SPRAWOZDANIE - Centrum Zdrowia Dziecka

zaobserwowano obecności mutacji powtarzalnych. Wykryte mutacje są zlokalizowane wzdłuŜ
całego regionu genu JAG1, kodującego zewnątrzkomórkową domenę białka JAG1.
Czterdzieści osiem procent wszystkich mutacji występowało we fragmencie genu
obejmującym obszar od eksonu 2 do eksonu 4, który koduje region pomiędzy peptydem
sygnalnym a domeną DSL. W polskiej grupie pacjentów wszystkie zidentyfikowane mutacje
zmiany sensu kodonu (p.Ile120Asn, p.Arg184His, p.Cys187Tyr, p.Trp224Cys) występują w
silnie konserwowanych fragmentach genu JAG1, kodujących obszar 5’ od domeny DSL i
domenę DSL. U dwóch polskich pacjentów wykryto mutacje zmiany sensu w kodonie 184.
Kodon 184 jest miejscem wysoce mutagennym, gdyŜ poza naszymi przypadkami wykryto w
nim substytucje nukleotydowe u 7 pacjentów pochodzących z innych populacji. W badanej
grupie pacjentów przewaŜają mutacje terminacyjne (55%). Patogenny charakter tego typu
mutacji moŜe wynikać zarówno z niedoboru prawidłowej formy białka, jak i dominującego
negatywnego oddziaływania skróconych form białka.
W rodzinach, w których nie zidentyfikowano Ŝadnej mutacji w genie JAG1,
przeprowadzono analizę markerów mikrosatelitarnych regionu 20p12, w celu wykrycia
obecności większych delecji obejmujących cały gen JAG1. U wszystkich pacjentów
stwierdzono obecność sekwencji heterozygotycznych przynajmniej w jednym locus, co
pozwoliło wykluczyć obecność większych delecji w tym rejonie.
Badania wykazały, Ŝe tylko w 9 z 24 przebadanych rodzin (37,5%) specyficzna mutacja
została odziedziczona od rodziców, co wskazuje, Ŝe w większości przypadków mutacje
powstają de novo. W grupie dwudziestu czterech rodzin u dwóch rodziców pochodzących z
róŜnych rodzin (8,3%) zidentyfikowano obecność mutacji w postaci mozaiki, której
towarzyszyły łagodne objawy chorobowe.
Preparaty całkowitego RNA wyizolowane z leukocytów krwi, pochodzące od dziesięciu
pacjentów z wykrytymi mutacjami terminacyjnymi, poddano analizie PTT. Analiza
produktów translacji wykazała obecność jedynie prawidłowych fragmentów
polipeptydowych. Brak obecności fragmentów białek pochodzących ze zmutowanych alleli
był prawdopodobnie spowodowany niskim poziomem transkrypcji w leukocytach i
degradacją transkryptów niosących przedwczesny kodon terminacji translacji, zachodzącą w
procesie NMD (ang. nonsense mediated mRNA decay). Z tego względu uznano, Ŝe analiza
PTT, wykonana dla preparatów RNA wyizolowanych z próbek krwi, nie jest optymalną
metodą analizy molekularnej genu JAG1.
Przeprowadzone badania pozwoliły stworzyć schemat molekularnego postępowania
diagnostycznego dla pacjentów z podejrzeniem zespołu Alagille’a. Ustalono, Ŝe analiza SSCP
jest efektywną metodą wstępnej identyfikacji zmian w genie JAG1, a sekwencjonowanie
wytypowanych próbek pozwala na dokładne scharakteryzowanie wykrytej mutacji lub
polimorfizmu.
Opracowane metody analizy molekularnej genu JAG1 umoŜliwiają weryfikację
klinicznego rozpoznania choroby u pacjentów z AGS. Identyfikacja mutacji potwierdza
obecność AGS i stanowi podstawę do podjęcia odpowiedniego postępowania terapeutycznego
i udzielenia prawidłowej porady genetycznej członkom rodziny pacjenta. Molekularne
rozpoznanie choroby jest niezwykle istotne, ze względu na fakt, Ŝe ryzyko przekazania
zmutowanego genu JAG1 potomstwu wynosi 50%.
Mutacje w genie JAG1 zidentyfikowano tylko u 60,4% polskich pacjentów z klinicznie
rozpoznanym zespołem Alagille’a, co jest zgodne z częstością wykrywania mutacji w tym
genie w innych populacjach (60-70%). U pacjentów bez wykrytej mutacji w genie JAG1
prawdopodobny jest udział innych genów, kodujących białka drogi sygnałowej Notch, w
patogenezie zespołu Alagille’a.
68