Género en la historiografía andaluzaBalance de resultados y ...
Género en la historiografía andaluzaBalance de resultados y ...
Género en la historiografía andaluzaBalance de resultados y ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>de</strong>l co<strong>la</strong>boracionismo y no <strong>de</strong> <strong>la</strong> mera cond<strong>en</strong>a <strong>de</strong> una co<strong>la</strong>boración sexual 31 . Como <strong>en</strong><br />
cualquier otro lugar, es un acto <strong>de</strong> viol<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>tre semejantes que se <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong> <strong>en</strong> el<br />
estrecho tejido <strong>de</strong> <strong>la</strong> comunidad, ya sea rural o urbana, una viol<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> proximidad<br />
cuyos protagonistas se reconoc<strong>en</strong> y <strong>de</strong> <strong>la</strong> que todos conservarán <strong>en</strong> su memoria. En<br />
Andalucía, <strong>la</strong>s víctimas <strong>de</strong> estos castigos han sido <strong>la</strong>s más reacias a ofrecer sus<br />
testimonios sobre vio<strong>la</strong>ciones y coacciones y vejaciones aunque a veces estos casos se<br />
reflejan <strong>en</strong> <strong>la</strong> docum<strong>en</strong>tación escrita <strong>de</strong> los archivos. Las vio<strong>la</strong>ciones y <strong>la</strong>s presiones<br />
sexuales constituy<strong>en</strong> otro capítulo <strong>en</strong> el que difícilm<strong>en</strong>te son <strong>la</strong>s mujeres <strong>la</strong>s que ofrec<strong>en</strong><br />
sus testimonios. Francisco Espinosa ha publicado casos, a partir <strong>de</strong> docum<strong>en</strong>tación<br />
militar, <strong>de</strong> vio<strong>la</strong>ciones <strong>en</strong> <strong>la</strong> provincia <strong>de</strong> Sevil<strong>la</strong> y Cádiz, con el <strong>de</strong>samparo legal para <strong>la</strong>s<br />
mujeres, esposas <strong>de</strong> <strong>de</strong>t<strong>en</strong>idos, fusi<strong>la</strong>dos o huidos, que, con frecu<strong>en</strong>cia hubieron <strong>de</strong><br />
recurrir a <strong>la</strong> prostitución, quedando <strong>en</strong> total impunidad <strong>la</strong>s agresiones 32 . De singu<strong>la</strong>r<br />
interés para <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r estas dinámicas, <strong>la</strong> aportación <strong>de</strong> <strong>la</strong> psiquiatría y <strong>la</strong> psicología, que<br />
han dado acertadas manifestaciones sobre el miedo <strong>en</strong> <strong>la</strong> Posguerra, habrían <strong>de</strong> ser<br />
herrami<strong>en</strong>tas explicativas <strong>en</strong> f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>os re<strong>la</strong>cionados con <strong>la</strong> represión 33<br />
6. La situación <strong>en</strong> el mundo <strong>de</strong>l trabajo <strong>de</strong>be ser un c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> <strong>la</strong> Historia <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
Mujeres. Los sa<strong>la</strong>rios, más bajos que los <strong>de</strong> los varones <strong>en</strong> <strong>la</strong>s bases <strong>de</strong> trabajo y <strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />
disposiciones <strong>de</strong> los Gobernadores, así como <strong>la</strong> iniciación <strong>de</strong>s<strong>de</strong> niñas a los trabajos <strong>de</strong>l<br />
campo o como sirvi<strong>en</strong>tas habrían <strong>de</strong> t<strong>en</strong>er consecu<strong>en</strong>cias <strong>en</strong> <strong>la</strong> falta <strong>de</strong> formación. Los<br />
padrones municipales pued<strong>en</strong> ser <strong>la</strong> base <strong>de</strong> trabajos sobre <strong>la</strong> situación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s sirvi<strong>en</strong>tas.<br />
Por otra parte, los fondos que constituy<strong>en</strong> <strong>la</strong>s d<strong>en</strong>uncias <strong>en</strong> <strong>la</strong> Delegación <strong>de</strong> Trabajo y<br />
los fondos <strong>de</strong> Armonía social <strong>en</strong> el trabajo <strong>de</strong>l Sindicato Vertical son reve<strong>la</strong>dores. Los<br />
sa<strong>la</strong>rios <strong>de</strong> miseria explican <strong>la</strong>s situaciones <strong>de</strong> exclusión social <strong>de</strong> <strong>la</strong>s familias <strong>en</strong> <strong>la</strong>s que<br />
el padre o <strong>la</strong> madre, a causa <strong>de</strong> <strong>la</strong> represión política, faltaban. Fr<strong>en</strong>te a <strong>la</strong> interpretación<br />
liberal, lineal y progresiva, <strong>la</strong> interpretación marxista clásica consi<strong>de</strong>raba que <strong>la</strong>s mujeres<br />
31 VIRGILI, F.: “Víctimas, culpables y sil<strong>en</strong>ciosas: memorias <strong>de</strong> <strong>la</strong>s mujeres rapadas <strong>en</strong> <strong>la</strong> Francia <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Posguerra”, <strong>en</strong> ARÓSTEGUI, J. y GODICHENAU, F. (eds.); Guerra Civil. Mito y memoria. Marcial Pons,<br />
Madrid, 2006, pp. 361-372 y GONZÁLEZ DURO, E.: Las rapadas. El franquismo contra <strong>la</strong> mujer. Siglo<br />
XXI, Madrid, 2012.<br />
32 ESPINOSA MAESTRE, F.: La justicia <strong>de</strong> Queipo. Barcelona, Crítica, 2005, pp. 221-250.<br />
33 GONZÁLEZ DURO, E.: El miedo <strong>en</strong> <strong>la</strong> posguerra. Oberón, Madrid, 2003.<br />
68