топонимика

лык; сипаты кене туркшер жасаган елемнщ кещсгжйк бейнесшдеп«солтуСТ1К» угымымен де аньщталады.Турю халыктарыныц туспен байланысты геосимволикасындасолтуспк кара туспен байланысты болып келед1. Белгш туркгганушыгалым А. Н. Кононов атап еткендей, кещспк символыретшде апынган «кара» этнонимдерде де халыктыц мекен ортасыныцгеографиялык орнын бщщредк каракытайлар - кытайдыцсолтусппне коныс аударган монгол тщщ кидандар, каракыргыздар- солтуспк кыргыздары.«Кара» сезшщ жалпы туркшк тагы б1р магынасы «жер,курлык» дегенмен байланысты. Кенеден сакталган елемнщкещспк бейнеанде Тещрхмен байланысты Жогаргы ел ем актуспен, ал Теменп елем кара туспен бейнеленедь Осы тургыдадестурл1 казак когамы иерархиясындагы «аксуйек» жене «карасуйек»угымдарын да атап етуге болады. Ал казак ауызедебиетшдеп «кара жаяу» угымы кедейшш1к магынасымен Т1келейбайланысты. Казак топонимиясындагы «кара» лексемасысалыстырмалы турде жазык кещстпстеп окшауланган тебелерге,жазда тебес1 карсыз болатын тауларга, бастауын булактан(жерасты суларынан) алатын езендерге, уксас географиялык нысандардыцсолтуст1ктепс1не катысты колданылады. Соныменкатар, жыныстардыц кара (немесе куцпрт) тусш бщц1рет1н атаулартобы да жеткшкп. Географиялык нысандарды шаруашылыктургыда багалау сипатындагы Каракум атауы ес1мд1кпен бекненкумды шелдерге катысты колданылады.Кене туркшк жазба ескертюштершде «кек» сез1 «аспан» магынасындаколданьшган. Каз1рг1 казак тшшде де «аспан», «кек»,«твц1р1» концептшер1 езара тыгыз байланысты туракты тгркестеркурайды: «кек тещр1С1», «кек аспан» жене т.б. Муныц езг барлыктурк1 хальщтарына тен, кене заманнан келе жаткан елем бейнес1н1цсемантикальщ парадигмасы болып табылады.ТурК1 халыктарЫнда «кызъш» кед1мг1 тусп б1лд1ретш аныктауьшкана емес, ол дестурлг медениетте «онтуспк» магьшасындада колданылады. Жалпы географиялык тургыда муны оцтуепктекуннщ мол тусу1мён тусшд1руге болады. Ойткеш геосимволикадагыоцтустпст! бщщретш «цызыл» угымы казак тшшдеп «кызу»ет1сппмен жаратылысы жагынан байланысты болуы мумкш. Осыретте атауы кызыл тусп жьшыстармен байланысты тус1нд1ршет1н159