S k o n s o l i d o w a n e s p r a w o z d a n i e f i n a n s o w e G r u p y K a p i t a ł o w e jA l i o r B a n k u S . A .z a r o k z a k o ń c z o n y d n i a 3 1 g r u d n i a 2 0 1 2 r o k u( w t y s i ą c a c h z ł o t y c h )Wycena wyznaczana jest w odniesieniu do czynników ryzyka ustalonych jako cenyrewaluacyjne w procesie końca dnia. Ceny rewaluacyjne ustalane są na podstawiekwotowań dostępnych w systemach informacyjnych Reuters pomiędzy godziną 15.30a 16.30, z uwzględnieniem możliwie reprezentatywnej liczby kontrybutorówpojedynczego czynnika rynkowego. W przypadku papierów wartościowych, dla którychbrak jest aktywnego rynku, możliwe jest wyznaczenie ceny końca dnia na podstawiekrzywej referencyjnej ustalonej na podstawie kwotowań najbardziej płynnych obligacjidla danego rynku (benchmark), z uwzględnieniem spreadu kredytowego emitenta danegopapieru wartościowego.Wycena rozumiana jest jako wartość rynkowa, tzn. koszt lub przychód związany zcałkowitym zamknięciem pozycji wynikającej z danej transakcji w dniu sporządzaniawyceny.Ogólne zasady konstrukcji krzywych dochodowościKrzywe stóp procentowych są podstawowym elementem wykorzystywanym w metodziewyceny instrumentów finansowych przez dyskontowanie ich przyszłych przepływów(metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych, ang. DCF).Schemat etapów ustalania wyceny w metodzie DCFKalkulacja krzywych zerokuponowychInterpolacja stawek zerokuponowychKalkulacja czynników dyskontującychUstalenie wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnychGrupa konstruuje odrębne krzywe stóp procentowych w podziale na waluty i instrumentyfinansowe. Takie podejście gwarantuje zgodność wyceny instrumentów finansowych z ichcenami rynkowymi i uwzględnia rozbieżności stóp procentowych na rynkach różnychwalut i instrumentów (segmentacja rynków).Przy konstrukcji stawek zerokuponowych została założona kapitalizacja roczna. Obliczonestawki zerokuponowe z kwotowań rynkowych określone są dla skończonej liczbyterminów zapadalności. Wykorzystanie stawek zerokuponowych do wyceny instrumentuo dowolnym harmonogramie przyszłych przepływów wymaga zastosowania określonejmetody interpolacji, przyjętej w odniesieniu do wszystkich zdefiniowanych w systemie<strong>Bank</strong>u krzywych dochodowości.Standardowo w celu wyceny papierów wartościowych stosuje się ceny bezpośrednioz kwotowań rynkowych. W przypadku niepłynnych papierów wartościowych lubw okresach braku wiarygodnych kwotowań rynkowych dla płynnych papierów wycenęustala się na podstawie krzywych dochodowości skorygowanych o ustaloną różnicę(spread). Spread wynika z odmiennej oceny poziomu wiarygodności kredytowej międzyemitentem danego papieru wartościowego a emitentami papierów wartościowych (bądźkontrahentami transakcji innymi instrumentami finansowymi) wchodzących w składkrzywej referencyjnej. Ponadto, wysokość spreadu wynika często z różnic w płynnościpomiędzy wymienionymi walorami finansowymi.Wycena instrumentów o liniowym profilu ryzyka jest wykonywana metodązdyskontowanych przepływów pieniężnych (DCF). Wartość bieżąca instrumentu ustalana22
S k o n s o l i d o w a n e s p r a w o z d a n i e f i n a n s o w e G r u p y K a p i t a ł o w e jA l i o r B a n k u S . A .z a r o k z a k o ń c z o n y d n i a 3 1 g r u d n i a 2 0 1 2 r o k u( w t y s i ą c a c h z ł o t y c h )jest jako suma zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych. Jest ona stosowanaw odniesieniu do instrumentów o liniowym, symetrycznym profilu ryzyka: Lokaty, Repo,FRA, IRS, FX-SWAP, FX-FORWARD, FX-SPOT, CIRS (w tym Basis Swap).Instrumenty pochodneDo zarządzania ryzykiem rynkowym Grupa wykorzystuje pochodne instrumentyfinansowe: FX-Forward, FX-Swap, IRS, CIRS, FRA, terminowe transakcje papieramiwartościowymi. Grupa ujmuje je początkowo, w dniu zawarcia umowy, według wartościgodziwej (bez uwzględnienia kosztów transakcji), a następnie tę wycenę aktualizuje.Instrumenty pochodne wykazuje się jako aktywa finansowe, jeżeli ich wartość godziwajest dodatnia, lub jako zobowiązania finansowe, jeżeli jest ona ujemna.Wszelkie zyski lub straty wynikające ze zmian wartości godziwej instrumentówpochodnych odnosi się bezpośrednio do rachunku zysków i strat, z wyjątkiem efektywnejczęści zabezpieczeń przepływów pieniężnych, które ujmuje się w innych całkowitychdochodach. W latach 2012 i 2011 Grupa nie stosowała rachunkowości zabezpieczeń.Grupa oddziela wbudowane instrumenty pochodne od umowy zasadniczej i ujmuje je takjak pozostałe instrumenty pochodne, jeżeli:cechy ekonomiczne i ryzyka związane z wbudowanymi instrumentami pochodnymi niesą ściśle powiązane z cechami ekonomicznymi i ryzykami właściwymi dla umowyzasadniczej;samodzielny instrument, o takich samych warunkach umownych jak wydzielanywbudowany instrument pochodny, spełniałby definicję instrumentu pochodnego;umowa zasadnicza nie jest wyceniana w wartości godziwej przez rachunek zyskówi strat.Zmiany wartości godziwej instrumentów pochodnych, w tym wbudowanych, wykazywanesą w rachunku zysków i strat bieżącego okresu.Zmiany wartości godziwej instrumentów pochodnych stopy procentowej wynikające zbieżącego naliczania kuponu odsetkowego prezentowane są w pozycji Wynik odsetkowyna instrumentach pochodnych, a pozostała część zmiany wartości godziwej instrumentówpochodnych stopy procentowej prezentowana jest w pozycji Wynik na instrumentachfinansowych wycenianych przez rachunek zysków i strat oraz wynik z pozycji wymiany.Zmiany wartości godziwej walutowych instrumentów pochodnych prezentowane są, wzależności od czynnika powodującego zmianę wyceny, w trzech pozycjach:zmiany wartości godziwej wynikające z bieżącego naliczenia punktówswapowych/forwardowych prezentowane są w pozycji Wynik odsetkowy nainstrumentach pochodnych;zmiany wartości godziwej z tytułu zmian kursów walutowych prezentowane są wpozycji Wynik na instrumentach finansowych wycenianych przez rachunek zyskówi strat oraz wynik z pozycji wymiany,pozostała część zmiany wartości godziwej (tzn. z tytułu zmiany stóp procentowych)prezentowana jest w pozycji Wynik na instrumentach finansowych wycenianych przezrachunek zysków i strat oraz wynik z pozycji wymiany.2.3.6 Transakcje z przyrzeczeniem sprzedaży i odkupuW sprawozdaniu z sytuacji finansowej Grupa prezentuje transakcje zakupu papierówwartościowych z przyrzeczeniem sprzedaży (reverse repo, buy-sell-back) jako należnośćwynikającą z klauzuli odkupu.Papiery wartościowe odsprzedane z klauzulą przyrzeczenia odkupu (transakcje typu repo,sell-buy-back) prezentuje jako aktywa finansowe, ujmując jednocześnie po stronie23