EU-SWAP PËR ARSIMIN - EU EDUCATION SWAp Project

EuropeAid/127858/D/SER/KOS Mbështetje në implementimin e qasjes tërë sektoriale në arsim në Kosovë
2. PËRDITËSIM I KONTEKSTIT
Arsimi ka mbetur prioritet për Qeverinë e Kosovës gjatë 18 muajve prej kur u hartua për herë të parë
Përshkrimi i Detyrave për Projektin e BE‐së EU Education SWAp. Financimi në mallra dhe shërbime
pothuajse është dyfishuar mes viteve 2007 dhe 2009, investimet kapitale janë shtuar më shumë se
tre fish, dhe gjatë të njëjtës periudhë kohore pagat e mësimdhënësve janë rritur nga 20 deri 40 për
qind. Si rezultat i përmirësimit të mbështetjes nga qeveria është bërë e mundur të furnizohen
nxënësit e arsimit të obliguar me tekste shkollore falas për herë të parë pas një periudhe të gjatë
kohore; 74 shkolla janë ndërtuar (65) ose rinovuar (9) (përafërsisht 10 për qind nga totali i shkollave)
prej 2007 deri 2009; janë bërë dy studime 2 për të vlerësuar, dhe për të rekomanduar mënyra për
zvogëlimin e shkallës së largimeve si dhe është zhvilluar një plan strategjik për përfshirjen e
komuniteteve Rom, Ashkali dhe Egjiptian (RAE) 3 . Procesi për licencimin e mësimdhënësve ka filluar
përmes Këshillit Shtetëror për Licencimin e Mësimdhënësve (KSHLM), duke i lëshuar licencat e para
mësimdhënësve; është organizuar testi i Maturës dhe teste tjera të jashtme kombëtare, duke dhënë
një pasqyrë më të qartë të përformances së sektorit, etj. Gjithashtu ky prioritizim i arsimit 18 muajt e
fundit ka sjellë ndryshime të dukshme dhe ka krijuar një situatë shumë dinamike në sektorin e arsimit
në Kosovë, që gjithashtu kanë ndikuar në planifikimin dhe implementimin e këtij projekti. Disa nga
këto ndryshime, që do të duhet të merren parasysh për të siguruar një implementim sa më të
suksesshëm të projektit dhe ndikim sa më të qëndrueshëm të intervenimeve të projektit, janë
përshkruar më poshtë.
Korniza ligjore
Autoritetet Kosovare janë përfshirë në një proces intensiv të zhvillimit të kornizës ligjore për
Kosovën, në harmoni me zhvillimet politike aktuale; implementimin e Planit Gjithëpërfshirës të
Presidentit Ahtisari për statusin politik të Kosovës dhe Deklaratën e Pavarësisë të Shkurtit 2008. Në
këtë mënyrë, përveç Kushtetutës së Kosovës (siç është definuar nga UNSCR 1244 të Qershorit 1999)
miratuar në Prill 2008, një numër i konsiderueshëm ligjesh të reja janë duke u hartuar dhe aprovuar
në harmoni me dinamiken e planit Gjithëpërfshirës, por gjithashtu duke reflektuar realitetin. Në këtë
mënyrë, për shembull, Ligji për Arsimin në Komuna (2008) ka sjellë ndryshime të dukshme në
strukturën dhe kompetencat e autoriteteve arsimore në Kosovë. Këto ndryshime do të reflektojnë në
implementimin e këtij projekti, dhe veçanërisht në komponentin që ka të bëjë me ndërtimin e
kapaciteteve, në këtë rast projekti do ti konsiderojë komunat si partner kyç të implementimit, së
bashku me autoritetet qendrore.
Ngjashëm, Ligji për Kornizën Kombëtare të Kualifikimit (2008), dhe Ligji për Provimin e Maturës
(2008) janë kaluar, kurse Ligji për Arsimin Parauniversitar dhe Ligji për Arsimin e Lartë janë duke u
rishikuar dhe amandamentuar me mbështetjen e Bankës Botërore dhe partnerëve tjerë
ndërkombëtar. Ligji i ri për Arsimin pritet që të aprovohet nga parlamenti deri në fund të Qershorit
2010 dhe për momentin është në fazën konsultuese (në të cilin do të marrë pjesë Projekti i BE‐së).
Ligji i ri në Arsimin e Lartë do të miratohet deri në fund të Korrikut 2010. Të gjitha këto ligje ose
freskimet e tyre do të kenë ndikim në Projektin e BE‐së dhe do të duhet të merren parasysh.
2 Instituti RIINVEST, Arsimi Jo Formal në Kosovë: Studimi dhe Analizimi i largimeve nga arsimi i obliguar dhe arsimi i mesëm i
lartë në Kosovë, studim i bërë për MASHT‐in nga Agjencioni Gjerman për Bashkëpunim Teknik (GTZ), Prishtinë, Janar 2009
(e pabotuar); Saqipi B., Dvorski M., Mikisko I., Kokollari B., Raport mbi Largimin e Nxënësve në Shkollat e Kosovës:
Problemet e Studimeve, Faktorët që Ndikojnë në të dhe Rekomandimet
3 Plani Strategjik për Integrimin e Komunitetit RAE në Arsim, 2007‐2017, MASHT
6