Nadiri_Babak_ SHAHED.pdf

Recommendations

Info

SONUÇ Dürre-i Nadiri kitabı Avşar tarihiyle ilgili ana kaynak niteliğini taşıyan önemli eserlerdendir. Bu kitap 1736-1747 yılları arası İran merkez olmak üzere Nadir Şah tarafından kurulan Avşar İmparatorluğu’nun fetihlerini ele almaktadır. Dürre-i Nadiri, Nadir Şah Avşar’ın münşisi Mirza Mehdi Han tarafından kaleme alınmıştır. Kitapta tarihi bilgilerle birlikte dönemin sosyo-kültürel durumuyla ilgili değerli bilgiler mevcuttur. Dürre-i Nadiri zor nesre sahiptir ve birçok Fars dil bilimcisi tarafından Farsçanın en zor nesri olarak gösterilmektedir. Kitapta Farsça ile beraber metine uygun Kuran Ayetleri ve Arapça meseller sıklıkla kullanılmıştır. Mirza Mehdi Han, bu kitabı Vassaf Tarihi kitabı etkisinde yazmıştır ancak Vassaf’ın kullandığı nesirle kıyasta daha zor cümleler işletmiştir. Mirza Mehdi Han, Nadir Şah’ın münşisi olduğu için birçok savaşta Nadir Şah’la beraber olmuş ve olaylara yakından tanıklık ederek bu kitabı ele almıştır. Bunun için kitaptaki mevcut bilgiler tarih bilimi açısından güvenilir bilgiler niteliğini taşıyor. Çalışmamızda sunulan kitabın Türkçe tercümesi bu kitabın ilk Türkçe tercümesidir. Bu kitabın zor nesri sebebiyle bugüne dek herhangi bir dile tercüme edilmemiştir ve ilk defa Türkçeye tercüme ettiğimiz bu kitap Farsçadan başka bir dile ilk tercüme özelliğini taşıyor. Dürre-i Nadiri kitabındaki bilgilere göre 14 Muharrem 1135 Hicri Afganlı Mahmut’un İsfahan’ı işgal etmesiyle Safevi başkenti asi Afganların eline geçir ve İran’da kargaşa dönemi başlıyor. Nadir Şah İran’ın Dere Cez şehrinden bu kargaşalara son vermek için Avşar boyu savaşçılarıyla birlikte yola çıkmıştır ve kısa süre içinde tüm kargaşaları yatıştırmıştır. Nadir padişah olmak istememişti fakat Safeviler’de artık ülkeyi idare edecek gücün kalmaması için devlet büyüklerinin 394
ısrarıyla Nadir padişah olmuş ve Avşar hükümetini kurmuştu. Nadir, kısa süre içinde sınırları İran, Afganistan, Hint, Türkistan ve Kafkasları içine alan büyük Avşar İmparatorluğunu kurmuş ve ikinci İskender lakabını almıştır. Mirza Mehdi Han, bu kitapta sıklıkla Nadir’in İskender benzetmesini yapmaktadır. Nadir, padişah olduktan sonra Hazar denizi kıyılarına inen Rusları geri oturtuyor ve Türkistan, Hint, Dağıstan ve Mesket gibi ülkeleri kendi idaresine alıyor. Nadir, Safevi döneminde İran’da başlayan üç Sünni Halife’ye aşağılamaları yasaklamış ve Sünni mezhebine mensup kitleler İran’da rahatlık yüzü görmüşler. Nadir, hükümeti boyunca iki defa Osmanlı Padişah’ına barış mektubu göndermiş ve Şii-Sünni arasındaki ihtilafların çözülmesine yönelik önerilerde bulunmuştu. Osmanlı Devletinden olumsuz yanıt gelince Nadir’in huyu ve devlet idaresi anlayışı değişerek çevresini fitneci insanlar almış ve halka zulümler başlamıştır. Nadir Şah Avşar’ın yönetim sistemi değişince ülkede isyanlar gerçekleşmiştir. Bu isyanların başında İran’ın Horasan bölgesinde yaşayan Kaçar Türkleri geliyordu. Nadir, Kaçarların isyanını yatıştırmak için Horasan’a doğru hareket etmiştir ancak yolda gece vakti yatağında yatarken ansızın saldırıya uğrayarak öldürülmüştür. Nadir Şah’ın hükümeti Avşar boyunun en parlak dönemi idi ki büyük bir imparatorluk kurabilmişlerdir. Mirza Mehdi Han Astarabadi’nin Dürre-i Nadiri kitabı bu imparatorluğun tarihini anlatmıştır. 395
Page 1 and 2:
T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL
Page 3 and 4:
3
Page 5 and 6:
ÖNSÖZ Dürre-i Nadiri kitabı, 17
Page 7 and 8:
KISALTMALAR a.g.e. a.g.m. Bkz. Adı
Page 9 and 10:
İÇİNDEKİLER Sayfa Meşhet Teshi
Page 11 and 12:
İÇİNDEKİLER Sayfa V. BÖLÜM: E
Page 13 and 14:
kitap yazılışında kullandığı
Page 15 and 16:
saldırılarında zaferler elde ede
Page 17 and 18:
ordu ile Şiravan’a yürüdü, bu
Page 19 and 20:
Mehdi Han Astarabadi ve Hazin Lahij
Page 21 and 22:
oldu. 13 Bu tarih yazımı etkisind
Page 23 and 24:
yaptığı konuşmalarda konuşma m
Page 25 and 26:
) Dürre-i Nadiri Kitabının İran
Page 27 and 28:
olayları anlattıktan sonra Kuran
Page 29 and 30:
Nadir Şah’ın mensup olduğu boy
Page 31 and 32:
dinler kafasına bir yumruk olsun v
Page 33 and 34:
düşmanlık ve nefrete el yazmış
Page 35 and 36:
“Afgan istilasının haberi münt
Page 37 and 38:
İsfahan’dan Fars eyaletine geçt
Page 39 and 40:
valiliğini Bistun Han Avşar’a v
Page 41 and 42:
Zülfikar Han’ı tahtan indirip F
Page 43 and 44:
Padişah ordusu askerleri nehirden
Page 45 and 46:
haberi keledekileri sevindirdi ve b
Page 47 and 48:
Köprülüzade kalabalık orduyla V
Page 49 and 50:
düşerek şan direkleri eğildi. A
Page 51 and 52:
meclisinde, oyların ateşini ölç
Page 53 and 54:
için yola çıktı ve ilk aşamada
Page 55 and 56:
Rıza Kulu Mirza da Belh’ten o me
Page 57 and 58:
mallar çalındı, yakılıp dağı
Page 59 and 60:
mermilerine hedef oldu. Hive halkı
Page 61 and 62:
İlbars Han diğer sapmış aşiret
Page 63 and 64:
oturtmak için Takı Han’ı deniz
Page 65 and 66:
Cabbare tarafından Hovele Araplar
Page 67 and 68:
her defa inkâr ediyordu. Ancak mü
Page 69 and 70:
yolundan Horasan’a yolcu oldu. Na
Page 71 and 72:
korkusundan çember vurmuş yılan
Page 73 and 74:
nefesi aldılar. … “Fetih Abat
Page 75 and 76:
taşı, onun yüzünün aşkına k
Page 77 and 78:
Gümüşü yarattı kaynadıktan so
Page 79 and 80:
ömür ve gamdan ve karanlıktan uz
Page 81 and 82:
usta muharrirlikle, ilimcilice, Onu
Page 83 and 84:
Müşkülpesent düşüncesinin ust
Page 85 and 86:
içecek (bal) çıkar.” 98 Cinasl
Page 87 and 88:
Büyük İskender 113 , ihsan meyha
Page 89 and 90:
küçük bir köpük eğer hayal ö
Page 91 and 92:
Hünersizlikle ne zamana kadar hün
Page 93 and 94:
derinliğinde pinhan etmedi. Seçki
Page 95 and 96:
amberini ki halis miskten ele gelmi
Page 97 and 98:
Sanat bile güneş yüzünü örter
Page 99 and 100:
eliğlikte kısır sanır. Ebu Temm
Page 101 and 102:
Bir cismim var Mecnun cismi gibi ta
Page 103 and 104:
İbnisina 213 onun Sina dağı gibi
Page 105 and 106:
zaman hesaba gelmez ve Fahir 223 on
Page 107 and 108:
Bu durumda söz sahipleri ve elleri
Page 109 and 110:
ettiler. “Onların göğüslerind
Page 111 and 112:
Vesselam. Allah’a şükürler ols
Page 113 and 114:
gösterdiler. Yeryüzünde türetti
Page 115 and 116:
Aslında savaş sazını bütün in
Page 117 and 118:
Hain hanlar kadıncasına feleğin
Page 119 and 120:
damına düştüler. Ahu gözlüler
Page 121 and 122:
Zırhlılar zırhı terk edip zırh
Page 123 and 124:
ise kutsuzları güçlü ve büyük
Page 125 and 126:
cariyelerle yatırdılar ve Sürhap
Page 127 and 128:
Geçmiş Söylenilenlerin Tekmilind
Page 129 and 130:
denizden ateşin toplarla Reşt 320
Page 131 and 132:
Gücüne güç katmak amacıyla ve
Page 133 and 134:
Kuşku Edilemeyecek Tanrı’nın T
Page 135 and 136:
Çin padişahı onun karşısında
Page 137 and 138:
Ne zaman güldü, altın yağdı De
Page 139 and 140:
(üzerindeki toprağın gidip), onu
Page 141 and 142:
Şiir: Sözle büyüklerin yerine o
Page 143 and 144:
Onun tarafından şah Tahmasp’a g
Page 145 and 146:
Şiirini savaş borusuna üfleyip,
Page 147 and 148:
Bu yağmurdan önceki yıldırımı
Page 149 and 150:
Padişahlık ayinine uygun bir şek
Page 151 and 152:
uluttur.” 417 Cümlesi gibi çöl
Page 153 and 154:
kendilerine kıvırdılar. Eşref b
Page 155 and 156:
Kudretinde Şüphe Edilmeyenin Kahr
Page 157 and 158:
düşmanın bedbaht simasındaki El
Page 159 and 160:
azapla helâk edildi.” 463 İpekt
Page 161 and 162:
Urmiye ve Tebriz Fethi Hakkında
Page 163 and 164:
Şafak vakti gelince, hava aydınla
Page 165 and 166:
Rumiye ordusundan kalan eşya, meta
Page 167 and 168:
Onlar, korkak bir kavimdir (toplulu
Page 169 and 170:
olsun. “beni nerde arasan bulursu
Page 171 and 172:
Şedit Hasımın Husumetinde, Kısa
Page 173 and 174:
Büyük ve Yüce Allah’ın Lütf
Page 175 and 176:
keramet süsleyiciliği dördüncü
Page 177 and 178:
arka perdesinde gözbebeği ile kuc
Page 179 and 180:
Ayetelkürsi 577 okurdu. Meratülsi
Page 181 and 182:
Kumar 594 ı utlar canına ateş sa
Page 183 and 184:
Neşeli Harat’ın Teshiri Ve Abda
Page 185 and 186:
ihata eden (saran, kaplayan) bir at
Page 187 and 188:
kılıçlarla kanlı yaptılar. San
Page 189 and 190:
sizinle beraberiz.” 657 Oldular.
Page 191 and 192:
Şah Tahmasp Hazretlerinin İrvan
Page 193 and 194:
Şah Tahmasp muntazam saflarını,
Page 195 and 196:
arzlarıyla geri döndüler ve Asta
Page 197 and 198:
gitmeği istediler bu sebepten zır
Page 199 and 200:
tutardı.” 685 Sonra keçi postun
Page 201 and 202:
ağlarından getirilen hurma yapra
Page 203 and 204:
her uçan vahşi oldu ve haya tohum
Page 205 and 206:
kılıçtan geçirip kol kanatları
Page 207 and 208:
Tendeki zırh ve sinedeki yürek ya
Page 209 and 210:
eliyle vurarak onları devirdi (kı
Page 211 and 212:
Size bir gün varsa bize de bir gü
Page 213 and 214:
Nar gibi memeleri olan kızlar, kes
Page 215 and 216:
Cihanları alarak düşmanları yen
Page 217 and 218:
Netice de o gece pehlivanların atl
Page 219 and 220:
zaman.” 773 Mısdakı göründü.
Page 221 and 222:
Mehmet Han Beluç’un İsyanı ve
Page 223 and 224:
Mehmet Han bu hali görünce hayret
Page 225 and 226:
cezası.” 797 Nedamet biriktirici
Page 227 and 228:
Suehay Han gizli hain sırrını a
Page 229 and 230:
Toplar mermilerin darbesinden hisar
Page 231 and 232:
simasını açtığı zaman mum gib
Page 233 and 234:
istedi. Şerif dergâhı öpmekle s
Page 235 and 236:
Mülkaferin Malik-ül Mülk’ün T
Page 237 and 238:
şenlik Şimşadı 849 boy atıp ha
Page 239 and 240:
yedi-beyza 865 çıkarttılar. Musi
Page 241 and 242:
dallar kocalıp çiçekler açtıla
Page 243 and 244:
oynaşına geçti. Kısa ağaçlar
Page 245 and 246:
Rabbil Âlem’inin Teyidi İle Kan
Page 247 and 248:
temelinin toprağa burun sürtmesi
Page 249 and 250:
Başarılı Hediv 929 Perşembe ak
Page 251 and 252:
hisarda hazır olanlar felek medar
Page 253 and 254:
Mirza’nın şefkatine bıraktı.
Page 255 and 256:
Zulmet ve Nuru Yaratanın Takdiri
Page 257 and 258:
Yeşilliği bayındırından bakan
Page 259 and 260:
Gül ve reyhanlar kubbesidir perded
Page 261 and 262:
selâm verin” 1001 ret cevap vere
Page 263 and 264:
Küçük bağış ve azimetler haki
Page 265 and 266:
haşiyeleri ve yakınları kılıç
Page 267 and 268:
padişahın tutum ve oyunu değişt
Page 269 and 270:
sonra Kernal’ın on Kuruhi’sind
Page 271 and 272:
Mehmet Şah da onlara yardım amac
Page 273 and 274:
korkusundan, parlak güneş çarkta
Page 275 and 276:
esti. Yıldırımlar devran hadisel
Page 277 and 278:
güneş aynasından paslansınlar.
Page 279 and 280:
kapısında karşıladı. Edep, lü
Page 281 and 282:
Özellikle tavus tahtının işlenm
Page 283 and 284:
Şah Cihan Abat Katliamı ve Alçak
Page 285 and 286:
Tahkik etmeden, muti ve asi nazarda
Page 287 and 288:
“Bugün size kınama (suçlama) y
Page 289 and 290:
huzurundan yıldızlar encümeni ol
Page 291 and 292:
Hindistan Saltanatının Mehmet Şa
Page 293 and 294:
Askerler boynu pahalı kolye ve yen
Page 295 and 296:
ele geçen mücevherler ve altınla
Page 297 and 298:
Sent Memaliği Teshiri ve O Diyarı
Page 299 and 300:
şey görünmez oldu.” 1189 Sent
Page 301 and 302:
tarlası Sebzevar’da 1199 kahır
Page 303 and 304:
Kandahar’a girdikten sonra o iki
Page 305 and 306:
düşüncelerinden dolayı şiddetl
Page 307 and 308:
Akil şehzade tehdidi ile hiç bir
Page 309 and 310:
aldatarak güzel (süslü) sözler
Page 311 and 312:
onlara mutlaka dünyada azap ederdi
Page 313 and 314:
hedefine aldılar ve “cehennem az
Page 315 and 316:
daha çekici duruyordur. Teklikte g
Page 317 and 318:
gibi cihan pehlivan salâbetiyle Ki
Page 319 and 320:
aslandan haber verir.” 1288 Şii
Page 321 and 322:
Düşman Kıran Nadiri Askerlerinin
Page 323 and 324:
Böylece havalar soğuyup ve devran
Page 325 and 326:
götürüp şiddet ve hasım yoluna
Page 327 and 328:
Aziz Allah’ın İzniyle Kerakeyta
Page 329 and 330:
kâşifi felek eteğine kaza hükm
Page 331 and 332:
gelince yeninden yeşillensin ve so
Page 333 and 334:
üyük gemi düzeltilmesini emir et
Page 335 and 336:
Mesket velayetine yeni vali olarak
Page 337 and 338:
Günah sahipleri ve isyancıların
Page 339 and 340:
Kanunsuz evlat babasına şer ateş
Page 341 and 342:
Bir: Geçmiş sulatanların zamanı
Page 343 and 344: Osmanî devleti büyükleri bu geli
Page 345 and 346: Kayseri hazretleri ok gibi kinaye d
Page 347 and 348: aldı ve yavaş gitme zorunda kald
Page 349 and 350: Nergis gibi kalın dallı Nergisler
Page 351 and 352: Bey “O, Rabbine selim bir kalp il
Page 353 and 354: esirge sözüyle hatalarına itiraf
Page 355 and 356: 15.Şaban 1421 gecesinde kazanın n
Page 357 and 358: Üçüncü Asker Başı “Yeken Me
Page 359 and 360: savaş meydanına gelip, tuzak kuru
Page 361 and 362: aşına uzun müddet saltanat ış
Page 363 and 364: kesmeği devlet güllüğü süsü
Page 365 and 366: İranlılar ki onu rahmet ayeti gö
Page 367 and 368: gayri hakiki sözlere cilve süs ve
Page 369 and 370: ahşiş (ne) kötü bir bağıştı
Page 371 and 372: gece ile gündüz talebinde karanl
Page 373 and 374: dağıttılar. Mülk emlaki bayır
Page 375 and 376: uldu. Rızık azalmış ve nadir bu
Page 377 and 378: kalemde hüsün defterinde akide h
Page 379 and 380: Kaza kahramanı onun başını ki b
Page 381 and 382: Oysa isyan edip kendi haddini geçi
Page 383 and 384: D E F Deken Ekdad Ferdevsi Delo Ekl
Page 385 and 386: K M N Kordcan Menice Nekba Kotade M
Page 387 and 388: T V Z Tac Vassaf Züldeccac Tahir H
Page 389 and 390: 389
Page 391 and 392: 391
Page 393: 393
Page 397 and 398: SUMMARY Nadir Shah ruled as Shah of
Page 399 and 400: Kevserani, Vecih, (1992 M.), Osmanl
show all

Nadiri_Babak_ SHAHED.pdf

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?