Agri NW Jongboer - Senwes Tuisblad

More documents

Recommendations

Info

48 ••• ToEKomSBliK Weerstand teen glifosaat As insekte hul eie kop begin volg... sekere insekte, soos die sAn josé dopluis, kAn ’n groot kopseer Wees vir produsente. verAl As giFstoWWe WAt verlede jAAr die probleem uitgeWis het, vAnjAAr ondoeltreFFend blYk te Wees omdAt die insek skielik ’n WeerstAnd opgebou het teen die giF. WeerstAnd is egter ’n beheerbAre uitdAging – sodrA jY die probleem en WAAr dit vAndAAn kom verstAAn. > TEKS: ElmarIE CronJE > FoTo’S: SxC > ’n Klein Chinese insek is om en by in 1870 in boerderye rondom die stad van san josé in kalifornië in die vsA opgemerk. die insek het ’n silindertipe mond in die plant ingedruk en die sap van die plant uitgesuig. dit het ’n tipe skild ontwikkel wat sy volle lyf omvou het, waaruit nuwe insekte uiteindelik te voorskyn gekom het. die san josé dopluis (scale), soos wat die insek uiteindelik bekend gestaan het, het vinnig deur Amerika en kanada versprei, met verwoeste orgidieë wat agtergebly het. “daar is heel moontlik geen insek wat die vermoë het om groter skade vir die vrugbelange in Amerika, of selfs die wêreld, aan te rig, as die san josé dopluis nie,” het een entomoloog gemeld. boere het vir jare gesoek na gifstowwe wat hierdie klein insek kon stuit. in die negentiende eeu was daar ’n gevaarlike arsenaal van gifstowwe om onkruid en insekte uit te roei. in die antieke ryk van sumer, 4 500 jaar gelede, het boere sulfaat op hul plante gespuit. die romeine het pik en ghries gebruik. europeërs het geleer om chemikalieë uit die plante te onttrek. om die san josé dopluis uit te roei, het hulle walvisolie probeer. hulle het kerasien en water probeer. een van die beste behandelings wat gevind is, was ’n mengsel van kalk en sulfaat, wat na ’n paar weke van toediening die verpesting onder beheer gebring het. maar teen 1900 het die kalk-sulfaatmengsel begin faal. hier en daar het die san josé dopluis in volle glorie te voorskyn gekom. ’n entomoloog met die naam A.l. melander het van die insekte onder ’n dik kors van gedroogde kalk-sulfaatmengsel gevind, waar hulle heel gelukkig voortbestaan het. melander het gevolglik met ’n uitgebreide eksperiment begin, waar hy kalk-sulfaatmengsels op orgidieë regoor die staat van Washington getoets het. hy het bevind dat, in sommige orgidieë, die gifmengsel die insekte geheel en al uitgewis het. in ander orgidieë, het soveel as 13% van die insekte oorleef. maar die www.senwes.co.za • Augustus 2010
oorlewende insekte kon met kerasien gedood word. melander het gewonder waarom sommige bevolkings van die dopluis besig was om weerstand teen die gifmengsel op te bou. is dit moontlik dat die kalk-sulfaatmengsel ’n biologiese verandering in die insek kan sneller, soos wat mense wat baie met hul hande werk byvoorbeeld verharde eelte op hul hande ontwikkel? melander het dit betwyfel. daar het dan reeds tien generasies van dopluise tussen die bespuitings geleef en gesterf. die weerstand moet oorerflik wees, het hy geredeneer. hy het somtyds kolonies van die insek lewendig gevind tussen duisende dooie insekte. hierdie idee was radikaal vir sy tyd. bioloë het onlangs eers mendel se wet van oorerflikheid ontdek. hulle het bespiegel oor gene wat van een generasie na die volgende oorgedra word, maar was nog nie seker wat gene is nie. maar hulle het besef dat gene ’n spontane verandering – ’n mutasie – kon veroorsaak, wat kenmerke permanent kon verander. melander het voorgestel dat boere in die kort termyn eerder brandstofolie moet gebruik om van die insek ontslae te raak, maar het gewaarsku dat die insek uiteindelik ook teen dié olie sal weerstand opbou. eintlik was die beste manier om te keer dat die insek ’n algehele weerstand opbou om nou en dan nie die gifstowwe so goed aan te wend nie. deur toe te laat dat sommige van die insekte oorleef, kon produsente die nie-weerbare gene in die bevolking behou. “’n mens kan dus die vreemde afleiding maak dat hoe slegter die aanwending hierdie jaar is, hoe makliker sal dit wees om die insek volgende jaar te beheer,” het melander voorspel. melander het meer as ’n eeu gelede daarop gewys dat natuurlike seleksie baie vinnig kan gebeur en ’n direkte effek op mense se lewens kan hê. ongelukkig het hierdie ontdekking grotendeels op dowe ore geval. oor die volgende paar dekades heen, het boere en chemiese navorsers min aandag geskenk aan die moontlikheid dat insekte en onkruid weerstand kan opbou. dit het egter geleidelik duidelik geword dat, elke keer wat ’n nuwe gifstof aangewend is, die teiken van die gifstof begin weerstand opbou het. en hoe meer die gifstof gespuit is, hoe vinniger het die weerstand opgebou. soos gifstowwe begin faal het, het chemiese navorsers na nuwes begin soek. die soektog het moeiliker en moeiliker geword. Wat die taak selfs meer uitdagend gemaak het, was die feit dat hierdie gifstowwe soms uitermatige skade kon aanrig aan Augustus 2010 • www.senwes.co.za ••• ToEKomSBliK ••• nie net onkruid en peste nie, maar ook voëls, voordelige insekte en selfs mense. maar in 1970 het ’n wetenskaplike van monsanto ’n gifstof gevind wat groot belofte getoon het – glifosaat, ook bekend as roundup. glifosaat dood onkruid deur die samestelling van aminosure wat noodsaaklik is vir die oorlewing van plante, te blok. dit val die ensieme aan wat slegs deur plante gebruik word, met die gevolg dat dit onskadelik is vir mense, insekte en ander diere. en, anders as ander gifstowwe wat in grondwater opgeneem word, bly glifosaat waar dit gespuit word en ontbind binne ’n paar weke. dit het vir ’n geruime tydperk geblyk asof glifosaat melander se ysterreël so vermy. monsantowetenskaplikes het toetse gedoen wat geen tekens van weerstandbiedendheid getoon het nie. dit het voorgekom dat glifosaat so ’n noodsaaklike deel van ’n plant se biologie aangeval het, dat plante geen weerstand kon genereer nie. nadat glifosaatbestande gewasse ’n paar jaar lank verbou is, het produsente begin agterkom dat perdekweek, “morning glory” en ander onkruid weer eens op hul lande begin toesak het. William neuman en Andrew pollack het in die new York times berig oor ’n produsent van tennessee (vsA), eddie Anderson, wat vir 15 jaar ’n streng geenbewerking-en omgewingsvriendelike tegniek gebruik het wat basies die ploegaksie elimineer om erosie en die gevaarlike wegvloei van kunsmis en gifstowwe teen te werk. maar nie vanjaar nie. vanjaar kyk eddie toe terwyl trekkers sy lande deurkruis – besig om te ploeg en gifstowwe in die grond in te werk om die onkruid dood te maak waar sojabone binnekort geplant sal word. stephen powles, ’n wetenskaplike van die universiteit van Wes-Australië, is reeds vir jare besig om die evolusie van roundup weerstand te bestudeer en was mede-outeur van ’n resensie wat kyk na wat ons tans van roundup-weerstand weet. Wat opmerklik is, is hoeveel verskillende maniere onkruid gevind het om die chemikalieë te vervolg op bladsy 50 > 49
Page 1: SENWES scenario pieter möller posi
Page 6 and 7: 4 ••• rEDaKTEUrSBriEF Tye van
Page 8 and 9: 6 ••• HooFSToriE Oorlêstelse
Page 10 and 11: 8 ••• HooFSToriE Oorlêkoste
Page 12 and 13: 10 ••• laNDBoU-TEGNiEK > Prod
Page 14 and 15: 12 ••• laNDBoU-TEGNiEK Produs
Page 16 and 17: 14 ••• NUUS@ Senwes se visier
Page 18 and 19: 16 ••• SENWES villaGE grondvo
Page 21 and 22: Onkruid vervolg van bladsy 17 as
Page 23 and 24: TIp #2 TIp #5 agri-lock Ballvalve F
Page 26: 24 ••• SENWES villaGE Die Bot
Page 29 and 30: Bothaville vervolg van bladsy 24 di
Page 31 and 32: wel gehelp word om dié produkte in
Page 33 and 34: 8035BD_FL_5 Figuur: Die vetsuurinho
Page 35 and 36: op plase gewerk het: “dit is waar
Page 37 and 38: Chocolate chip cookies to dream of
Page 39: VIr DIE JonGSpan Augustus 2010 •
Page 42 and 43: 40 ••• Ko lliG op ErNST joNKE
Page 45 and 46: Biologiese bewerking maak van Ernst
Page 47 and 48: jimmy henning van oberholzer - wEN
Page 49: James Kingsley is ’n mense-mens w
Page 54 and 55: 52 ••• DEvElopiNG aGricUlTUrE
Page 56 and 57: 54 ••• DEvElopiNG aGricUlTUrE
Page 58 and 59: 56 ••• aGri-WENKE Vleispryse
Page 60 and 61: 58 AlmAl klA oor die gehAlte vAn on
Page 62 and 63: 60 ••• NUUS By vanjaar se Sen
Page 64 and 65: 62 ••• NUUS landboubesighede
Page 66: 64 64 64 ••• iN my viSiEr Lel

Agri NW Jongboer - Senwes Tuisblad

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?