4P Li gç(' TRANSACTIONS

More documents

Recommendations

Info

850 LE LIVRE DE YCONOMIQUE L)'ARISTOTE [TRANS. AMER. PHIL. SOC. mus, quod clisciplinac quales aliquos faciant iuvenes, necesse et l)racparallduln nutrire, quibus lihera opera prohibenduni. (A 334c) Collucutio autem ad servos, neque iniuriari neque laxare, et bus quidem, qui rnagis lil)eri sunt, honorern dare, operariis autem [eti cibi multitudinein. (A 334d) Et quoniam potus vini et liberos iniuriosos efficit, et niultae gentcs abstinent etiam liberorum, Ut Carchedonii in exercitu, manifestum, quod huius [niodi] aut parum aut nihil dandum. Tribus autem existentihus, opere et poena et ciho, (A 335a) non quidem punire neque operari, [1344b1 cibuin hahere iniuriosum facit, operas quidem habere et poenas, cibum autem non violcntuni, et dehilitatem facit. Decet igitur operas dare ci cihum sufficientein : nam sine mercede impossihile clominari, servo autern merces Cil)tIS. Sicut auteni ct [in] allis quando non fit mehoribus melius neque nierita virtutis et nialitiae, efficiuntur peiores, sic et circa servos. (A 335c) Propter quod debet fieri cleliheratio et tribuere etiam et relaxare singula, et cibuni et inclunientuni et otium et poenas, verbo et opere imitantes nicdicoruni virtuteni in ratione pharmaciae respicienicin, quia cihus non pharmacia propter consuetudinem. (A 335d) Genera autem sint ad operas optima quae neque meticulosa neque nimis fortia. Utraque enim laedunt : et enim niniis meticulosi non patiuntur et iracundi non hene subiciuntur. Oportet etiam et finem imponere omnibus lustum enim ct utile libertatem imponere meritum : volunt enim lahorare, quando meritum est eis et tempus definituni. Decet etiam forenses procreationes liherorum et non habere multos eiuscleni generis, sicut et in civitatihus, et sacrificia et voluptates maxiine propter servos ficri et non liberos, plura enitu hahent liii, cuius gratia huiusmodi statuta sunt. 6.—(A 336a) Species autem occonomi quattuor, decet hahere circa res. Et enim quaerere possihile debet esse et custodire: (A 336b) sin auteni, nulla utilitas quaerere: exhaurire enim ethmo hoc est et lagcna quae dicitur rupta. Amplius autem esse ornatum et chresticum: propter haec enini illis egenius. Decet autern dividi horum singulum et plura fructifera esse non fructiferis, et operas sic dividi, Ut non pariter periclitentur omnibus. Ad custodiarn autem (A 336c) et Persianis expedit uti et Laconicis. Et Attica etiam dispensatio utilis: vendentes enim emunt. Et aulae etiam positio non est in parvioribus oeconomiis. Persiana autem erant oninia ordinare [1345a1 et onmia videre ipsum et quod Dion dicebat de Dionysio: nemo enini curat similiter aliena et propria, (A 336d) propter quod quaecunque contingit, per se fieri oportet curam. Et Persiani et Lybli proverbiuni hene habet: unus quideni enini interrogatus, qtiicl niagis equum inipinguat, "oculus domini" inquit, Lvbius autem interrogatlis, quale stcrcus optimum, "vestigia (lomini' ait. Videnduin ergo alia quidem ipsuni, alia vero uxoreni, tit utrisque dividi opera oeconomiae. (A 337a) Et hoc faciendum in parvis quidem oeconomiis raro, in curiis auteni pluries. Non enim possibile non hene ostendentern l)ene imitari nequc in aliis neque in epitropia. Impossihile enini non sollicitis (lolnims sollicitos esse prac)ositos. Quoniam autern haec et bona sunt ad virtutem et utilia ad oeconomiam, surgere oportet prius dominos servis et clorniire posterius, (A 337b) et num- (juaiii incustoditam (lornurn esse sicut et civitatern, (ItlaeclItlqtle decet facere, neque nocte neque die oniittere. Surgere quoque de nocte: hoc enini ad sanitatern et oeconoiniam et philosophiam utile. (A 337c) In parvis quidern igitur rebus Atticus niodus ordinationis victualiuin utilis : in Inagnis auteni divisis et hiis quac ad anntini et per mensem consurnendis, (A 337d) similiter etiam et de vasis et hiis quae cotidie et [in] bus quae raro, haec tradenduni praepositis. Insuper et visitationem comm per aliquod teinpus faciendum, tit non lateat quod salvum est et quod deest. (A 338a) Dornum etiam ad res respicienteni construendum et ad sanitatem et ad conservationern earuni. Dico autem rebus quideni, scilicet victualihus et indumento qualis expedit, et victualium qualis siccis et qualis humidis, et alioruiti qualis aniinatis [expedit] et servis et liberis Ct itiulieribus et viris et extraneis et civihus. Et ad conscrvationem et ad sanitatem decet esse eupnum acstate, cucliuni hierne. Sit etiani huiusmodi versus bomeam existens et non aequalitcr lata. (A 338b) Videtur etiam et in magnis oeconomus utilis esse ostiarius, qui sit inutilis aliis operibus, ad salutem corum, [1345b] quae ininiittuntur et cinittuntur. Ad bene usurn etiam vasorum Laconicum: oportet enini unumquodque in loco suo pOni: sic enim paratutii existens non quaeratur. LIBER I 1.—(A 339b) Bonam mulierem eorum quae stint intus dominari oportet curam hahentern omnium secunduni scriptas leges, non permittenteni ingredi nullum, si non vir perceperit, timenteni praecipue verba forensium mulieruni ad corruptioneni animae. Et quae intus sihi contingunt ut sola sciat, (A 339c) et si quid sinistri ab ingredientibus fiat, vir hahet catisam. Dominam existenteni expensarum et sumptuun1 ad festivitates, quas quidem vir permiserit, expensis et vestimCnto ac apl)aratu niinori titenteni quani etiam leges civitatis praecipiunt, considerantem quoniani nec quaestus vestimentorum differens forma nec auri multitudo tanta est ad mulieris virtutem quanta modestia in quolibet opere et (lesideriuni honestae atque compositae vitae. (A 339d) Etenini quilihet talis ornatus et elatio animi est et rnulto certius ad senectuteni iustas laudes sibi filiisque tnbuendo. Taliurn ciuidem igitur ipsa se inanirnet mulier Chapter 7 of Orcsme's translation begins here. Reproduced from the printed edition by Franz Susemihi. AristofcU.c quac feruntur Oecono,nica, Leipzig, Teubner, 1887, even-numbered pages 40-58. In this edition, odd-numbered pages 41-39, Susentihl gives the text of the anonymous transla - tion of 1300-1310, the pertinent textual passages from the Scholia by Ferrandus de Hispania and variant readings from several copies of all three texts. We have renumbered the chapters to correspond to the divisions in the French text.
VOL. 47, PT. 5, 19571 LATIN VERSION BY WILLIAM OF MOERBENE 851 composite clominari (indecens enim viro videtur scire quae intus aunt) : in ceteris auteni omnibus viro Parere ititendat nee quicquam civilium audiens nee aliquid de hiis quae (A 340a) ad nuptias spectare videntur velit peragere. Sed cum tenipus exigit proprios fihios fihiasve foras tradere ant recipere, tune autem pareat quoque viro in omnibus et simul deliheret et oboediat, si ille praeceperit, arl)itrans non ita viro esse turpe eorum (juac domi stint quiccuarn peragere sicut mulieri quae foris stint perqtIirere. 2.—Sed arbitrari decet vere compositam mulicreui viri mores vitae suac legem imponi, (A 340b) a deo Sil)i impositos, cum nuptus et fortuna coniunctos, quos equideni Si patienter et liuniiliter ferat, facile reget domum, si vero non, difficilius. Prol)ter quae decet non solum cum contingit virum ad rerum esse prosperitatein et act aliam gloriam, unaflinleni esse ac iuxta velic servire, verum etiam in aciversitatihus. Si quid autem in rebus decrit vel ad corporis aegritudinein (A 340c) aut ad ignorantiam animae esse manifestam, dicat quoque semper optima et in decentibus obsequatur, praeterquani turpe quidern agere alit sibi non dignuni, vet memorem esse, si quid vir animae passione ad ipsam peccaverit, de nihilo conqueratur quasi illo hoc peragente, sed hacc omnia aegritudinis ac ignorantiae Ionere et accicientiuni peccatortim. Quantum enim in bus (jills cliligentius obsequctur, tanto maiorem gratiani habebit qui curatus extiterit, cum al) aegritudine fuerit liberatus (A 340d) et Si quid ci iubenti non hetie habentium non paruerit muller, multo niagis sentict a niorbo curatus. Propter quae (lecet tiniere huiusmodi, in atiis autem multo diligentius ol)sequi, quam Si empta venisset ad domum : magno enim prctio elupta fuit, socictate namquc vitae et procreatione iiberorum quihus nil maius nee sanctius fleret. A(lhuc insuper si quideui cum felici viro vixisset, (A 341a) non quoque siniiiiter fieret divuigata. Et quidem non modicum est uti betie prosperitate et non hutuiliter, verum etiam adversitatem hene sufferre multo magis merito honoratur: flaw in multis iniuriis et doborihus esse et nihil turpe peragere fortis animi est. Orare quidem igitur clecet in adversitatem virum non pervenire, Si vero qwcquam mali sibi contingat, arbitrari huic optimam laudem esse sobriae mulieris, (A 341b) existimantem quoniam nee Alcestis tantam acquireret sibi gioriani nee Penelope tot et tantas taudes meruisset, si cum felicibus viris vixissent: nunc autem Admeti et Ulixis adversitates paraverunt eis memoriam inimortalem. Factae enim in malis fidetes et iustae viris, a this nee immerito stint honoratae. Prosperitatis quidem enim facile invenire participantes, adversitati vero nolunt communicare non optimae niulierum. Propter qua omnia decet niulto magis honorare virum et in verecundia non habere, si sacra pudicitia et opes anirnositatis fihius secundum Herculem non sequantur. (A 341c) Mulierem quidem ergo in quociani tali t ypo leguni et niorum oportet se custodire. 3.---Vir at item leges a siniilibus adinveniat uxoris in usutu, quoniam tamquam socia filiorum et vitae ad domum viri devenit, (A 341d) rclinquens flhios genitorum viri et sui nomina hal)ituros. Quihus quid sanctius fieret aut circa quae niagis yin sanae mentis studebit quam ex optima et pretiosissima muliere Iiheros procreare senectutis pastores quasi optimos et pudicos patriS ac niatnis custodes ac totius douius conservatores : (A 342a) quoniam educati quippe recte a patre et matre sancte atque itiste ipsis utentluin quasi nierito 1)0w lient, hoc auteni non obtinentes patientur defectum. (A 342b) Exemplum enim vitae flhiis nisi parentes dedenint, puram et excusabileni causam adinvicem hahere poterunt. Timor ((juc) ne contempti a flliis, cum non benc viverent, ad ititeritum ipsis erunt. (A 342c) Propter civae enini nihil decet omittere ad uxoris doctninam, Ut iuxta pOSSC quasi ex OptifihiS iiberos valeant Procreare. Etenim agricola nihii omittit studenclo, lit ad optimaiii terram et niaxinic betic cultam semen consumere, expectans ita optimum sihi fructum fieri, et vult pro ea, tit devastani non possit, S1 SIC contigerit, mori cum inimicis pugnando : et huiusmodi mors maxitue honoratur. Ubi autem tantum studium fit p° corporis csca, (A 342d) ad quam animae semen consumitur, quid si pro suis liheris matre atquc ntitrice nonne omne studium est faciendum? Hoc enim solo onine mortale semper factum immortalitatis participat, (A 343a) et omnes l)etitioticS ac orationes divuin permanent paternoruin. (A 343b) Unde qui contemnit hoc, et deos videtur neglegere. Propter deos itaque, coram quibus sacra mactavit et uxorem duxit, et mubto niagis se post parentes uxoni tradidit ad honoreni. 4.—Maximus autem honor sohniae mulieri, si videt virum suitiii ol>scrvantem sibi castitatern et de nulla alia muliere curaiii niagis habenteni, (A 343c) sed prae ceteris omnibus propriani et amicam et fidelem [sibi] existimantem. Tanto etiam magis studehit se talem esse mulier : Si cognovenit ficleliter atque iuste ad se virum amabilem esse, et ipsa circa virum iuste ficlelis erit. Ergo pnticletitetii ignorare non decet nee parentum qui sui honores stint nee qui uxori et flhiis proprii et decentes, Ut triliucns unicui(ltic quac sua stint iUStuS et sanctus fiat. Muito enini maxime graviter quisque fert honore silo pnivatus, nee etiam Si alioruin quis niulta dedenit propria auferendo, iil)cfltcr acceperit. Nihil quoque maius nee propius eSt uxoni ad virum quam societas honorabilis et fidelis. (A 343d) Propter civae non decet hominem sanae mentis Ut ubicunque contingit ponere semen suurn, nee ad quaiemcunque accessenit, proprium imniittere semen, tit non degenenihus et iniquis similia libenis legitimis Iiant, et quideni tixor honore sun privetur, fluiis vero opprobrium adiungatun. (A 344a) Dc bus ergo omnibus reverentia vuro debetur. 5.—Appropinquare vero decet eius uxori cum honestate et cum muita modestia et timore, dando verha coniunctionis ems, qui bene iiahet, ac liciti opens et honesti, multa modestia et fide utendo, parva quidcni et
Page 1 and 2:
4P Li gç(' TRANSACTIONS OF THE AME
Page 3 and 4:
The publication of this edition of
Page 5 and 6:
786 LE LIVRE DE YCONOMIQUE D'ARISTO
Page 7 and 8:
788 LE LIVRE l)E YCONOMIQUE D'ARIST
Page 9 and 10:
790 LE LIVRE DE YCONOMIQIJE D'ARIST
Page 11 and 12:
792 LE LIVRE DE YCONOMIQIJE D'ARIST
Page 13 and 14:
794 LE LIVRE DE YCONOMIQUE D'ARISTO
Page 15 and 16:
796 LE LIVRE DE YCONOMIQUE DARISTOT
Page 17 and 18:
798 LE k I \k F. I )E YCONO\1 IQ[E
Page 19 and 20: VOL. 47, PT, 5, 19571 INTRODUCTION
Page 21 and 22: VOL 47, PT. 5, 19,571 INTRODUCTION
Page 23 and 24: VOL. 47, PT. 5, 1937] INTRODUCTION
Page 25 and 26: VOL. 47, PT. 5, 1957] INTRODUCTION
Page 27 and 28: MAISTRE NICOLE ORESME LE LIVRE DE Y
Page 29 and 30: VOL. 47, PT. 5, 19571 ORESME'S VERS
Page 35 and 36: VOL. 47, PT. 5, is] ORESME'S VERSIO
Page 37 and 38: VOL. 47, PT. 5, 1957] ORESMES VERSI
Page 41 and 42: VOL. 47, PT. 5, 1957) ORESME'S VERS
Page 45 and 46: VOL. 47, PT. 5, 19571 ORESM E'S VER
Page 47 and 48: VOL. 47 PT. 5, 1957] ORESME'S VERSI
Page 51 and 52: VOL. 47, PT. 5, 19571 ORES\iE'S VER
Page 53 and 54: VOL. 47, ?T. 5, 19571 ORESME'S VERS
Page 55 and 56: VOL. 47, PT. S,1957] ORESME'S VERSI
Page 59 and 60: VOL. 47, PT. 5, 19571 ORESMES VERSI
Page 61 and 62: VOL. 47, PT. 5, 1957] ORESME'S VERS
Page 69: THE PSEUDO-ARISTOTELIAN ECONOMICS I
Page 73: Adam, 341c Aifrique, 345d Agamcnoii
show all

4P Li gç(' TRANSACTIONS

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?