топонимика

асатын аудандардагы «таудан» (Жалгызтау, 838 м; Сарыарка)айырмашылык жасайды, ал оны ез кезепнде бшк таулы аудандардагы«таумен» (Шакпактастау, 3978 м; Жет1су Алатауы)салыстыруга болмайды.Непзп аумагын ойпаттар мен жазыктар алып жаткан батысоблыстарда жер бедер1 шшндерш сипаттайтын терминологияуксас болады. Осылайша, ойыс жер бедерш сипаттайтын цуз,ойъщ шщыр, шущыр терминдер!, донес жер бедерше катыстыколданылатын, Казакстаннын баска ещршде ете сирек кездесетштаган, тврткйг, твс, шыц терминдер1 Актебе, Атырау, Мацгыстауоблыстарында топоним тузуге катысады.Интрузивт! жыныстар таралган таулы аудандарда тау шыцдарынкурайтын катты жыныстар экзогецщ ыкпалга аз ушырайды,бул олардын бшк бел1ктершщ сушр пшшнн сактап калуына себешшболады. Кдпдьщ тау болса да, Сарыарканын кристалдыжыныстардан туратын окшау массивтершщ атауларында тас,ьиоцы терминшщ жш кездесуш де осымен тусщдаруге болады.Казак халкында катты жыныстардыц барлыгын, сонын 1шшдеграниттерд1 де жалпы «тас» деп атайды. Тас терминшщ Казакстандагыорографиялык нысандарды кураган жыныстар туршежер бедер1 шщшдерше катысты семантикалык катар бершд!(12-сурет).Тауды тузетш жымыстардын курамында тотыктанган мысминералдарыньщ бар екендагш бщшретш квктас, гранитоидтардынжекелеген шагын уплу йнпшш аныктайтын крйтас, жал паккабырга тусшдеп цоргантас, тш беткейлер! уяшыкты жене куыстыболып келетш суйгр шынды жаланаш жартастар туршдепкртыртас, ки13 уйдщ керегес! тэр!зд1 торкездешп тицмДелгенжер бедерш керегетас, жыныстар курамындагы кальциттщсштшену! эсершен калыптасатын пшпндерге катысты колданылатынтеактас сездер1мен байланысты атауларды да осы санаткаенпзгенд1ктен, тас термин! Орталык Казакстан оронимдер! курамындагыен басым термин болып табылады. Сонымен, оронимдердйнсейкеспп ец алдымен онын непзшде жаткан орографиялыктерминдер аркылы аныкталады. Бул терминдердщ магыналык жуктемес1накты жер бедерше, ландшафт жагдайына тэуещц. Сол себепт!оронимдерд] талдаганда олардыц геоморфологиядагы таксономиялыкб1рл1ктерге сейкес келу1н мшдетп турде аныктау кажет.100