топонимика

Талгар атауы жайлы эйгшархеолог, тарихшы К. Байпаков(2007) былай деп жазган:«...Талгар топоним! - ете кенесез. Ею туб1рден туратын булатаудын «гар» беяш ущнеуропатшдерше жатады жене «тау»деген угымды бщщредЬ>. Осыатаудын бфшни туб!р1 «тал» каз1рп фитоним магынасында емес,«бшк», «аскак», «жету киын» деген семантикалык жуктемеге неболады. Бул болжамымыз каз1рп Талгар шьщыньщ (суретте)еткен гасьфларда Талгардын Тал Шокысы деп аталуына, оншабшк емес асу, таулардын Талмас делшуше («бшк емес» дегенмагынада), казак тШндё адам бойына катысты «тал боны» турак*ты Т1ркесшщ сакталуына непзделдк Сонымен, бул пшрлердщбарлыгына ортак белгшер ретшде Талгар атауынын «тау» термишменбайланысты екендшн, мундагы тал сез! «бшк» магынасынберетшд1пн жэне атаудын кене субстраттык непзде калыптаскандыгынатап етуге болады.Ешнш топшадагы ежелп атаулар монгол, араб, иран, 1шшаратибеток болып келедь Монгол тшшен енген атаулар баскатщщк кабаттардагы топонимдерге Караганда кен тараган. Монголхалкыньщ топонимдерше катысты жарияланган алгашкызерттеулерд1н бф 1 В. А. Казакевичт1н (1934) «Современная монгольскаятопонимика» атгы енбеп болды. Мунда монгол халкындаЖ1ктелген, дамыган бай топонимикалык жуйенщ болуыныц ез!кендст1кт1 игеру мен шаруашылык сипатынан кел1П шыккандыгыкерсетшген.Казакстан топонимикасына катысты манызды гылыми акпара т р е т ш д е алтай, обо (оба), ш1рт, бори (берО терминдершшм а г ы н а с ы н а т а у г а болады. Енбекте алтай «карлы шындар, алыпжоталар м е н бшк ангарлар тен болатын таулы аймакты» аныктайтынI еографиялык термин репнде тус!нд1р1лген, мунда «ылгисуык жэне ылгалды болатыны, ал мал ж е й т ш ес1М Д 1ктер кунарлыхсшгайга Караганда аз» болатындыгы атап керсетщген.Зерттеуш! бул терминн!н непзп магынасы алтын екенд1пн деатап керсеткен. Осы тургыдан алсак, Казакстандагы 1р! тау166