11.07.2015 Views

Método de Quechua: Runasimi - ILLA

Método de Quechua: Runasimi - ILLA

Método de Quechua: Runasimi - ILLA

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

204DIÁLOGO "Callesniyku t'uru t'urulla; llajta chawpipitaj asfaltoyoj.""Nuestras calles están puro barro; pero en el centro están con asfalto."J- ¿Imaynalla karikusanki, Pablo? — ¿Cómo estás, Pablo?P- Walejlla. — Bien no más.J- ¿Mayman risankiri? — ¿A dón<strong>de</strong> estás yendo?P- Llajtaman risani. Wajcha runastawatukuyta munani, ¿manachujamuwaj?J- Arí, qanwan risaj; ¿qhechuapichuparlanki?— Estoy yendo al pueblo. Quierovisitar a los pobres. ¿Novendrías?— Sí, voy a ir contigo; ¿vas ahablar en quechua?P- Arí, qhechuapipuni, a. — Sí, en quechua siempre, pues.J- Risaj uyarisunaypaj runaswantajparlanaypaj.P- ¿Imaynalla, don Francisco?¿walejllachu?— Voy a ir para escucharte y parahablar con la gente.— ¿Cómo estás, don Francisco?¿bien no más?F- Mana walejchu, Pedro. — No estoy bien, Pedro.P- ¿Imarayku, a? — ¿Y por qué?F- ¡Tiakullaychej! Sumajtauyariwankichej tukuy imatawillasunaykichejkama. Chantanoqaykumantakhuyakunkichejchá. Noqaqamana qhasimanta rimaytamunanichu. Imarayku mana atiykumanruayta paykuna jina!¡Callesniyku t'uru t'urulla; llajtachawpipitaj asfaltayoj!¡K'anchaypis pisilla llajtachaupipitaj neón k'anchayniyoj.Barriosniykupi alcantarilladomana— ¡Siéntense, no más! Me van aescuchar bien hasta que lescuente todo. Después tal vez secompa<strong>de</strong>zcan <strong>de</strong> nosotros. Yono quiero protestar en vano.¡Por qué no podríamos hacercomo ellos! ¡Nuestras callesestán puro barro mientras en elcentro tienen asfalto! Lailuminación también es pocamientras en el centro es <strong>de</strong>neón.kanchu; ajinallataj wasiykupiyaku mana kanchu. ¡Llajtachawpipitaj sapa wasialcantarilladoyoj yakuyojtaj!Chanta, wawasniykupaj escuelamana kanchu, llajta chawpikamarinanku tian. Hospitalpis manakanchu. ¡Llajta chawpikamarinaykupuni tian!¡Tantakuspa atisunman a<strong>de</strong>lantakuyta!¡Alcaldiamanpis rispaichas autoridadyanapawasunman!Noqayku wajcha runas wajchallamanpunitukuyku. ¿Manachunoqaykupis runa kayku? Watanwata (1) ajinallapuni.Wakinkunaqa qolqeta qoykuescuelata ruanaykupaj,alcantarilladota k'anchaytawanchuranaykupaj. Kaypi noqaykuwajcha runasqa noqaykupajqhawanayku tian. Llajta chawpipitajkikin alcaldiaqa tukuy runaspajqhawan. ¿Kosachu Pedro?¡Kunanri! ¿imatataj ruaykuman?Niriway, Pedro.¿Mayk'ajkama suyasqayku?P- Sumajta willasunaypaj, astawanwajcha runaspata kawsayninkutarejsinay tian.F- iQhaway! ¡Manarejsiwaykuchu, Pedro!¿Suyasqaykurajchu?¿Mayk'ajkama jiña kanqa?205En nuestros barrios no hayalcantarillado; así, tampoco hayagua en nuestras casas.¡En el centro cada casa tienealcantarillado y agua! Luego, nohay escuela para nuestros hijos,tienen que ir hasta el centro. Nohay hospital. ¡Siempre tenemosque ir hasta el centro!¡Uniéndonos podríamos a<strong>de</strong>lantar!¡Yendo a la Alcaldíaquizá la autoridad nos ayudaría!Nosotros los pobres nosvolvemos más pobres. ¿Acasonosotros también no somosgente? Hace muchos años quesiempre es así. Algunosaportamos dinero para quehacemos una escuela yinstalemos a cantarillado y luz.Aquí, nosotros los pobrestenemos que ver para nosotrosmismos. En el centro la mismaalcaldía ve por todos ¿Estábien eso, Pedro? ¡Y ahora!, ¿quépo<strong>de</strong>mos hacer? Dime, Pedro.¿Hasta cuándo vamos aesperar?— Para informarte mejor, tengo queconocer más la vida <strong>de</strong> lospobres.— ¡Mira! ¡No nos conoces, Pedro!¿Vamos a esperar todavía?¿Hasta cuando va a ser así?(1) "WATAN WATA". Esta expresión significa "año tras año".

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!