wyczulenie na drwi¹c¹ z nakazów œwiadomoœcioporn¹ materiê cia³a. Pragnienie wolnoœci politycznejartyku³owane przez pokolenie NowejFali, do którego zaliczymy i Rafa³a Wojaczka,i Joannê Pytel, nak³ada siê czy raczej sublimujew pragnienie wolnoœci egzystencjalnej,wyra¿aj¹ce siê w obsesyjnej chêci wyjœcia pozaobrêb w³asnego - nêkanego przez obsesje i lêki,rozdwojonego na wnêtrze i zewnêtrze - „ja”.Intymnoœæ poetyckiego prze¿ywania i doznawaniaswego jestestwa przeplata siê tu,w sposób charakterystyczny dla œwiatopogl¹dunowofalowego, z poczuciem odpowiedzialnoœciza drugiego, za wspólnotê ludzk¹, do którejsiê nale¿y. Ta podwójnoœæ zarówno w sferzeepistemologii i postrzegania œwiata, jak i w porz¹dkuj¹cejrzeczywistoœæ aksjologii od samegopocz¹tku ujawnia siê w poezji Joanny Pytel,staj¹c siê nie tylko poszukiwaniem w³asnegopoetyckiego wyrazu, ale tak¿e prób¹ odnalezieniakonsensusu dla sztucznoœci czy umownoœciformy i autentycznoœci prze¿ywania, pozorówi prawdy istnienia, d¹¿enia do odkrycia tego,co obiektywne, i subiektywizmu autokreacji:moja kobietanajwyraŸniej stylizowanaopuszczona przeztwarzsta³a w przeci¹gu dwóch chwilby³am po tejipo drugiejstroniewidzê - moja kobieta nie mog³a istnieækiedy wróci³a do swojej twarzy(Widzenia, Opowieœæ o Gabrielu, s. 6)W nieco mêtnym i chaotycznym, rw¹cymsiê sk³adniowo, pospiesznym zapisie usi³ujepoetka oddaæ gwa³townoœæ uczuæ i namiêtnoœcirozpiêtych pomiêdzy subteln¹ delikatnoœci¹mi³osnych uniesieñ ducha a bluŸnierczo-erotyczno-mistycznym¿arem pragnieñ, mi³oœcii ¿¹dzy, których obiektem jest mê¿czyzna idealnyukryty pod postaci¹ archanio³a Gabriela:Gabrielem zwany w ga³¹zce wiœnirozpoznanylichkeit gegenüber der den Geboten desBewusstseins spottenden, starren Materie desKörpers stärkt. Das von der Generation der sog.Neuen Welle, der auch Rafa³ Wojaczek und JolantaPytel angehören, geäußerte Verlangen nach politischerFreiheit, überlagert oder sublimiert eher in einVerlangen nach existenzieller Freiheit, das sich imobsessiven Willen das eigene, von Obsessionen undÄngsten geplagte, in ein Inneres und ein Äußeresgeteilte „Ich” zu verlassen, ausdrückt.Die Intimität des dichterischen Erlebens undErfahrens des eigenen Seins wechselt in einer fürdie Weltanschauung der Anhänger der Neuen Wellecharakteristischen Art und Weise mit dem Gefühlder Verantwortung gegenüber dem Anderen und derGemeinschaft der Menschen. Diese sowohl in derSphäre der Epistemologie und der Weltsicht, wieauch in der die Realität ordnenden Axiologie existenteDopplung kommt von Beginn an in derDichtung von Jolanta Pytel zum Vorschein und wirdnicht nur zur Suche nach dem eigenen dichterischenAusdruck, sondern gleichsam zum Versuch, eineÜbereinkunft zur Künstlichkeit oder zur Konventionder Form und der Authentizität des Erlebens, desScheins und der Wahrheit des Seins zu treffen undzum Versuch, einen Konsens im Drängen nach derEntdeckung dessen, was objektiv ist, wie auch mitBlick auf die Subjektivität der Selbsterschaffung zuerreichen:meine Frauaugenscheinlichst stilisiertverlassen von demGesichtstand im Zug zweier Augenblickeich war auf dieserundauf der anderenSeiteich sehe – meine Frau konnte nicht existierenals sie zu ihrem Gesicht zurückkehrte(Widzenia [Gesichte], Opowieœæ o Gabrielu, S. 6)In einer etwas verschwommenen und chaotischen,syntaktisch reißenden und fieberhaftenNiederschrift versucht die Dichterin die Heftigkeitder Gefühle und Leidenschaften wiederzugeben, diezwischen der subtilen Einfühlsamkeit derEntrückung des Geistes und der blasphemisch-erotisch-mystischenGlut der Wünsche, Liebe undBegehrung, deren Objekt sich in der in der Figur desErzengels Gabriel verborgen liegende, ideale Mannoffenbart, gespannt sind:Gabriel genannt im Kirschzweigerkannt76
gdzieœ wymarzony w którymœ zau³kusercanie czytaj moich r¹kzjawi siê wiœni p¹knie czytaj moich r¹kalbo czytajzjawi siê wiœni p¹kale witaj(Piosenka do Gabriela, Opowieœæ o Gabrielu, s. 10)Gabriel - wcielone uosobienie potêgimi³osnego spe³nienia, figura nadziei i obietnicyszczêœcia w innym czasie i innej przestrzeni,ginie w zderzeniu z okrucieñstwem i bezmyœlnoœci¹œwiata, by odrodziæ siê w marzeniui wyobraŸni jako znak zwyciêstwa poezji nadproz¹ ¿ycia, wyznanie wiary w moc s³owaocalaj¹cego od nicoœci i cierpienia:Gabriel obudzi³ mnienasze rozplecione rêce stworzy³y ogieñi szliœmy razemw malinowym œnie(***, Opowieœæ o Gabrielu, s. 15)Choæ daleko wczesnym wierszom JolantyPytel do kunsztownych strof Wojaczka, ³ademkonstrukcji rygoryzuj¹cego nieprzewidywalnoœæi szaleñstwo egzystencji, to jednak s¹ onetak¿e wyrazem antynomii i przeciwieñstwdefiniuj¹cych istnienie, podobnie jak zbli¿eniesiê do pe³ni jestestwa u obojga poetówmo¿liwe jest jedynie poprzez ból. Tymcz³owieczym bólem przepe³niona jest ca³arzeczywistoœæ otaczaj¹ca, której nie dane jestistnieæ niezale¿nie, gdy¿ nawet s³oñce rodzi siêw mêce, wstaj¹c - mroŸnego jak pustkaw sercu - zimowego ranka (zob. wierszW naszych oczach, Tyle œwiat³a wokó³ ).Przestrzeñ psychiki i przestrzeñ rzeczywistoœcinak³adaj¹ siê wzajemnie na siebie tworz¹cpalimpsest, gdzie pod powierzchni¹ rzeczyi zjawisk ukrywaj¹ siê byty potencjalne, domyœlnei do-myœlane - jak w wierszu, któremubez w¹tpienia patronuje (ale niestety bez finezjii wirtuozerii noblistki) Wis³awa Szymborska -„s³owa na czas nie wymówione”, „fotografiemê¿czyzn których nie by³o”:erträumt irgendwo in einem Winkeldes Herzenslese nicht meine Händeeine Kirschknospe erscheintlese nicht meine Händeoder leseeine Kirschknospe erscheintsei aber gegrüßt(Piosenka do Gabriela [Ein Lied an Gabriel],Opowieœæ o Gabrielu, S. 10)Gabriel, die fleisch gewordene Verkörperung derKraft der Liebeserfüllung, eine Figur der Hoffnungund des Versprechens der Glückserfüllung an einemanderen Ort und in einer anderen Dimension, stirbtbei dem Zusammenprall mit der Grausamkeit undGedankenlosigkeit der Welt, um dann im Traum undin der Phantasie als ein Zeichen des Sieges derPoesie über die Alltäglichkeit des Lebens und als einGlaubensbekenntnis zur Macht des Wortes, das vondem Nichts und den Leiden erlöst, aufzuerstehen:Gabriel weckte michunsere auseinandergeflochtenen Händeerschufen das Feuerund wir gingen zusammenim himbeerfarbenen Traum(***, Opowieœæ o Gabrielu, S. 15)Obwohl die frühen Gedichte von Jolanta Pytelsich nicht mit den kunstvollen Strophen Wojaczeks,in denen die Konstruktionsordnung die Unvorhersehbarkeitund den Wahnsinn des Seins erzwingt,messen können, sind sie dennoch ein Ausdruck derdie Existenz definierenden Antinomien und Antagonismen,ähnlich wie die Annäherung an die Fülledes Seins bei beiden Dichtern einzig und allein nurdurch ein Leiden möglich wird. Dieser menschlicheSchmerz durchdringt die gesamte uns umgebendeWirklichkeit, der es nicht gegeben ist, unabhängigvon ihr zu existieren, da sogar die Sonne bei ihremAufgang an einem – eisigen wie die Leere des Herzens– Wintermorgen in Qualen geboren wird (vgl.die Gedichte: W naszych oczach [In unseren Augen],Tyle œwiat³a wokó³ [So viel Licht ringsherum]).Der Raum der Psyche und der Raum derRealität überlagern sich gegenseitig und erschaffenein Palimpsest, in dem unter der Oberfläche derDinge und Phänomene potentielle, mutmaßlichewie erdachte, Existenzen verborgen bleiben, wie imGedicht, dem zweifelsohne Wis³awa SzymborskaPate stand (leider aber ohne die Finesse undVirtuosität der Nobelpreisträgerin) – „s³owa na czasnie wymówione” [zur rechten Zeit nicht ausgesprocheneWorte] und „fotografie mê¿czyzn którychSYLWETKI77
- Page 2 and 3:
Joanna Kowalczyk, Katedra Sztuki i
- Page 4:
Lubuskie Pismo Literacko-Kulturalne
- Page 9 and 10:
to ju¿ nadzwyczajny cymes, drogo b
- Page 11 and 12:
Gdyby nie ten p³aszczyk z kraciast
- Page 13 and 14:
Carmen WinterCarmen WinterKrähenne
- Page 15 and 16:
pern von den einstigen Bewohnern de
- Page 17 and 18:
Czes³aw SobkowiakKrzewPatrzê na r
- Page 20 and 21:
torem. Nikt z rodziny nie ma mo¿li
- Page 22 and 23:
zainteresowany ca³¹ t¹ uroczysto
- Page 24 and 25:
na dobór repertuaru, ale i na styl
- Page 26 and 27:
Cyprian Kamil NorwidBEMA PAMIÊCI
- Page 28 and 29: Glasbläserwerkstatt hatte sie in d
- Page 30 and 31: Der Pastor bat nur darum, das Klavi
- Page 32 and 33: 30tym w pergamin. Potem wchodzi³ z
- Page 34 and 35: Michael Andreas PetersTraumgesichte
- Page 36 and 37: Czes³aw SobkowiakGdy odlatuj¹ jas
- Page 38 and 39: Pilnuje ich elektryczny pastuch. Ka
- Page 40 and 41: Œwiat³oPromienie s³oneczne pozdr
- Page 42 and 43: nie tak ¿eby siê mo¿na by³o na
- Page 44 and 45: NA GRANICYJacek Weso³owskiNa Grani
- Page 46 and 47: Sprawnik ze Strapczyn¹Pogryz³o mn
- Page 48 and 49: op³at¹ s³on¹ za pobyt pacjentó
- Page 50 and 51: a nie normalnie poziomo od lewej do
- Page 52 and 53: strony wydanej w Londynie ksi¹¿ki
- Page 54 and 55: waj¹cej siê z aparatu Morse´a. C
- Page 56 and 57: dzie³o naukowe, w którym znajduje
- Page 58 and 59: 56Nota:Wystawa mia³a miejsce w Muz
- Page 60 and 61: Kazimierz Furman***Ostatniej modlit
- Page 62 and 63: Kazimierz Furman***Mia³o byæ tak
- Page 64 and 65: Kazimierz Furman***£askiœ pe³na
- Page 66 and 67: Przemys³aw KarwowskiNieznane zwi¹
- Page 68 and 69: siê tablica pami¹tkowa, umieszczo
- Page 70 and 71: Es tut gar wohl in jung und altenTa
- Page 72 and 73: W wieku 10 lat wraz z rodzin¹ wyje
- Page 74 and 75: Konrad Krakowiak* * *æma baletnica
- Page 76 and 77: Nie w Cottbus, gdzie na studenckiej
- Page 80 and 81: w pokoju by³a i nie-by³a dziewczy
- Page 82 and 83: Oto siê trudzê nad kamieniem,aby
- Page 84 and 85: Jolanta PytelErotyk dla mê¿aMoje
- Page 86 and 87: Jolanta PytelCudTo siê naprawdê z
- Page 88 and 89: PREZENTACJEHelena KardaszWystawa He
- Page 90 and 91: Helena Kardasz, projekt non_ens.net
- Page 92 and 93: Helena Kardasz, olanafree, Galeria
- Page 94 and 95: z bezradnoœci cz³owieka wobec nas
- Page 96 and 97: W³adys³aw £azukaOczekiwanieŒnie
- Page 98 and 99: Rainer VangermainMach´s dochImmer
- Page 100 and 101: Adam Wojciech BagiñskiUrodzi³ si
- Page 102 and 103: Bez tytu³u, 80x100, olej, p³ótno
- Page 104 and 105: Adam Bagiñski, salon wystawowy WiM
- Page 106 and 107: Izabela TaraszczukSzukaj¹c siebie.
- Page 108 and 109: szlachty tak dolnoœl¹skiej, brand
- Page 110 and 111: „piekny d¹b”, a w herbie wieni
- Page 112 and 113: okazji przechodzenia szlachcica do
- Page 114 and 115: ZusammenfassungDes Adelsstandes „
- Page 116 and 117: PRZYPOMNIENIA LITERACKIECzytanie Ÿ
- Page 118 and 119: 108W opisach, bêd¹cych u Konwicki
- Page 120 and 121: VARIA BIBLIOTECZNEStylowy œwiat An
- Page 122 and 123: tradycji. Otaczali siê nimi, kocha
- Page 124 and 125: przewijaæ z upodobaniem tak¿e w j
- Page 126 and 127: Prevost A. F., Historia Manon Lesca
- Page 128 and 129:
inicjowa³ niestrudzenie zaintereso
- Page 130 and 131:
przede wszystkim mieszka siê tu w
- Page 132 and 133:
pozór niewyró¿niaj¹ca siê. Nal
- Page 134 and 135:
Ze Œl¹ska w tym okresie przybywal
- Page 136 and 137:
cynê w Getyndze i Monachium, uczel
- Page 138 and 139:
nych w egipskich ciemnoœciach ulic
- Page 140 and 141:
FORUM DYSKUSYJNEDrzazgi w mózguZen
- Page 142 and 143:
tutaj o pedanterię chronologiczną
- Page 144 and 145:
Wycieczka zatem w odleg³e stulecia
- Page 146 and 147:
pañskie psy, o których pozornie b
- Page 148 and 149:
mo¿na przypisaæ wysok¹ kwalifika
- Page 150 and 151:
A szkoda. Bo wartoœciowe, wnosz¹c
- Page 152 and 153:
• 6 paŸdziernika w gorzowskiej G
- Page 154 and 155:
KSI¥¯KI NADES£ANEBibliografia Zi
- Page 156 and 157:
Zenon Musia³owskiUrodzony w 1952 r