fe91dea1d5b6e592e5c65ce9c2fcbec67ee61d14

çekliğin kendisinin, insanların yaptığı şeylerin tarafındadır. İnsanlarınbilmedikleri şey, faaliyetlerinin, toplumsal gerçekliklerinin kendisinin,bir yanılsama, fetişist bir tersine çevirme tarafından yönlendirildiğidir.Gözden kaçırdıkları, yanlış-tanıdıklan şey gerçeklik değil,kendi gerçekliklerini, kendi gerçek toplumsal faaliyetlerini yapılaştıranyanılsamadır. Şeylerin gerçekte nasıl olduğunu gayet iyi bilirler,ama yine de bilmiyormuş gibi davranırlar. Dolayısıyla bir çifte yanılsamasöz konusudur: O da gerçeklikle kurduğumuz gerçek, fiili ilişkimiziyapılaştıran yanılsamayı gözden kaçırmayı içerir. Bu gözdenkaçırılan, bilinçdışı yanılsamaya da ideolojik fantazi adı verilebilir.Eğer ideoloji anlayışımız, yanılsamanın bilgiye yerleştirildiği klasikanlayış olarak kalırsa, o zaman günümüz toplumu ideoloji sonrasıbir toplum olarak görünecektir: Yaygın ideoloji sinizm ideolojisidir;insanlar ideolojik doğruya artık inanmazlar; ideolojik önermeleri ciddiyealmazlar. Gelgelelim, ideolojinin temel düzeyi, şeylerin gerçekdurumunu maskeleyen bir yanılsama düzeyi değil, bizatihi toplumsalgerçekliğimizi yapılaştıran (bilinçdışı) bir fantazi düzeyidir. Ve budüzeyde, ideoloji sonrası bir toplum olmaktan tabii ki çok uzağızdır.Sinik mesafe, gözlerimizi ideolojik fantazinin yapılaştıncı gücüne kapamanınbirçok yolundan sadece biridir: Şeyleri ciddiye almasak bile,ironik bir mesafe takınsak bile, onları yine de yapıyoruzdur.Sloterdjik'in önerdiği sinik akıl formülünü ("ne yaptıklarını gayetiyi biliyorlar, ama yine de yapıyorlar") bu bakış açısından açıklayabiliriz.Eğer yanılsama bilgi tarafında olsaydı, o zaman sinik konumgerçekten de ideoloji sonrası bir konum, yanılsamasız bir konum olurdu:"Ne yaptıklarım biliyorlar ve yapıyorlar." Ama eğer yanılsamanınyeri yapmanın kendisinin gerçekliği ise, o zaman bu formül bambaşkabir biçimde okunabilir: "Faaliyetleri esnasında, bir yanılsamayı takipettiklerini biliyorlar, ama yine de bunu yapıyorlar." Örneğin Özgürlükfikrinin belli bir sömürü biçimini maskelediğini biliyorlar,ama yine de bu Özgürlük fikrini izlemeyi sürdürüyorlar.İnancın NesnelliğiBu bakış açısından, mahut meta fetişizmine ilişkin temel Marksçı formülasyonuyeniden okumakta fayda vardır: İnsan emeğinin ürünlerininmeta biçimim aldıkları bir toplumda, insanlar arasındaki canalıcıilişkiler şeyler arasındaki, metalar arasındaki ilişkiler biçimine bürünürler- insanlar arasındaki dolaysız ilişkilerin yerine, şeyler arasın­