÖZETTürkiye’de Harita Genel Komutanlığı ve MadenTetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarafından bugünedek elde edilen gravite ölçülerinin jeodezik ve jeofizikamaçlarla kullanılması, standartların oluşturulması,kurumlar arasında eşgüdümün sağlanması ve sonuçgravite anomali haritasının diğer kullanıcılarınkullanımına sunulması maksadıyla bu çalışmagerçekleştirilmiştir.Gravimetrik yöntemlerde ulusal standartlaraulaşılabilmesi için kullanılan tüm ölçü, koordinat vedeğerlerin ulusal/uluslararası referans sistemlerinedayalı olarak tanımlanması sağlanmıştır. Bu amaçlaHarita Genel Komutanlığı tarafından kurulan veişletilen Türkiye Ulusal Düşey Kontrol Ağı (TUDKA),Türkiye Ulusal Temel GPS Ağı (TUTGA), TürkiyeTemel Gravite Ağı (TTGA) ve sayısal arazi modeliverileri kullanılmıştır. Tüm hesaplamalar JeodezikReferans Sistemi 1980 (GRS80) tanım veparametreleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir.Gravite ölçülerinin gerçek yer gravitepotansiyelinin eşpotansiyel yüzeylerinden biri ve enönemlisi olan geoide indirgenmesi için gerekli eşitlikler,parametreler ve yöntemler açıklanmış ve standartolarak uygulanmıştır.Genel olarak ölçülen gerçek gravite ile hesaplanannormal gravite arasındaki fark olarak ifade edilengravite anomalisi değişik indirgeme yöntem vemiktarına göre çeşitli isimler almaktadır. Bu şekildetanımlanan “serbest hava”, “Bouguer” ve “izostatik”gravite anomalileri tüm Türkiye için hesaplanmıştır.Hesaplamalarda yalnızca karalarda mevcut graviteölçüleri kullanılmıştır.Bu çalışmada karalarda mevcut graviteölçülerinden yararla Türkiye Gravite Anomali Haritalarıhazırlanmıştır. Türkiye’de bundan sonra yapılacakgravite ölçüleri ve bu çalışmada kullanılmayan graviteölçülerinin de bu çalışmada verilen standartyöntemlerle indirgenmesinin yararlı olacağıdeğerlendirilmektedir.Anahtar Kelimeler: Gravite, gravite indirgemesi,izostasi, gravite anomalisi.ABSTRACTThis study has been achieved by GeneralCommand of Mapping (HGK) and Directorate ofMineral Research and Exploration (MTA) so as tomake the gravity measurements usable for geodeticand geophysical purposes, to determine the standardsin gravity reductions, to coordinate the works betweeninstitutions, and to submit the resulting gravity anomalymaps to other users.All the measurements, coordinates and quantitiesthat were used in computations are defined innational/international geodetic reference frames toreach the national standards in gravimetric methods.For this aim, data from Turkish National VerticalControl Network (TUDKA), Turkish NationalFundamental GPS Network (TUTGA), TurkishFundamental Gravity Network (TTGA) and the digitalterrain model, which have been established andmaintained by GCM, were used. The definitions andparameters of Geodetic Reference System 1980(GRS80) were used in all computations.The equations, parameters and methods appliedfor the reduction of gravity observations to the geoidsurface, which is one of the most importantequipotential surfaces of the Earth’s actual gravitypotential, were explained and applied in this study..The gravity anomaly, which is generally defined asthe difference between measured actual gravity andcomputed normal gravity, has various definitionsdepending on the reduction method. “Free air”,“Bouguer” and “Isostatic” gravity anomaly fields werecomputed for the Turkish territory. Only the gravitydata available for Turkish territory were used in thecomputations.The gravity anomaly maps and the statistics relatedto gravity anomaly and its corrections, which werecomputed by using the existing terrestrial gravity data,were produced in this study. We believe that thegravity data, those other than used in this study and tobe collected in the future, must be reduced using thestandards and methods given in this study.Key Words: Gravity, gravity reduction, isostasy,gravity anomaly.1