fe91dea1d5b6e592e5c65ce9c2fcbec67ee61d14

temlerin en kötüsüdür; tek sorun ondan daha iyi olabilecek başka birsistemin olmayışıdır. Yani, demokrasi her zaman yozlaşma, sıkıcı vasatlığınhâkimiyeti ele geçirmesi olasılığını içerir; tek sorun, bu bünyeviriskten kaçınıp "gerçek" demokrasiyi ihya etmeye yönelik her girişiminzorunlu olarak zıttına yol açması, demokrasinin kendisini ortadankaldırmasıdır. Burada ilk postmarksistin Hegel'den başkası olmadığıtezini savunmak mümkün olacak: Hegel'e göre, sivil toplumdakiantagonizma, totaliter terörizme düşmeksizin bastırılamaz - devletyol açtığı feci etkileri ancak ondan sonra sınırlayabilir.Emesto Laclau ve Chantai Mouffe'un önemi, Hegemonya ve SosyalistStrateji (Laclau-Mouffe 1985) adlı kitaplarında, böyle bir antagonizmaanlayışı üzerine kurulmuş -kökendeki bir "travma"nın, simgeselleşmeye,totalizasyona, simgesel bütünleşmeye direnen imkânsızbir çekirdeğin kabullenilmesi üzerine kurulmuş- bir toplumsalalan teorisi geliştirmiş olmalarından gelir. Bütün simgeselleştirmetotalizasyongirişimleri sonradan gelmektedir: Kökendeki yarığı dikmegirişimidir bu - son tahlilde, tanım gereği başansıziığa mahkûmbir girişim. Laclau ve Mouffe radikal bir çözüm hedefleme anlamında"radikal" olmamamız gerektiğini vurgularlar: Her zaman bir aramekândave ödünç alınmış bir zamanda yaşarız; her türlü çözüm iğreti vegeçicidir, bir bakıma temel bir imkânsızlığın ertelenmesidir. Nitekim"radikal demokrasi" terimi biraz paradoksal biçimde ele alınmalıdır:Saf, doğru demokrasi anlamında "radikal" değildir kesinlikle; radikalk¿İrakteri, tam tersine, demokrasiyi ancak radikal imkânsızlığını hesabakatamk kurtarabileceğimizi ima eder. Burada geleneksel Marksistbakış açısının tam zıt ucuna nasıl ulaştığımızı görebiliriz: GelenekselMarksizmde küresel çözüm-devrim bütün tikel sorunların çözümününkoşuludur, oysa burada tikel bir sorunun her geçici, iğreti, başarılıçözümü, küresel radikal çıkmazın, imkânsızlığın kabullenilmesini,temel bir antagonizmanın kabullenilmesini gerektirir.Benim tezim (bunu şu kitabımda geliştirdim: Le plus sublime deshystériques: Hegel passe, Paris, 1988), antagonizmanın bu şekildekabullenilmesinin en tutarlı modelini Hegel ci diyalektiğin sunduğuyönünde: Diyalektik Hegel'e göre, aşamalı bir aşma hikâyesi olmakşöyle dursun, bu tür bütün girişimlerin başarısızlığının sistematikkaydıdır - "mutlak bilgi", "çelişki"nin bütün kimliklerin/özdeşlikleriniçsel bir koşulu olduğunu en nihayet kabul eden öznel bir konumakarşılık gelir. Başka bir deyişle, Hegelci "uzlaşma", her türlü gerçekliğin"panmantıkçı" bir biçimde Kavram içinde korunarak-aşılması