Cały numer 17 w jednym pliku PDF - Pro Libris - Wojewódzka i ...

„nadodrzañskich” przyjaŸniach Goethegodowiedzia³em siê z publikacji JerzegoPiotra Majchrzaka „Na peryferiach historii”i „Suibusium felix...: epizody z 700lat dziejów Œwiebodzina i okolic.” Ale jakdot¹d nikt nie podj¹³ próby policzenia, iletych osób tak naprawdê by³o.Anna Luiza KarschAnna Luiza Karsch (Karschin) odnotowanazosta³a przez Maliszewskiegojako ta, która: obudzi³a w nim [Goethem,przyp. P. Karwowski] pierwsze zainteresowanietym, co mo¿na by³o nazwaæ œl¹skie.Karsch prowadzi³a korespondencjêz Goethem, dedykowa³a mu wiersz „Schöngutten Morgen Herr Doktor Göth”.Rozbawiony s³owami Karsch Goethe,bêd¹c w Berlinie w maju 1778 roku,znalaz³ czas na spotkanie z t¹, wówczaspopularn¹ na dworze, poetk¹. Jak piszeJ. Maliszewski: w osobie Anny Luizy Karschpozna³ Goethe nie tylko osobowoœciowe cechyŒl¹zaków, lecz po raz pierwszy zetkn¹³ siêz tym co póŸniej nazwa³ die Betulichkeit”(¿yczliwoœæ, us³u¿noœæ, sympatycznoœæ), cozawsze kojarzy³ ze s³owem œl¹ski. Jej osobowoœæ,otwartoœæ i serdecznoœæ zrobi³yna poecie niebagatelne wra¿enie. Wspomnienieo Annie Luizie zawar³ w jednymz aforyzmów: Wahrheitsliebe zeigt sichdarin, daß man überall das Gute zu findenund zu schätzen weiß. (Mi³oœæ do prawdyukazuje siê w tym, i¿ wie siê, jak odnaleŸædobro i jak je ceniæ).Anna Luiza Karsch pochodzi³a z nizinspo³ecznych. By³a przyk³adem awansuzdobytego talentem, ale te¿ ciê¿k¹ prac¹i wytrwa³oœci¹. Poetka, zbieraczka pieœniludowych, zwana marchijsk¹ lub niemieck¹Safon¹, urodzi³a siê w 1722 rokuw bli¿ej nieokreœlonym maj¹tku Hammermiêdzy Sulechowem a Krosnem Odrzañskim,lub w pobli¿u Œwiebodzina, jaktwierdz¹ inni. By³a córk¹ ubogiegopiwowara Christiana Dürbacha mieszkaj¹cegow Œwidnicy ko³o Zielonej Góry.Matka pochodzi³a z podsulechowskiegoMozowa. Anna Luiza w wieku szesnastulat wysz³a za m¹¿ za sukiennika Hirsekornai zamieszka³a w Œwiebodzinie.Dziesiêæ lat póŸniej rozwiod³a siê (prawdopodobnieby³ to pierwszy rozwódw protestanckich Prusach) i wysz³a ponownieza m¹¿ za krawca Karscha zeWschowy. Ju¿ wczeœniej, pisz¹c rymowanemowy pogrzebowe, objawi³a talentpoetycki. Gdy po odejœciu od drugiegomê¿a zamieszka³a w G³ogowie, na jejtwórczoœæ zwróci³ uwagê hrabia Rudolfvon Kottwitz, ówczesny w³aœciciel Bojade³.Hrabia zawióz³ j¹ w 1761 roku doBerlina i przedstawi³ na dworze. Karschinsta³a siê osob¹ s³awn¹ i podziwian¹,przyjmowana by³a na berliñskich salonach.£askawy by³ dla niej zarównoFryderyk Wielki, jak i jego nastêpcaFryderyk Wilhelm II, który podarowa³ jejdom. Poetka zmar³a w Berlinie w 1791roku. Jej spuœcizn¹ zajê³a siê córka,Karolina Luiza von Klencke, publikuj¹cwiersze. Do obecnych czasów zachowa³aNA GRANICY65