Agri NW Jongboer - Senwes Tuisblad

oorlewende insekte kon met kerasien gedood word.
melander het gewonder waarom sommige
bevolkings van die dopluis besig was om weerstand
teen die gifmengsel op te bou. is dit moontlik dat
die kalk-sulfaatmengsel ’n biologiese verandering in
die insek kan sneller, soos wat mense wat baie met
hul hande werk byvoorbeeld verharde eelte op hul
hande ontwikkel? melander het dit betwyfel. daar
het dan reeds tien generasies van dopluise tussen
die bespuitings geleef en gesterf. die weerstand
moet oorerflik wees, het hy geredeneer. hy het
somtyds kolonies van die insek lewendig gevind
tussen duisende dooie insekte.
hierdie idee was radikaal vir sy tyd. bioloë
het onlangs eers mendel se wet van oorerflikheid
ontdek. hulle het bespiegel oor gene wat van een
generasie na die volgende oorgedra word, maar was
nog nie seker wat gene is nie. maar hulle het besef
dat gene ’n spontane verandering – ’n mutasie
– kon veroorsaak, wat kenmerke permanent kon
verander.
melander het voorgestel dat boere in die kort
termyn eerder brandstofolie moet gebruik om van
die insek ontslae te raak, maar het gewaarsku dat
die insek uiteindelik ook teen dié olie sal weerstand
opbou. eintlik was die beste manier om te keer
dat die insek ’n algehele weerstand opbou om nou
en dan nie die gifstowwe so goed aan te wend
nie. deur toe te laat dat sommige van die insekte
oorleef, kon produsente die nie-weerbare gene in
die bevolking behou. “’n mens kan dus die vreemde
afleiding maak dat hoe slegter die aanwending
hierdie jaar is, hoe makliker sal dit wees om die
insek volgende jaar te beheer,” het melander
voorspel.
melander het meer as ’n eeu gelede daarop
gewys dat natuurlike seleksie baie vinnig kan gebeur
en ’n direkte effek op mense se lewens kan hê.
ongelukkig het hierdie ontdekking grotendeels op
dowe ore geval. oor die volgende paar dekades
heen, het boere en chemiese navorsers min
aandag geskenk aan die moontlikheid dat insekte
en onkruid weerstand kan opbou. dit het egter
geleidelik duidelik geword dat, elke keer wat ’n
nuwe gifstof aangewend is, die teiken van die gifstof
begin weerstand opbou het. en hoe meer die gifstof
gespuit is, hoe vinniger het die weerstand opgebou.
soos gifstowwe begin faal het, het chemiese
navorsers na nuwes begin soek. die soektog het
moeiliker en moeiliker geword. Wat die taak selfs
meer uitdagend gemaak het, was die feit dat hierdie
gifstowwe soms uitermatige skade kon aanrig aan
Augustus 2010 • www.senwes.co.za
••• ToEKomSBliK •••
nie net onkruid en peste nie, maar ook voëls,
voordelige insekte en selfs mense. maar in 1970
het ’n wetenskaplike van monsanto ’n gifstof gevind
wat groot belofte getoon het – glifosaat, ook bekend
as roundup.
glifosaat dood onkruid deur die samestelling
van aminosure wat noodsaaklik is vir die oorlewing
van plante, te blok. dit val die ensieme aan wat
slegs deur plante gebruik word, met die gevolg dat
dit onskadelik is vir mense, insekte en ander diere.
en, anders as ander gifstowwe wat in grondwater
opgeneem word, bly glifosaat waar dit gespuit word
en ontbind binne ’n paar weke.
dit het vir ’n geruime tydperk geblyk asof
glifosaat melander se ysterreël so vermy. monsantowetenskaplikes
het toetse gedoen wat geen tekens
van weerstandbiedendheid getoon het nie. dit het
voorgekom dat glifosaat so ’n noodsaaklike deel
van ’n plant se biologie aangeval het, dat plante
geen weerstand kon genereer nie. nadat glifosaatbestande
gewasse ’n paar jaar lank verbou is,
het produsente begin agterkom dat perdekweek,
“morning glory” en ander onkruid weer eens op hul
lande begin toesak het.
William neuman en Andrew pollack het in
die new York times berig oor ’n produsent van
tennessee (vsA), eddie Anderson, wat vir 15 jaar
’n streng geenbewerking-en omgewingsvriendelike
tegniek gebruik het wat basies die ploegaksie
elimineer om erosie en die gevaarlike wegvloei van
kunsmis en gifstowwe teen te werk.
maar nie vanjaar nie. vanjaar kyk eddie toe
terwyl trekkers sy lande deurkruis – besig om te
ploeg en gifstowwe in die grond in te werk om die
onkruid dood te maak waar sojabone binnekort
geplant sal word.
stephen powles, ’n wetenskaplike van die
universiteit van Wes-Australië, is reeds vir jare
besig om die evolusie van roundup weerstand te
bestudeer en was mede-outeur van ’n resensie wat
kyk na wat ons tans van roundup-weerstand weet.
Wat opmerklik is, is hoeveel verskillende
maniere onkruid gevind het om die chemikalieë te
vervolg op bladsy 50
>
49