mostanado farhang (2).indd

گفتگو در پائیز 1391 با حسین طاهری دوست،‏ فرهاد ورهرام و مرضیه جعفری:‏سینامی مردم نگاری در ایرانویژه نامه مستند و فرهنگتوضیح عکس:‏ حسین طاهرى دوست ، ژان روش و منوچهر قطرى روى ایوان عالى قاپو هنگام ساختن فیلم اصفهان 135661تهامى نژاد:‏ جناب آقاى طاهرى دوست،‏ ما در جریان کارها و فیلمهاىشما پیش از رفتن به فرانسه هستیم.‏ اما اطلاع چندان دقیقى از فعالیتهاو احیانأ فیلمهایى که بعد از خروج از ایران تهیه کردید نداریم،‏ خواهشمیکنم که به طور مختصر درباره ى رفتنتان به فرانسه براى دوره ى دکترا،‏آشنایى با ژان روش و مجموعه ى فعالیتهاى این دوره ى خارج از ایران کهدر زمینه ى فیلم ساز ى و یا فعالیتهاى پژوهشى بوده است بیان کنید.‏همین طور از آقاى ورهرام و سرکار خانم جعفرى هم خواهش میکنم کهدر بحث شرکت داشته باشند.‏طاهرى دوست : با عرض سلام خدمت شما و ابراز خوشحالى از این کهدوستان با مسائل فیلم و سینما آشنایى دارید و کمک مى کنید که دریک جهت مشخصى گفت و گو داشته باشیم،‏ صحبت را آغاز میکنم.‏ مندر سال اول ورود به فرانسه در دانشگاهى نام نویسى کردم به نام ‏«پاریسهشتم»‏ که بعد از یک سال در رشته سینما مطالعه کردن،‏ متوجه شدمکه آنچنان در مقایسه با ایران سیستم آموزشى مناسبى ندارد بلکه ما آنچهکه در ایران داشتیم به مراتب ده ها برابر بیشتر و بهتر از آن دانشکده بود.‏در سال بعد آن من با معلمى آشنا شدم به نام ‏«مارك فرو»‏ که ایشانفیلمهاى تاریخى فراوانى ساخته و استاد کرسى در مدرسه مطالعات عالىعلوم اجتماعى و استاد دوره دکترا ست.‏ مشغولیت او بیشتر در زمینهتاریخى و به خصوص شوروى و فیلمهایى با جنبه ى ایدئولوژى و فکرىسالهاى اولیه آن است.‏ با آشنایى با ایشان بود که من ژان روش را بهعنوان یک فیلم ساز شناختم و تا آن زمان آشنایى چندانى با کارهایشنداشتم.‏ مارك فرو هنگامى که فیلمهاى آزار سرخ و بلوط من را دید ومورد پسندش واقع شد،‏ من را به ژان پییر دیگار ایرانشناس که خانمشهم کُرد است معرفى کرد پس از آن هر دو تصمیم گرفتند که من را بهژان روش معرفى کنند.‏ من در سینماتک با ژان روش قرار گذاشته و او رادیدم.‏ او در مورد فرخ غفارى که از دوران نوجوانى با او آشنا بود صحبتکرد و اولین جمله اى که به طور مشخص به من گفت اینچنین بود که:‏‏«نروى و مثل فرخ غفارى رییس بشوى،‏ اگر آمدى و درس خواندى،‏ بروو فیلم سازى را ادامه بده.»‏ مشخص بود که خیلى عاشقانه به سینماعلاقه مند است و تا چند سال پیش که ایشان فوت کردند هم ما با همدر حد خانوادگى در ارتباط بودیم.‏ بعد از نمایش خصوصى فیلمها روشبسیار تحت تاثیر قرار گرفت،‏ مخصوصا با دیدن فیلم آزار سرخ که درمورد زار،‏ موضوعى که ایشان سالهاى سال در نیجریه کار کرده و فیلمساخته بود و همچنین فیلمهاى فراوانى در این زمینه در کشورهاى دیگرهمچون آمریکاى جنوبى،‏ آفریقا و.‏ .. فراهم کرده بود.‏ روش برنامه ریزىکرد که این فیلم دو بار در سینما تک اجراى عمومى داشته باشد وبعد از آن در کلاسهایش مطرح شده و به کار گرفته شود.‏ این اثر براىاو جذابیت داشت زیرا معتقد بود که زبانى تازه تر و ایرانى که جنبه ىبین المللى بالاترى نسبت به کارهاى او دارد و امر تحقیق و مردم شناسىزار در آن بالاتر است.‏ در حالى که در حقیقت براى ساخت این فیلم مندانش مردم شناسى نداشتم،‏ بلکه راجع به زار تحقیق کرده و زار را بهشکل سینمایى درآورده بودم زیرا که حرفه ى اصلى من سینما بود و اینمسئله را مستقیما از پژوهشهاى موجود به پژوهش آماده براى یک فیلمدر آوردم.‏ درباره ى فیلم بلوط هم همین اتفاق افتاد.‏ من اطلاعات فراوانىدر مورد نوع زندگى آنان داشتم و فیلم بلوط استادم آقاى نادر افشارنادرى را دیده بودم و اطلاعاتى که ایشان در موسسه تحقیقات اجتماعىجمع آورى کرده بودند را خوانده بودم.‏ تمام این عوامل کمک کرد تا منخودم را به فن و حرفه و علم سینما نزدیک کنم و باعث شد که چندینسال پیوند عمیقى با ژان روش و انریکو فولکیونینى که مسئول سمعىو بصرى سازمان یونسکو در پاریس و از همکاران فیلم ساز نئورالیستایتالیایى بود،‏ وجود بیاید.‏ بارها در جلسه ى درس،‏ فولکونینى خواستکه در مورد بازى کودکان به طور اخص در ایران فیلمهایى بسازم و درآخر منجر شد تا من مقدمات تولید پنج فیلم مستند براى سال جهانىکودك در مورد بازى کودکان در ایران به سفارش یونسکو را در آغازسال 57 شروع کنم.‏ این فیلمها دو سال بعد به اتمام رسید.‏ با آن که منتمام فیلمهاى سفارش داده شده در ایران را ندیده ام ولى به نظرم خیلىفاصله هست بین آنچه که تهیه کنندگان میخواهند و فیلمى که توسطکارگردانان ساخته مى شود.‏ یک نمونه ى مهم آن فیلم آقاى کیارستمىاست که در مورد ایدز در آفریقا سفارش داده شد.‏ متاسفانه این فیلمهیچ گونه رابطه ى حرفه اى را رعایت نکرده و فیلمى کاملا انتزاعى مانندباقى فیلمهاى کارگردان که در نوع خودشان جالب و قابل توجه استساخته شده است.‏ اما این فیلم،‏ فیلمى نیست که داراى شکل و شمایلفرهنگى و توجه به مردم باشد.‏ در نتیجه تهیه کنندگان ناراحت شدند،‏