21.07.2015 Views

fe91dea1d5b6e592e5c65ce9c2fcbec67ee61d14

fe91dea1d5b6e592e5c65ce9c2fcbec67ee61d14

fe91dea1d5b6e592e5c65ce9c2fcbec67ee61d14

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

seçim) ile bilinç arasında canalıcı bir ayrıma giderek, Kantçı teoriyiradikalleştirmiştir: Öznenin kendisini "iyi" ya da "kötü" olarak seçtiğizamandışı seçim bilinçsiz/bilinçdışı bir seçimdir (Schelling'in bu ayrımıkarşısında Freud'un bilinçdışının zamandışı karakteri hakkındakitezini hatırlamamamız mümkün mü?). Schelling'in akıl yürütmesiniözetleyelim. Özgürlük, Kötülüğün nedeni olarak koyutlanır - yaniKötülük öznenin özgür bir seçiminin, o yöndeki bir kararının sonucudur.Gelgelelim eğer özgürlük Kötülüğün nedeniyse, bizim bilinçliirademize bağlıymış gibi görünmeyen sayısız ahlaki ve fiziksel kötülüğünasıl açıklayacağız? Olası tek çözüm, bilinçli seçim ve kararlarımızdanönce gelen temel bir seçim -başka bir deyişle, bilinçdışı birseçim- olduğunu varsaymaktır.Schelling'in bu çözümü öncelikle, bütün özgür faaliyetler alanınıbilincin kendi-üzerine-düşünümüne (self-reflexive) indirgeyen Fichte'ninöznel idealizmine karşı geliştirilmiştir. Schelling'in temel karşısavıhassas bir psikolojik gözlemden ibarettir: Bazen hiçbir bilinçlikarar vermediğimiz halde kendimizi bir şeyden sorumlu hissederiz;fiilen günah işlemediğimiz halde kendimizi günahkâr hissederiz; birşey yapmadığımız halde kendimizi suçlu hissederiz. Bu his, tabii ki,psikanalizin iyi tanıdığı, mahut "irrasyonel", temelsiz suçluluk hissidir:Bilinçdışı bir arzunun gerçekliğini maskeleyen "aşın", "açıklanmaz"suçluluk hissi.Schelling bu hissi aynı şekilde yorumlar: Bu "irrasyonel" suçlulukbilinçdışı bir seçime, bilinçdışı bir Kötülük kararma tanıklık eder.Sanki oynadığımız oyun, biz bilince uyanmadan önce bitmiştir: Herinsanın temel karakteri -iyi ya da kötü- özgün, ebedi, ezeli, a priori,aşkın bir seçimin -yani zamansa 1, gündelik gerçekliğin içinde hiçbirzaman gerçekleşmemişse de her zaman çoktan yapılm ış bir seçiminsonucudur.Bilinçli kararımıza dayalı olmayan şeyler için bile suçlulukhissi duymamızı açıklamak için böyle özgür bir bilinçdışı seçiminönvarsayılm ası gerekir:Her insanda, ezelden beri neyse o olduğu, bu hale zamanla gelm ediği yolundabir duygu vardır. Bütün edimlerin yadsınamaz zorunluluğundan bağımsızolarak ve kendini gözlem leyen herkesin şans eseri ya da özgür irade eseri iyiveya kötü olmadığını kabul etmek zorunda olmasına rağmen, kötülük yapan kişikendini buna zorlanmış hissetmez ..., ama bunları iradesine rağmen değil, iradesiyleyapar. N e Yahuda'nın kendisi ne de başka herhangi bir yaratık, onunİsa'ya ihanet etmiş olduğu, hem de bunu zorlama altında değil isteyerek ve tambir özgürlükle yapmış olduğu gerçeğini değiştirebilir...

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!