топонимика

ланысты болады. Бул тещзд1 гректер узак уакыт бойы Эритрейтецт (грекше эритрос - «кызыл» деген сез) деп атап келген,кешннен бул атау баска тшдерде аударма нускасы куйшде пайдаланылабастады. Тещз атауы оныц жагалауындагы Эритреямемлекетшщ (бурын Эфиопияныц провинциясы болган) атауындасакталып калган.«Кызыл» гидронимдер Т131М1 мунымен бппейдь Дуниенщ ертуктрш деп Ред-Ривер (Солтусик Америкадагы езен атауы),Рубикон (Италиядагы аты тарихта калган езен), Сурхоб (Тежшстандагыезен), К,ызыл-Ирмак (Туркиядагы езен), Хонгха (Кытайдагыезен) жене т.б. гидронимдердщ магынасы «кызьш езен»дегенд1 бтдпредь Бул езендердщ агып ететш аумагында топыракпен борпылдак жыныстардыц кызыл тусп больга келу1 езен суынкызгылт, кызьш-коцыр туске бояйды. Сол себегги езендер осындайатауларга ие болган.К,ызылк$м аталатын кумды ещрлердщ аталымын кебшесетуспен байланыстырады. Рылыми едебиетте, саяхатшылардыцжолжазбаларында кум атын туспен байланыстырганымен, ертурл1багыттагы акпарат бершген. Е. К. Мейендорф (1975) бойынша,Кызылкум топырактары сазды кызгылт жыныстар, олар кейб1ржерлерде кум бетше шыгып жататындыктан жалпы кумдыКызылкум деп атаган. Ал И. В. Мушкетов (1886) Кызылкумныцуштш деу1рдщ кумтастарьгаыц бузылуынан пайда болган кызгылттуст1 кумдардан туратындыгын атап керсеткен. Б1зд1цзерттеулер1м1з бойынша, дестурл1 геосимволикадагы оцтусткТ1бшд1рет1н «кызыл» угымы казак тшшдеп «кызу» ет1ст1Г1менжаратылысы жагынан байланысты болуы мумшн, сондьщтанКызылкум шел1не катысты «оцтусиктеп ыстык кум» деген аныктамаберуге болатын тер1зд1. Кызылкумныц Казакстан аумагындагыбаска кумды ещрлерге Караганда, оцтуснкте орналаскандыгышел атауына тусшйс бередг.Кызыл туе атауы репнде Караганды жене Шыгыс Казакстаноблыстарында кец1нен таралган. Непз1нен жер бедершщ децес. П1ш1ндер1нщ атауларында калдык массивтер мен аласа таулардатаралган кызыл тусп граниттерге катысты болса, ойыс, тепе жербедер! жагдайында кызьш тусп шегшдшермен байланысты атаулардакездесед!.3-1263 33