GENGU SAMAN TIL DÓMARA Baugsmálið er umfangsmesta ...

RITSTJÓRNARGREIN
AÐ TRÚA ÖLLU ILLU UPP Á VALDHAFA?
Bush og Baugsmálið
ÉG HEF VELT ÞVÍ fyrir mér síðustu daga hvers vegna vel
menntað, upplýst og þenkjandi fólk trúir öllu illu upp á stjórnmálaforingja.
Það virðist vera hægt að dengja hverju sem er á þá
- og þess vegna bera upp á þá glæpsamlegt athæfi - fólk kokgleypir
við því. Og það án þess að færð séu rök fyrir glæpnum heldur virðist
það eitt duga að vísa til þess að þeim sé trúandi til alls vegna þess að
þeir séu vondir, illgjarnir og hefnigjarnir. Tvö nýleg dæmi um þetta
eru ásakanir um að Davíð Oddsson utanríkisráðherra sé á bak við
Baugsmálið og að Georg W. Bush, forseti Bandaríkjanna, hafi sýnt
skeytingaleysi og lítinn vilja til að hjálpa svörtum samlöndum sínum
í neyð í New Orleans vegna hörundslitar þeirra.
EN HVERS VEGNA þessi trúgirni? Ástæðan
getur varla verið önnur en að fólki finnist fljótlegra
og auðveldara að vera með sleggjudóma og dæma
aðra út frá tilfinningum og stjórnmálaskoðunum
fremur en rökum. Þegar ég ræddi nýlega við ágætan
og mjög svo upplýstan vin minn, sem að vísu styður
Samfylkinguna og hefur fundist Davíð Oddsson
hrokafullur, spurði ég hvort hann tryði því virkilega
að Davíð væri á bak við Baugsmálið og hefði sigað
löggunni á Baugsmenn. Hann svaraði: „Já, ég trúi því
að hann hafi verið með puttana í þessu.“ Hvað með
rök? spurði ég: „Ég get ekki nefnt þau, hann hefur
bara verið svo augljóslega á móti Bónusfeðgum,
talað illa um þá í fjölmiðlum og kallað Jón Ásgeir
götustrák.“
ÉG ÆTLA AÐ VÍSA í annað samtal við annan góðan vin minn.
Eftir að fellibylurinn Katrín gekk yfir suðurríki Bandaríkjanna og allt
var á tjá og tundri í New Orleans, Mississippi og Louisiana barst í
tal að myndir frá New Orleans hefðu verið eins og í þriðjaheims ríki
og að frásagnir fólks af nauðgunum og barsmíðum hefðu verið með
ólíkindum. Við höfðum orð á því að hér heima á Íslandi hefði þetta
ekki getað gerst. Talið barst síðan að því hvers vegna ekki hefði
verið búið að styrkja flóðgarða í kringum New Orleans til að draga
úr hörmungunum, en fellibylir ganga yfir Flórída og suðurríkin á
hverju ári. Ennfremur ræddum við það hvers vegna svo mikill seinagangur
hefði verið á að hjálp bærist og að eitthvað væri að almannavörnum
Bandaríkjamanna.
ÞÁ SAGÐI MINN ágæti vinur allt í einu, að þarna hefðu Bush
og ríkir Bandaríkjamenn afhjúpað sig sem kynþáttahatara því þeim
stæði á sama um þessa svörtu, fátæku landa sína í New Orleans sem
þeir hefðu skilið eftir í dauðanum og hann bætti við: „Bush kom illa
upp um sig. Það hefði verið eitthvað annað ef þetta hefðu verið ríkir,
hvítir Bandaríkjamenn.“ Skömmu síðar sá ég að vinur minn var ekki
Fyrir þá sem trúa
öllu illu upp á
stjórnmálaforingja,
jafnvel glæpsamlegt
einelti,
þá er eins gott að
hér á landi sé til
dómsvald þannig
að maður þurfi
ekkert að óttast.
einn um þessa skoðun, bandarísk dagblöð voru byrjuð að leita að
sökudólg vegna afleiðinga fellibylsins. Hann fannst. Bush forseti.
Fljótlegt og auðvelt! Eitt stórt samsæri.
ÞAÐ SAMA Á VIÐ um Baugsmálið. Eitt stórt samsæri! Sú
skoðun er ótrúlega útbreidd. Enda hefur verið keyrt á henni mjög
markvisst í vörn þeirra feðga, Jóhannesar Jónssonar og Jóns Ásgeirs
Jóhannessonar. Ég hef góðar taugar til þeirra feðga, eins og annarra
duglegra athafnamanna. Mér finnst þeir harðir, duglegir, snjallir
og klókir bisnessmenn sem taka áhættu í fjárfestingum. Þeir hafa
unnið þrekvirki fyrir íslenska neytendur með lágu matvöruverði og
Bónus mælist vinsælasta fyrirtæki landsins í könnun
Frjálsrar verslunar ár eftir ár.
ÉG ER HINS VEGAR algerlega á öndverðum
meiði við þá feðga - og næ ekki þeirri vörn þeirra - að
þetta sé allt runnið undan rifjum Davíðs Oddssonar
og að háttsettir embættismenn dansi eftir hans höfði.
Er þetta ekki einum of bíómyndalegt? Hvernig er
hægt að fá það út að hatur Davíðs á Jóni Ásgeiri sé
svo mikið að embætti lögreglustjóra og tugir sérfræðinga
þar séu með samráð um að knésetja hann og
aðra tengda Baugi. Mér hefur satt best að segja verið
brugðið hvað bæði Jón Ásgeir og Jóhannes hafa sett
þetta fram af mikilli einlægni og sannfæringu.
EN GOTT OG VEL, látum það nú vera þótt
þeir Jón Ásgeir og Jóhannes trúi öllu misjöfnu upp
á Davíð. Einhver kynni að segja sem svo að þetta væri hluti af einhverri
„paranoju“ og þeir „fyndu heldur betur fyrir stöðu sinni“ fyrst
þeir trúa því svo einlæglega að forsætisráðherra sé að eltast við þá
prívat og persónulega. Hins vegar er lyginni líkast hvað margt fólk
trúir því að þetta sé samsæri Davíðs. Ef til vill eru það þó fyrst og
fremst pólitískir andstæðingar hans. Davíð hefur að vísu gert sig
sekan um að tala óvarlega í garð Jóns Ásgeirs, kallað hann „götustrák“
og haft á orði að þeir feðgar séu of valdamiklir í viðskiptalífinu.
En fyrr má nú vera trúgirni fólks.
SANNLEIKURINN ER SÁ að enginn maður hefur átt meira
undir því en einmitt stjórnmálaforinginn Davíð Oddsson að Íslendingar
hefðu það gott, að viðskiptalífið dafnaði af miklum krafti, að
kaupmáttur Íslendinga ykist stöðugt, og að Íslendingar byggju við
hið lága matvöruverð sem þeir feðgar hafa innleitt hér á landi með
Bónusverslunum sínum. Hvað græðir hann á að hjóla í þá?
FYRIR ÞÁ SEM TRÚA öllu illu upp á stjórnmálaforingja, jafnvel
glæpsamlegt einelti, þá er eins gott að hér á landi sé til dómsvald
þannig að maður þurfi ekkert að óttast.
Jón G. Hauksson
6 F R J Á L S V E R S L U N • 7 . T B L . 2 0 0 5