mostanado farhang (2).indd

ویژه نامه مستند و فرهنگمى ساختیم.‏ در بخش دولتى تغییراتى پیش آمده بود و شرایط نامناسبشده بود.‏ گفتیم که به بیرون از دولت مى رویم و براى خودمان فیلممى سازیم.‏ از تلویزیون فیلم مى گیریم،‏ از صنعت فیلم مى گیریم و بهروش خودمان آنها را تولید مى کنیم.‏ بعد آن مشکلات در بخش خصوصىپیش آمد.‏ فکر کردیم با این مناقشات جدید،‏ از فیلم سازى و مستندسازىفاصله مى گیریم.‏ ما در تلویزیون به تضاد با موقعیت مان رسیده بودیم.‏دوباره بعد از حدود یک دهه،‏ با موقعیت جدید هم به تضاد رسیدیم.‏هنوز عرضه و پخش فیلم به موضوع برجسته و مورد توجه ما مبدل نشدهبود.‏ متاثر از این فهم و درك جدید است که تهیه کنندگى و کارگردانىمعنى پیدا مى کند.‏ هنوز مسأله ما فیلم سازى بود یعنى هنوز این جملهمعروف را خیلى راحت تکرار مى کردیم که:‏ مى خواهیم ‏«فیلم خودمان»‏را بسازیم!‏ و براى عرضه و پخش آن ذهنیتى نداشتیم.‏تهامی نژاد:‏ همین حرف که من مى خواهم ‏«فیلم خودم را بسازم»،‏ خیلى هارا ورشکست کرد!‏ این فرهنگى بود که تا حدودى در بخش دولتى شکلگرفت؛ هم در وزارت فرهنگ و هنر و هم در وزارت ارشاد و هم درتلویزیون.‏رشتیان:‏ یعنى همه فکر مى کردند که سهمیه اى به نام ‏«سهمیه فیلم سازى»‏وجود دارد.‏ همه دعوا بر سر این بود که چه میزان از این سهمیه بهچه کسى باید اختصاص پیدا کند!‏ اصلاً‏ این بحث مطرح نبود که براىساختن فیلم باید دنبال جور کردن پول آن باشى.‏ تمام آن پزها و آنمناقشات مخصوص این فضا بود.‏ با این که از بخش دولتى بیرون آمدهبودیم،‏ فکرمان هنوز ‏«ساختن فیلم خودمان»‏ بود.‏ ولى دیگر موقعیتفرق کرده بود و بایستى پول فیلم سازیت را فراهم مى کردى.‏ در اینجابود که براى عده اى این فکر پیش آمد که شاید دلیل عدم موفقیت مانداشتن تشکل صنفى است.‏ حتماً‏ کسانى که فیلم خوب مى سازند و فیلمخودشان را مى سازند به این دلیل است که متشکلند و تشکل صنفىدارند و مى توانند مستقل و غیروابسته به دولت،‏ شرایط مناسب براى کارو فعالیتشان را فراهم کنند.‏جعفری:‏ فیلم خودمان را بسازیم یعنى چه؟ یعنى اینکه مخاطب را درنظر نگیریم؟رشتیان:‏ نه،‏ قطعاً‏ فیلم را براى مخاطبان موردنظرمان مى سازیم.‏ هرتصویرى از فیلم » و من مسافرم»‏فیلم سازى سلیقه خاص خودش را دارد و دوست دارد که در مسیراصلى ترین علایقش پیش برود.‏ این مهمترین نکته در فعالیت حرفه اىاست.‏ ولى چیزى که معمولاً‏ به آن توجه نمى شد این بود که این اتفاقباید در ‏«بازار»‏ و در عرصه عرضه و تقاضا بیفتد.‏ پول نفت و انتظاراترانتى معمولاً‏ این توجه را از یاد مى برد.‏ فیلمت را بساز،‏ ولى آیا به عرضهو پخش آن هم توجه دارى؟ در تلویزیون ما فیلم ساخته مى شد و درهر صورت پخش مى شد.‏ هنوز هم این فرهنگ در تلویزیون وجود دارد.‏البته اگر در گذشته مى توانستیم این انتقاد را متوجه فیلم سازان کنیم،‏امروز این اشکال کاملاً‏ متوجه تلویزیون است.‏ تلویزیون ما از لحاظقانونى و اجرایى در عرضه و پخش کاملاً‏ انحصارى است.‏ این انحصارىبودن به طور اجتناب ناپذیر به طرف سلیقه اى شدن پیش مى رود و دامنهانتخاب ها و تولیدها را محدود مى کند.‏تهامی نژاد:‏ اجازه بدهید من یک تاریخچه اى در این مورد بگویم.‏ قبلاز انقلاب در وزارت فرهنگ و هنر دو نوع فیلم تهیه مى شد.‏ یک نوعفیلم هاى تبلیغاتى در مورد ‏«اقدامات»‏ بود که تقریباً‏ بیشتر کارگردان هااین نوع فیلم ها را ساخته اند.‏جعفری:‏ ‏«اقدامات»‏ یعنى چه؟تهامی نژاد:‏ یعنى اقدامات و فعالیت هایى که دولت انجام مى داد.‏ وزارتفرهنگ و هنر مسوول ساختن این نوع فیلم ها بود؛ تبلیغ و هدایتجامعه در مسیر پیشرفت و توسعه مورد نظر.‏ . فیلم سازى نقش مهمىدر معرفى توسعه کشور داشت.‏ در وزارت فرهنگ و هنر،‏ هر فیلم سازىمى توانست چند نمونه از این فیلم ها بسازد و بعد،‏ فیلم خودش رابسازد.‏ همان چیزى که آقاى رشتیان گفتند.‏ مثلاً‏ اگر پنج نمونه از اینفیلم ها را ساختى،‏ حالا مى توانى فیلم خودت را بسازى.‏ فیلم خود منچیست؟ مثلاً‏ اگر من علایق فرهنگى یا اجتماعى دارم در آن حوزه هافیلم موردنظرم را مى سازم.‏ در تلویزیون هم حدوداً‏ همین طور بود.‏ ولىاتفاقى که در تلویزیون افتاد این بود که شما طرحى را در اختیار مدیریتقرار مى دادى ولى فیلم دیگرى مى ساختى.‏ اگر تهیه کننده و کارگردانمتقاعد مى شدند که مى خواهند فیلم مشخصى را بسازند،‏ مشکلى پیشنمى آمد.‏ مشکل آنجا پیش مى آمد که من و تهیه کننده ابتدا به نتایجىمى رسیدیم و قرارهایى مى گذاشتیم ولى من نوعى مى رفتم و فیلم خودم98