топонимика

калдырган. X гасырдагы араб географы эл-Истахри оны ез жазбаларындатешз мацындагы аумактыц атымен Хорезм тецЫ депатаган. Сонымен катар, тещздщ кене Ургешш атауымен байланыстыГургандж тецт, Сырдария езешмен байланысты Сыртецт деген атаулары болган. XVI—XVII гасырлардагы орыскарталары мен географиялык енбектершде тещздщ Синее море(«кек тещз») деген атауы да бар. XVII расырдын соцынан бастап,колданыска туркшш арал сезшщ непз1нде жасалган Арал тецтатауы ене бастады. «Аралды тешз» деген магынадагы бул атаубастапкыда Эмударияныц аралы кеп атырауына гана катыстыкойылган деуге болады. Б1ртшдеп бул атау буюл теш зге катыстыколданылып, XVIII гасырдан бастап халыкаралык колданыскаенд1.Байкал квлг Шыгыс С1б1рдщ онтусппнде орналаскан. Орыстарбул мацды XVII гасырдын 40-жылдарында игерген. Оларэвенктерден келдщ Ламу («тещз») деген атауын еспген. Буряттарбул келд1 Байгал деп атайтын, бул атауды олар саха (якут)халкыныц Байкал немесе Байгъал («улкен терец су, тешз») дегенатауыныц непзшде койган. XIX гасырга дейш Байкалды жер-Г1Л1КТ1 халык кел емес, тещз деп атайтын. Сол кезецде калыптасканкептеген атауларда онын осы «тещзднс» сипаты бейнеленген:Приморский жотасы, Малое море шыганагы жене т.б. ТекXIX гасырдыц орта шеншен бастап, Байкал квлг атауы колданыскаенш, ресми атаура айналды.Бали аралы Кшп Зонд аралдары тобына енед], Индонезиякурамындагы аумак. Индонезиялык ЬаН - «кер1, карама-карсы»сез1 а рал га атау болган. Жалпы алганда, муны белгш 1 б|р табынумагынасында койылган атау деуге болады: жерплжп халыктардыцисламга деЙ1нп сешм-нанымы бойынша Бали жерастыпатшалыгыныц билеуш1С1 болып табылады. Арал атауы одан солтуст(ккекарай орналаскан тец1зге де бершген.Ганг езеш Уши мухитынын Бенгал шыганагына куятын езен.Санскрит, хинди тшшде ганга «езен» деген магына бередкГиндикуш тау жуйеа Ауганыстан мен П екстанда орналаскан.ШпАи-Кшк нускасында бул атау XIV гасырдагы арабсаяхатшысы Ибн-Баттута ецбектер1нде кездесед1. Б1р1нш1 гу-С1нд1ру бойынша, «унд1Л1КТ1 елт1руш1» деген магына беред!.194